Παρά την αναβάθμιση του αξιόχρεου της Ελλάδας κατά δύο βαθμίδες, η Moody’s επιβεβαίωσε για άλλη μια φορά το χαρακτηρισμό του «δύσκολου» οίκου αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας, καθώς εντέλει αρνήθηκε να δώσει στην οικονομία της χώρας επενδυτική βαθμίδα.
Βέβαια, στην πραγματικότητα, από το βράδυ της Παρασκευής η Ελλάδα για την Moody’s βρίσκεται μόλις μια αξιολόγηση μακριά από την πολυπόθητη επενδυτική βαθμίδα -την Baa3, η οποία περιγράφει το αξιόχρεο μιας χώρας ως «αποδεκτή ικανότητα αποπληρωμής βραχυπρόθεσμου χρέους»-, ενώ μέχρι τότε απείχε τρεις βαθμίδες, γεγονός που αποτελεί για τον οίκο αναγνώριση των αλμάτων που έχει κάνει η χώρα σε όλους τους τομείς της οικονομίας της και πλέον βρίσκεται στα ίδια επίπεδα με τις αξιολογήσεις της Fitch και της Standard & Poor’s, οι εκθέσεις των οποίων έπονται μέχρι το τέλος του έτους.
Οι δύο κρίσιμοι παράγοντες
Ποιοι όμως είναι οι λόγοι για τους οποίους ο… στρυφνός οίκος αξιολόγησης δεν έδωσε επενδυτική βαθμίδα στην Ελλάδα. Στην έκθεση επισημαίνονται τα εξής:
- Πρώτον, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών δείχνει κατά την Moody’s ότι οι επενδυτικές ανάγκες της οικονομίας έχουν αυξηθεί ταχύτερα από την αποταμιευτική της ικανότητα. Με την πάροδο του χρόνου, σημειώνει ο οίκος, αν διατηρηθεί αυτή η εικόνα, θα μπορούσε να συμβάλει σε συνεχείς πληθωριστικές πιέσεις που θα υπονόμευαν την ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας. Επιπλέον, υπογράμμίζει ότι, δεδομένου του μεγέθους και της σημασίας τομέων όπως ο τουρισμός και η ναυτιλία, η οικονομία είναι επιρρεπής σε εξωτερικούς κραδασμούς και περαιτέρω βελτιώσεις όσον αφορά την οικονομική ανθεκτικότητα με τη διεύρυνση της εξαγωγικής βάσης θα απαιτήσουν χρόνο.
- Δεύτερον, η επίδραση της γήρανσης του πληθυσμού της χώρας στις οικονομικές προοπτικές της, λόγω των χαμηλότερων εισφορών από την εργασία, αν και δεν είναι φαινόμενο που καταγράφεται μόνο στην Ελλάδα, είναι σημαντικός. Ωστόσο, η Moody’s εκτιμά ότι η χώρα έχει δυνατότητες κάλυψης της διαφοράς όσον αφορά τη συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό γυναικών και ατόμων ηλικίας 60 ετών και άνω, ενώ οι βελτιωμένες οικονομικές προοπτικές σε συνδυασμό με φορολογικά κίνητρα θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην προσέλκυση Ελλήνων υπηκόων υψηλής ειδίκευσης που μετανάστευσαν κατά τη διάρκεια της κρίσης, επιταχύνοντας το brain gain για τη χώρα.
Τα αρνητικά σενάρια
Παράλληλα, ο οίκος εξετάζει και ορισμένα αρνητικά σενάρια, τα οποία θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αντιστροφή της σημερινής σταθερής προοπτικής, όπως μια ενδεχόμενη αντιστροφή της πορείας της πολιτικής που εφαρμόστηκε τα τελευταία χρόνια ή πιθανές ενδείξεις ότι οι μεταρρυθμίσεις δεν δίνουν την αναμενώμενη ώθηση στην ανάπτυξη και στους δημοσιονομικούς λογαριασμούς, επιβαρύνοντας το επιχειρηματικό κλίμα και τις επενδύσεις. Η Moody’s σημειώνει χαρακτηριστικά ότι ενδείξεις ότι είναι πιθανή μια μακρά, ουσιώδης επιδείνωση της δημοσιονομικής θέσης της κυβέρνησης, πιθανώς σε συνδυασμό με απότομη επιδείνωση της υγείας του τραπεζικού τομέα, θα προκαλούσαν αντιστροφή της εικόνας, όπως, επίσης και μια κλιμάκωση της γεωπολιτικής κατάστασης στην Ευρώπη με τη συμμετοχή του ΝΑΤΟ.
Οι προϋποθέσεις της αναβάθμισης
Από την άλλη, η επιτάχυνση στην εφαρμογή των οικονομικών πολιτικών και η δέσμευση για δημοσιονομική εξυγίανση, σε συνδυασμό με την επιτυχή εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που απομένουν, ιδίως στο δικαστικό σύστημα, οδηγώντας σε μεγαλύτερη ανθεκτικότητα σε εξωτερικούς κραδασμούς, γρηγορότερη από την αναμενόμενη βελτίωση της δημοσιονομικής ισχύος και αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, καθώς και μια ταχύτερη αλλαγή στην οικονομική δομή της Ελλάδας που θα συμβάλλει στη βελτίωση της οικονομικής ανθεκτικότητας, θα ευνοούσαν την έτι περαιτέρω αναβάθμιση του αξιόχρεού της από τον οίκο.
