Η πλούσια σε πετρέλαιο χώρα του Νότιου Καυκάσου, το Αζερμπαϊτζάν, έχει μεγάλα σχέδια για την αναβάθμιση του στόλου μαχητικών αεροσκαφών της κατά την επόμενη δεκαετία. Ωστόσο, αντί να στραφεί προς τη Ρωσία, τον παραδοσιακό προμηθευτή όπλων του εδώ και δεκαετίες, το Μπακού πιθανότατα θα αποκτήσει σύγχρονα μαχητικά από το Πακιστάν και την Τουρκία.
Η απομάκρυνση από τη Ρωσία δείχνει ότι μακροχρόνιοι σύμμαχοι όπως το Αζερμπαϊτζάν βρίσκουν εναλλακτικούς πωλητές όπλων που δεν πλήττονται από τα προβλήματα των νεότερων ρωσικών μαχητικών αεροσκαφών. Αναφορές σε αζέρικα και πακιστανικά μέσα ενημέρωσης εμφανίστηκαν στα τέλη Φεβρουαρίου, υποστηρίζοντας ότι το Αζερμπαϊτζάν κατέληξε σε συμφωνία με το Πακιστάν για την αγορά ενός αδιευκρίνιστου αριθμού μαχητικών αεροσκαφών JF-17C Thunder έναντι 1,6 δισ. δολαρίων.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία
Παράλληλα, το Αζερμπαϊτζάν εντάχθηκε επίσημα στο πρόγραμμα της Τουρκίας για το μαχητικό πέμπτης γενιάς TF Kaan τον περασμένο Ιούλιο, γεγονός που υποδηλώνει έντονα ότι θα αποκτήσει το εν λόγω αεροσκάφος. Το Kaan πραγματοποίησε την παρθενική του πτήση τον Φεβρουάριο. Η Ρωσία είχε πουλήσει στο Αζερμπαϊτζάν μαχητικά αεροσκάφη γενιάς 4++ Su-30SM, Su-35 και MiG-35 στα τέλη της δεκαετίας του 2010. Ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν δήλωσε το 2018 ότι η χώρα του είχε δαπανήσει 5 δισ. δολάρια σε ρωσικό στρατιωτικό υλικό.
Αλλά τώρα δεν φαίνεται πιθανό το Μπακού να στραφεί στη Μόσχα για αεροσκάφη γενιάς 4++. Το Αζερμπαϊτζάν είναι ακόμη λιγότερο πιθανό να επενδύσει στα ρωσικά αεροσκάφη 5ης γενιάς Su-57 ή Su-75. Η Ρωσία ήταν ο μεγαλύτερος προμηθευτής όπλων του Αζερμπαϊτζάν μέχρι τα τελευταία χρόνια, δήλωσε αναλυτής. “Ωστόσο, τα πράγματα άλλαξαν σταδιακά, καθώς η Ρωσία εξαπέλυσε έναν απερίσκεπτο πόλεμο κατά της Ουκρανίας και άρχισε να χάνει την επιρροή της μεταξύ των χωρών του Καυκάσου εν μέσω αυξανόμενων δυσκολιών στην Ουκρανία και οικονομικών περιορισμών”, δήλωσε.
Απομάκρυνση από τη Μόσχα
“Η Τουρκία, μεταξύ άλλων, εκμεταλλεύτηκε αυτή την κατάσταση από την άποψη της ασφάλειας και άρχισε να επεκτείνει τη στρατιωτική της συνεργασία με το Μπακού, μεταξύ άλλων μέσω πωλήσεων όπλων”, προσέθεσε. Κατά συνέπεια, οι τουρκικές πωλήσεις στο Αζερμπαϊτζάν άρχισαν να αυξάνονται το 2017, ενώ οι ρωσικές εξαγωγές όπλων σταμάτησαν γύρω στο 2019. “Σε αυτό το πλαίσιο, η φημολογούμενη αγορά JF-17 από το Πακιστάν εδραιώνει περαιτέρω αυτή την τάση προοδευτικής απομάκρυνσης από την αγκαλιά της Μόσχας και μπορεί επίσης να είναι το αποτέλεσμα των κακών επιδόσεων των ρωσικών αεροσκαφών (και της πολεμικής αεροπορίας συνολικά) στην Ουκρανία”, είπε ο αναλυτής.
