Ιδιαίτερα ενδιαφέροντα στοιχεία παρουσιάζει η έκθεση της Global Economics Intelligence που δημοσιοποιήθηκε το φθινόπωρο του 2023.
Σύμφωνα με την έκθεση, η προοπτική για την ανάπτυξη παγκοσμίως παραμένει αμετάβλητη παρά τις ασθενέστερες προσδοκίες στο εμπόριο, την εμπιστοσύνη των καταναλωτών και την επιχειρηματική δραστηριότητα. Ενώ ο πληθωρισμός που παραμένει ακόμα αυξημένος και τα επιτόκια τα οποία είναι υψηλά εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα – και ως φαίνεται οι μειώσεις αργούν ακόμα – λειτουργούν ως «αντίθετοι άνεμοι» για την οικονομική ανάπτυξη.
Αναλυτικά η έκθεση:
Σύμφωνα με τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) για τον Οκτώβριο, η παγκόσμια ανάπτυξη προβλέπεται να επιβραδυνθεί από 3,5% το 2022 σε 3,0% το 2023 και 2,9% το 2024 (ΔΕΙΤΕ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΤΟ ΓΡΑΦΗΜΑ). Αυτό είναι παρόμοιο με την έκθεση του Απριλίου, η οποία προέβλεπε παγκόσμια ανάπτυξη 2,8% το 2023 και 3,0% το 2024. Επιπλέον, η έκθεση του ΔΝΤ του Οκτωβρίου αναφέρει ότι, αν και η πιθανότητα απότομης προσγείωσης έχει μειωθεί τους τελευταίους έξι μήνες, η κρίση στον τομέα των ακινήτων στην Κίνα θα μπορούσε να βαθύνει. Οι βραχυπρόθεσμες προσδοκίες για τον πληθωρισμό έχουν αυξηθεί και, με τη σειρά τους, θα μπορούσαν να συμβάλουν στη διατήρηση των βασικών πληθωριστικών πιέσεων. Επιπλέον, περισσότερες από τις μισές αναπτυσσόμενες χώρες χαμηλού εισοδήματος βρίσκονται σε ή διατρέχουν υψηλό κίνδυνο δυσχέρειας χρέους. Το Conference Board δείχνει ότι το πραγματικό ΑΕΠ των ΗΠΑ αυξήθηκε κατά 4,9% το τρίτο τρίμηνο. Στην ευρωζώνη, η οικονομική ανάπτυξη του τρίτου τριμήνου ήταν ασθενέστερη από ό,τι αναμενόταν, με το ΑΕΠ να μειώνεται κατά 0,1% σε σχέση με το τρίμηνο (για άνοδο 0,1% σε ετήσια βάση). Στις αναδυόμενες οικονομίες, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ της Κίνας το τρίτο τρίμηνο επιβραδύνθηκε στο 4,9% σε ετήσια βάση (έναντι 6,3% το δεύτερο τρίμηνο), αντανακλώντας την εξασθένιση της επίδρασης της επίδρασης της βάσης. Σε αυτό το διάστημα, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 5,2%.
Τα μηνύματα από το εμπόριο
Υπάρχουν μικτά μηνύματα από το παγκόσμιο εμπόριο. Οι εξαγωγές αυξήθηκαν για τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά μειώθηκαν για τη Βραζιλία, την Κίνα και την ευρωζώνη. Οι εισαγωγές αυξήθηκαν για τη Βραζιλία, τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά μειώθηκαν για την Κίνα. Στην Κίνα, το διασυνοριακό εμπόριο συνέχισε να μειώνεται το τρίτο τρίμηνο, με ετήσια πτώση -10,2% (–6,0% το δεύτερο τρίμηνο), οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά -10,8% το τρίτο τρίμηνο (σε σύγκριση με πτώση –5,4% το δεύτερο τρίμηνο). Οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά –9,4% (–7,0% το δεύτερο τρίμηνο). Επιπλέον, ο δείκτης διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων αυξήθηκε στις 129,6 μονάδες τον Αύγουστο, σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα (128,0 μονάδες αναθεωρημένη). Στην Ευρώπη, η διακίνηση εμπορευμάτων μειώθηκε, ενώ τα κινεζικά λιμάνια συνέχισαν να ενισχύονται.