Έτερος αναλυτής λέει ότι είναι κατανοητό αν το Αζερμπαϊτζάν αποφασίσει να χρησιμοποιήσει τον πετρελαϊκό του πλούτο για να αναβαθμίσει τον στόλο των επανδρωμένων μαχητικών του μέχρι το Kaan να αρχίσει να βγαίνει από τις γραμμές παραγωγής “σε ποσότητα” γύρω στο 2033. “Δεδομένων των στενών σχέσεων με την Τουρκία και των αμφίρροπων σχέσεων με τη Ρωσία, η προτίμησή του για το τελευταίο είναι κατανοητή, ιδιαίτερα δεδομένων των προβλημάτων της ίδιας της Ρωσίας να θέσει σε υπηρεσία τα Su-57”, δήλωσε, προσθέτοντας ότι το Αζερμπαϊτζάν αντιμετωπίζει “δύσκολες εκτιμήσεις” όταν ζυγίζει έναν “πολιτικά αξιόπιστο προμηθευτή” για τα νέα μαχητικά.
Ο ρόλος της Τουρκίας
“Ούτε η Ρωσία ούτε οι δυτικές δημοκρατίες είναι ιδανικοί προμηθευτές, παρόλο που η Ρωσία έχει ιστορικά πουλήσει όπλα στο Αζερμπαϊτζάν”, δήλωσε. “Το Πακιστάν και η Τουρκία, και μέσω του Πακιστάν, η Κίνα, μπορεί να φαίνονται ως πιο αξιόπιστοι εταίροι για το Μπακού που είναι απίθανο να διακόψουν τις συμφωνίες λόγω αναστάτωσης για θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή μελλοντικών πιθανών πολέμων με την Αρμενία”. Από την άλλη, εκτιμάται ότι η συμμετοχή του Αζερμπαϊτζάν στο πρόγραμμα Kaan είναι πρώτα και κύρια η φυσική συνέπεια μιας μακροχρόνιας και αυξανόμενης εταιρικής σχέσης ασφαλείας μεταξύ της Άγκυρας και του Μπακού που απορρέει από τις στενές πολιτικές και διπλωματικές τους σχέσεις.
Η Τουρκία παρείχε εκπαίδευση και όπλα που επέτρεψαν στο Αζερμπαϊτζάν να νικήσει τις ένοπλες δυνάμεις της Αρμενίας στον πόλεμο του 2020 για τον θύλακα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Στο πλαίσιο αυτό, αναλυτής σημείωσε ότι “και για τις δύο χώρες, αυτή φαίνεται να είναι μια λύση που θα κερδίσουν όλοι. Αυτή η επιλογή θα επιτρέψει μια μακροπρόθεσμη και ισχυρή συνεργασία που θα διασφαλίσει τη βιωσιμότητα της πολεμικής αεροπορίας του Μπακού όσον αφορά την υλικοτεχνική υποδομή, την εκπαίδευση, τη συντήρηση κ.λπ. με έναν στενό σύμμαχο, ενώ θα προσφέρει στην Τουρκία ένα μακροπρόθεσμο συμβόλαιο και έναν πελάτη στον αμυντικό τομέα”.
Απογοητεύσεις
Σημείωσε δε ότι τα “μελλοντικά προβλήματα” στη ρωσική βιομηχανία στρατιωτικών αεροσκαφών, η “τεράστια απογοήτευση γύρω από το Su-57” και οι “κακές επιδόσεις” άλλων ρωσικών μαχητικών στην Ουκρανία είναι άλλοι πιθανοί παράγοντες που ώθησαν το Μπακού “να επιλέξει το σχέδιο της Τουρκίας”. Ενώ η Ρωσία έχει παρουσιάσει το Su-57 ως την απάντησή της στα αμερικανικά F-22 και F-35, το μαχητικό 5ης γενιάς έχει παρουσιάσει ορισμένες σοβαρές ελλείψεις, καθώς δεν διαθέτει κινητήρες 5ης γενιάς και τα πάνελ της ατράκτου δεν είναι τοποθετημένα αρκετά σφιχτά μεταξύ τους ώστε να μειωθεί η διατομή του αεροσκάφους στα ραντάρ – ένα βασικό χαρακτηριστικό σε κάθε αεροσκάφος stealth.
Η απόκτηση από το Αζερμπαϊτζάν του JF-17, το οποίο ανέπτυξαν από κοινού το Πακιστανικό Αεροναυτικό Συγκρότημα και η κινεζική Chengdu Aircraft Corporation, θα ήταν επίσης σημαντική. Ο γείτονας και αντίπαλος του Αζερμπαϊτζάν, η Αρμενία, απέκτησε τέσσερα Su-30SM το 2020. Το Su-30SM είναι πιο προηγμένο από τα MiG-29 του Αζερμπαϊτζάν, αν και δεν αντιμετώπισαν το 2020 το ένα το άλλο στον πόλεμο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. “Το JF-17 είναι ένας εκσυγχρονισμός του αεροσκάφους MiG-21/J-7 με τεχνολογία 4ης γενιάς”, είπε αναλυτής. “Δεν ξεπερνάει το μεγαλύτερο, ταχύτερο, με μεγαλύτερο φορτίο που σηκώνει βάρος, δικινητήριο μαχητικό Su-30 όσον αφορά τις ‘ωμές’ επιδόσεις και τη μέγιστη εμβέλεια αναζήτησης με ραντάρ”.
Σχεδόν ισάξια
Παρ’ όλα αυτά, η έκδοση Block III που πρόκειται να αποκτήσει το Αζερμπαϊτζάν έχει σημαντικά πλεονεκτήματα, καθώς τα νεότερα συστήματά του θα μπορούσαν να του δώσουν ένα “ηλεκτρονικό πλεονέκτημα” σε σχέση με το Su-30SM, ειδικά το ισχυρό και υποτίθεται ανθεκτικό σε εμπλοκές ραντάρ KLJ-7A ενεργής ηλεκτρονικά σαρωμένης συστοιχίας. Επιπλέον, εάν συνδυαστεί με τον κινεζικό πύραυλο αέρος-αέρος PL-15E, θα μπορούσε να φτάσει τον αντίστοιχο της Ρωσίας. “Έτσι, αν και δεν είναι αυστηρά ισάξια, τα JF-17C θα μπορούσαν να αντισταθούν στα αρμενικά Su-30SM σε βαθμό που θα εξαρτιόταν από την τακτική και την εκπαίδευση που θα χρησιμοποιούσαν και οι δύο πλευρές σε περίπτωση αεροπορικού πολέμου”, δήλωσε.
“Αντίθετα, τα σοβιετικής εποχής MiG-29 του Αζερμπαϊτζάν που αγοράστηκαν από την Ουκρανία, αν και υγιή αεροσκάφη σε γενικές γραμμές, έχουν παλαιότερα ηλεκτρονικά από τα Su-30SM και πολύ κατώτερα ραντάρ”, προσέθεσε. Αυτές οι τελευταίες φήμες για το ενδιαφέρον του Αζερμπαϊτζάν για το JF-17 σηματοδοτούν ότι το Μπακού θέλει το πρώην αεροσκάφος να αντικαταστήσει τα γηρασμένα MiG-29 και να χρησιμεύσει ως προσωρινή λύση μέχρι να είναι διαθέσιμο το Kaan.