Καταναλωτική εμπιστοσύνη
Η συνολική καταναλωτική εμπιστοσύνη μειώθηκε, κυρίως λόγω των αυξημένων επιτοκίων. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα νοικοκυριά στη Βραζιλία αποτελούν την εξαίρεση επειδή παραμένουν περισσότερο διατεθειμένα να ξοδεύουν παρά να αποταμιεύουν. Σε αυτό το σημείο, η καταναλωτική εμπιστοσύνη στη Βραζιλία αυξήθηκε στο 97,0, την υψηλότερη τιμή από τον Φεβρουάριο του 2014. Αντίθετα, η εμπιστοσύνη επιδεινώθηκε στην ευρωζώνη, υποχωρώντας κατά 17,8 μετά την ανάκαμψη από το ιστορικό χαμηλό του περασμένου έτους. Το Ηνωμένο Βασίλειο σημείωσε επίσης απότομη πτώση. Εκεί, η κρίση κόστους ζωής, η επιβράδυνση της αγοράς εργασίας και η αβεβαιότητα που δημιουργεί η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή συμβάλλουν σε μια αυξανόμενη ανησυχία στο καταναλωτικό κλίμα. Η άποψη είναι λίγο πιο λεπτή στην Ινδία. Η αύξηση των πωλήσεων για τον Σεπτέμβριο ήταν 9% από έτος σε έτος, γεγονός που υποδηλώνει ότι το καταναλωτικό κλίμα παραμένει αισιόδοξο, παρά τις οικονομικές αβεβαιότητες.
Μεταποιητικός τομέας
Ασχημα μηνύματα στέλνει ο μεταποιητικός τομέας ο οποίος βρίσκεται σε συρρίκνωση για 13 συνεχείς μήνες. Στην ευρωζώνη, οι αριθμοί του δείκτη αγοραστών (PMI) για τη μεταποίηση παραμένουν σε συρρίκνωση κυρίως λόγω της μείωσης της ζήτησης. Εν τω μεταξύ, ο PMI της Βραζιλίας για τη μεταποίηση μειώθηκε από 50,1 τον Αύγουστο σε 49,0 τον Σεπτέμβριο. Παρά τη μείωση, ο PMI μεταποίησης είναι υψηλότερος από τον μέσο όρο του έτους 47,6. Οι Βραζιλιάνοι κατασκευαστές γνώρισαν οπισθοδρόμηση τον Σεπτέμβριο, καθώς τα επίπεδα παραγωγής και οι εισαγωγές νέων παραγγελιών επέστρεψαν σε συρρίκνωση, μετά την ελαφρά αύξηση τον προηγούμενο μήνα. Σύμφωνα με τις συνολικές τάσεις, ο PMI για τη μεταποίηση στην Ινδία συρρικνώνεται για 13 συνεχόμενους μήνες, φθάνοντας στο 57,5 τον Σεπτέμβριο (από 58,6 τον Αύγουστο). Όσον αφορά τις ακραίες τιμές, ο PMI για τη μεταποίηση στις Ηνωμένες Πολιτείες αυξήθηκε στο 50 (47,9 τον Αύγουστο). Και η εικόνα στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει βελτιωθεί κάπως, με τον εποχικά προσαρμοσμένο δείκτη PMI να σημείωσε 44,3 τον Σεπτέμβριο, ελαφρώς αυξημένος από το χαμηλό 39 μηνών του Αυγούστου στο 43,0.
Υπηρεσίες
Ομοίως, η δυναμική στις υπηρεσίες αποδυναμώνεται, με τις περισσότερες χώρες να βιώνουν είτε στασιμότητα είτε συρρίκνωση (μόνο η Ινδία και η Ρωσία αποτελούν εξαιρέσεις). Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο PMI υπηρεσιών μειώθηκε στο 50,1 (50,5 τον Αύγουστο). Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο δείκτης PMI υπηρεσιών σημείωσε 49,3 τον Σεπτέμβριο, από 49,5 τον Αύγουστο και κάτω από το ουδέτερο όριο 50,0 για δεύτερο συνεχόμενο μήνα. Και στη Βραζιλία, ο PMI υπηρεσιών μειώθηκε στο 48,7 τον Σεπτέμβριο από 50,6 τον Αύγουστο, πέφτοντας κάτω από το όριο του 50,0 για πρώτη φορά από τον Φεβρουάριο. Αντίθετα, ο PMI για τις υπηρεσίες στην Ινδία επεκτάθηκε στο 61,0 τον Σεπτέμβριο, μεταξύ των υψηλότερων των τελευταίων 13 ετών.
Πληθωρισμός
Το ζήτημα του πληθωρισμού είναι λίγο πιο λεπτό. Ο βασικός πληθωρισμός συνεχίζει να επιβραδύνεται, αν και υπάρχουν χώρες όπου αυξήθηκε, ιδίως οι Ηνωμένες Πολιτείες, κυρίως λόγω της αύξησης των τιμών του πετρελαίου. Ωστόσο, οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό στις περισσότερες χώρες παραμένουν σταθερές και σταθεροποιημένες γύρω στο 2 έως 3%.
Ο δομικός πληθωρισμός, ο οποίος αποκλείει τις πιο ασταθείς τιμές, όπως τα τρόφιμα και η ενέργεια, συνέχισε την πτωτική του τάση σε όλο τον κόσμο και πλησιάζει σε πιο άνετα επίπεδα. Σε αυτό το σημείο, ο βασικός πληθωρισμός στις Ηνωμένες Πολιτείες μειώθηκε στο 4,1% (σε ετήσια βάση) τον Σεπτέμβριο (4,3% τον Αύγουστο). Σύμφωνα με την Έρευνα των Προσδοκιών Καταναλωτή του Σεπτεμβρίου, οι διάμεσες προσδοκίες για τον πληθωρισμό αυξήθηκαν ελαφρά στο 3,7 και 3,0% στον ορίζοντα ενός και τριετούς έτους, αντίστοιχα, αλλά μειώθηκαν οριακά στο 2,8% στον ορίζοντα της πενταετίας. Ο πληθωρισμός της ευρωζώνης μειώθηκε στο 4,3% τον Σεπτέμβριο (5,2% τον Αύγουστο), με κύριο μοχλό τον πληθωρισμό των τιμών των τροφίμων (8,8% τον Σεπτέμβριο). Χωρίς την ενέργεια και τα τρόφιμα, ο πληθωρισμός ήταν 4,5%. Η τελευταία ένδειξη για τον πληθωρισμό τιμών παραγωγού ήταν -8,7% τον Αύγουστο (–6,0% τον Ιούλιο). Ο πληθωρισμός του βρετανικού δείκτη τιμών καταναλωτή (ΔΤΚ) παρέμεινε στο 6,7% τον Σεπτέμβριο, ενώ ο δομικός πληθωρισμός (χωρίς την τιμή της ενέργειας, των τροφίμων, του αλκοόλ και του καπνού) μειώθηκε στο 6,1% από 6,2%. Και στην Κίνα, ο ρυθμός πληθωρισμού των τιμών καταναλωτή ανήλθε σε 0% τον Σεπτέμβριο (διογκώθηκε με ρυθμό 0,1% τον Αύγουστο), ενώ ο βασικός ΔΤΚ σταθεροποιήθηκε στο 0,8% για τρεις συνεχόμενους μήνες. Οι τιμές παραγωγού αποπληθωρίστηκαν με ρυθμό –2,5% τον Σεπτέμβριο (−3,0% τον Αύγουστο).
Επιτόκια
Οι κεντρικές τράπεζες των μεγαλυτέρων οικονομιών προσπάθησαν να τιθασεύσουν τον πληθωρισμό μέσω της αύξησης των βασικών τους επιτοκίων.
Η Κεντρική Τράπεζα της Βραζιλίας μείωσε το επιτόκιο Selic από 13,25 σε 12,75%, το οποίο τα μέλη της επιτροπής πιστεύουν ότι είναι σκόπιμο να διατηρήσει την απαραίτητη συσταλτική πολιτική και να προβλέψει ομόφωνα μειώσεις παρόμοιου μεγέθους σε μελλοντικές συνεδριάσεις (ΔΕΙΤΕ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΤΟ ΓΡΑΦΗΜΑ). Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η Τράπεζα της Αγγλίας (BoE) αναμένει ότι ο πληθωρισμός θα μειωθεί σε περίπου 5% μέχρι το τέλος του έτους, λόγω του χαμηλότερου πληθωρισμού των τιμών για την ενέργεια, τα τρόφιμα και τα βασικά αγαθά (έναντι 4% όπως είχε προβλεφθεί). Υπό το φως της απροσδόκητης πτώσης του πληθωρισμού τον Αύγουστο (στο 6,7% από 6,8% τον Ιούλιο), η ΤτΕ διατήρησε το επιτόκιο πολιτικής στο 5,25%. Τέλος, οι νέες προβλέψεις της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσικής Ομοσπονδίας και της Oxford Economics βλέπουν την οικονομία της χώρας να αναπτύσσεται κατά 0,5–1,5%, με τη ζήτηση να περιορίζεται δυνητικά από την πρόσφατη αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής.
Οι αγορές μετοχών παρουσίασαν μικτές επιδόσεις τον Σεπτέμβριο, ακολουθούμενες από πτώση σε γενικές γραμμές τον Οκτώβριο. Για τις αμερικανικές μετοχές τον Σεπτέμβριο, οι αποδόσεις του S&P 500 και του Dow Jones μειώθηκαν στο 11,9% (14,0% τον Αύγουστο) και στο 1,1% (4,8% τον Αύγουστο), αντίστοιχα. Εν τω μεταξύ, ο δείκτης μεταβλητότητας CBOE ήταν κατά μέσο όρο 17,5 (13,1 τον Αύγουστο), σηματοδοτώντας μια πιο αβέβαιη αγορά, με το δεκαετές κρατικό ομόλογο να αποδίδει 4,9%, το υψηλότερο τα τελευταία δέκα χρόνια. Στην ευρωζώνη, οι μετοχές υποχώρησαν. Στην πραγματικότητα, ο δείκτης Eurostoxx 600 ήταν 5% κάτω από την υψηλότερη τιμή του το 2023.
Τα κύρια σημεία της έκθεσης ανά χώρα
Στις προηγμένες οικονομίες, ο βασικός πληθωρισμός είτε μειώθηκε είτε παρέμεινε ο ίδιος. Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρόσθεσαν λιγότερες θέσεις εργασίας από τις αναμενόμενες τον Οκτώβριο, με τις εκτιμήσεις για την αύξηση του ΑΕΠ να παραμένουν μέτριες στο Ηνωμένο Βασίλειο και να αναμένεται να επιβραδυνθούν στην ευρωζώνη.
Ηνωμένες Πολιτείες. Τα πιο πρόσφατα στοιχεία από την αγορά εργασίας έδειξαν ότι η οικονομία των ΗΠΑ πρόσθεσε 150.000 θέσεις εργασίας τον Οκτώβριο. Ταυτόχρονα, οι αριθμοί για τον Σεπτέμβριο και τον Αύγουστο αναθεωρήθηκαν από 336.000 σε περίπου 300.000 και από 227.000 σε 165.000, αντίστοιχα. Το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε στο 3,9% (από 3,8% τον περασμένο μήνα και 3,5% τον Ιανουάριο του 2020) και ο αριθμός των ανέργων ανήλθε σε 6,5 εκατομμύρια άτομα, σημειώνοντας ελαφρά αύξηση κατά 0,5 ποσοστιαίες μονάδες και 849.000, αντίστοιχα. Αυτά τα δεδομένα και οι αναθεωρήσεις θα είναι ζωτικής σημασίας για την επόμενη συνεδρίαση της Fed τον Δεκέμβριο, επειδή οι αρχικές ενδείξεις μιας ψυχρής αγοράς εργασίας θα μπορούσαν να αποτρέψουν περαιτέρω αυξήσεις των επιτοκίων.
Ηνωμένο Βασίλειο. Η ανάπτυξη στο Ηνωμένο Βασίλειο προβλέπεται να μειωθεί από 4,1% το 2022 σε 0,5% το 2023, με αναθεώρηση 0,1 ποσοστιαίας μονάδας προς τα πάνω. Αυτή η πτώση αντανακλά αυστηρότερες νομισματικές πολιτικές για τον περιορισμό του ακόμη υψηλού πληθωρισμού, καθώς και τις παρατεταμένες επιπτώσεις του σοκ των όρων του εμπορίου από τις υψηλές τιμές της ενέργειας. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, το ΑΕΠ της χώρας αναμένεται να αυξηθεί κατά 0,3% το 2023 και 0,8% το 2024. Ο βασικός πληθωρισμός προβλέπεται να επιβραδυνθεί λόγω της πτώσης των τιμών της ενέργειας και να προσεγγίσει τον στόχο του 2% μέχρι το τέλος του 2024.
Ευρωζώνη. Οι προβλέψεις του ΔΝΤ τον Οκτώβριο δείχνουν ότι η μέση ετήσια αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ αναμένεται να επιβραδυνθεί από 3,4% το 2022 σε 0,7% το 2023 και στη συνέχεια να ανακάμψει στο 1,2% το 2024. Σε σύγκριση με τις τελευταίες προβλέψεις, οι προοπτικές ανάπτυξης του ΑΕΠ αναθεωρήθηκαν προς τα κάτω κατά 0,1 τοις εκατό μονάδες για το 2023 και 0,2 ποσοστιαίες μονάδες για το 2024. Οι χώρες με περισσότερο προσανατολισμό στη μεταποίηση υστερούν λόγω της αδύναμης δυναμικής του κλάδου λόγω των υψηλών τιμών της ενέργειας (για παράδειγμα, η Γερμανία αναμένεται να αναπτυχθεί με –0,5% το 2023). Επιπλέον, οι πιο προσανατολισμένες στις υπηρεσίες οικονομίες αρχίζουν να επιβραδύνουν ή να συρρικνώνονται.
Στις αναδυόμενες οικονομίες, η αύξηση του ΑΕΠ επιβραδύνεται στην Κίνα και παραμένει σταθερή στη Ρωσία. Εν τω μεταξύ, η βιομηχανική παραγωγή και η μεταποίηση αυξάνονται στην Ινδία και ο πληθωρισμός συνεχίζει να αυξάνεται στη Βραζιλία.
Κίνα. Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ της Κίνας το τρίτο τρίμηνο επιβραδύνθηκε στο 4,9% σε ετήσια βάση (έναντι 6,3% το δεύτερο τρίμηνο), αντανακλώντας την εξασθένηση της επίδρασης του βασικού αποτελέσματος. Σε αυτό το διάστημα, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 5,2%. Η κατανάλωση ήταν ο μεγαλύτερος μοχλός, αποτελώντας το 95% της αύξησης του ΑΕΠ, ακολουθούμενη από τις επενδύσεις (22%) και το εμπόριο (–17%). Ανά τομέα, η αύξηση του ΑΕΠ στη γεωργία επιταχύνθηκε στο 4,2%, από 3,7% το δεύτερο τρίμηνο. Και η αύξηση του ΑΕΠ στους τομείς της βιομηχανίας και των υπηρεσιών επιβραδύνθηκε σε 4,6% και 5,2%, από 5,2% και 7,4% το δεύτερο τρίμηνο, αντίστοιχα.
Ινδία. Το δεύτερο τρίμηνο του 2023, ο δείκτης οικονομικής δραστηριότητας της Ινδίας παρουσιάζει τώρα αύξηση του ΑΕΠ 6,8%. Η βιομηχανική παραγωγή ήταν σχετικά θετική. Η ετήσια ανάπτυξη ήταν 8,0% τον Αύγουστο, με όλους τους τομείς να σημειώνουν αύξηση σε σχέση με τα νούμερα του 2022. Η μεταποίηση επεκτάθηκε περαιτέρω κατά 1,6% (0,1% τον Ιούλιο), η εξόρυξη παρέμεινε σταθερή και η ηλεκτρική ενέργεια σημείωσε αύξηση 8,1% (8,0% τον Ιούλιο). Ο δείκτης υπευθύνων αγορών (PMI) για τον τομέα της μεταποίησης παρέμεινε σε συρρίκνωση για 13 συνεχόμενους μήνες, διαμορφωμένος στο 57,5 (58,6 τον Αύγουστο), ενώ ο PMI για τις υπηρεσίες αυξήθηκε στο 61,0 τον Σεπτέμβριο, μεταξύ των υψηλότερων των τελευταίων 13 ετών .
Βραζιλία. Ο πληθωρισμός συνέχισε να αυξάνεται για τρίτο συνεχόμενο μήνα, φθάνοντας στο 5,19% (4,61% τον Αύγουστο), το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων επτά μηνών. Οι τιμές καταναλωτή επιταχύνθηκαν σημαντικά για τις μεταφορές, κυρίως λόγω του υψηλού κόστους των καυσίμων. Εν τω μεταξύ, ο πληθωρισμός των τροφίμων συνέχισε να επιβραδύνεται, δεδομένης της ισχυρής γεωργικής συγκομιδής. Η καταναλωτική εμπιστοσύνη αυξήθηκε ελαφρά στο 97,0 τον Σεπτέμβριο, από 96,8 τον Αύγουστο—η υψηλότερη τιμή από τον Φεβρουάριο του 2014.
Ρωσία. Ο συνολικός πληθωρισμός έφτασε στο 6% τον Σεπτέμβριο (από 5,2% σε ετήσια βάση τον Αύγουστο) και ο δομικός πληθωρισμός αυξήθηκε στο 4,6% από 4,0%. Οι νέες προβλέψεις της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσικής Ομοσπονδίας και της Oxford Economics βλέπουν την οικονομία της χώρας να αναπτύσσεται κατά 0,5–1,5%. Η βιομηχανική παραγωγή παρέμεινε στάσιμη τον Ιούνιο–Αύγουστο, διατηρώντας θετική ετήσια δυναμική στο 4,9% (5,7% κατά μέσο όρο το δεύτερο τρίμηνο). Αντίθετα, οι τάσεις των εισαγωγών και των εξαγωγών προκάλεσαν αύξηση του εμπορικού πλεονάσματος αγαθών σε 11,3 δισεκατομμύρια δολάρια τον Αύγουστο, από 6,5 δισεκατομμύρια δολάρια τον Ιούλιο.
Το Global Economics Intelligence (GEI) της McKinsey παρέχει μακροοικονομικά δεδομένα και ανάλυση της παγκόσμιας οικονομίας. Κάθε μηνιαία έκδοση περιλαμβάνει μια εκτελεστική περίληψη για τις παγκόσμιες κρίσιμες τάσεις και κινδύνους , καθώς και εστιασμένες πληροφορίες για τις τελευταίες εθνικές και περιφερειακές εξελίξεις.
