Η Standard and Poor’s προχώρησε αργά χθες το βράδυ σε αναβάθμιση των προοπτικών (outlook ) της ελληνικής οικονομίας διατηρώντας σταθερή την αξιολόγηση επενδυτικής βαθμίδας ΒΒΒ-.
Υπενθυμίζεται ότι ο οίκος είχε δώσει στην Ελλάδα την επενδυτική βαθμίδα στις 20 Οκτωβρίου 2023, για πρώτη φορά μετά την έκρηξη της κρίσης χρέους της χώρας την περίοδο 2009-2010. Η Standard and Poor’s ήταν η πρώτη από τους «μεγάλους» που έδωσε την επενδυτική βαθμίδα, για να ακολουθήσει στη συνέχεια και η Fitch. Η αξιολόγηση της Moody’s παραμένει δυο βαθμίδες κάτω από την επενδυτική. DBRS και Scope έχουν δώσει στη χώρα το investment grade στις αρχές Σεπτεμβρίου.
Η Standard and Poor’s, στη χθεσινή της αξιολόγηση επισημαίνει:
- Η ελληνική κυβέρνηση προωθεί ευρεία ατζέντα δομικών μεταρρυθμίσεων ενώ αντιμετωπίζει μακροχρόνιες αδυναμίες.
- Παρά την αδυναμία που εμφανίζουν κάποια μακροοικονομικά στοιχεία, η ανάπτυξη ξεπερνά το μέσο όρο της ευρωζώνης, μια τάση που αναμένεται να συνεχιστεί.
- Το πολύ υψηλό χρέος μειώνεται και θα συνεχίσει να το κάνει εάν επιβεβαιωθούν οι προσδοκίες για δημοσιονομική πειθαρχία και σχετικά υψηλή ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ.
- Οι θετικές προοπτικές αντανακλούν την προσδοκία ότι το αυστηρό δημοσιονομικό καθεστώς θα συνεχιστεί ενθαρρύνοντας τη μείωση του λόγου του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ, ενώ η ανάπτυξη θα συνεχίσει να ξεπερνά εκείνη των ομολόγων της χώρας στην Ευρωζώνη.
- Θα μπορούσε να αναβαθμίσει περαιτέρω την αξιολόγηση του εντός των επόμενων 24 μηνών εάν ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ υποχωρήσει κι άλλο για να προσεγγίσει το χρέος χωρών με αντίστοιχη αξιολόγηση.
- Οι ελληνικές αρχές θα μπορούσαν να το πετύχουν με έναν συνδυασμό οικονομικών μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα, πλήρους ανάπτυξης των κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης και διατηρήσιμων πρωτογενών πλεονασμάτων για μεγάλη χρονική περίοδο.
- Στον αντίποδα, το rating θα μπορούσε να υποβαθμιστεί εάν οι εξωγενείς ανισορροπίες όπως το αυξημένο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, επιδεινωθούν σημαντικά πέραν των προβλέψεων. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί εάν οι γεωπολιτικές και εξωγενείς πιέσεις πλήξουν τη χώρα ισχυρότερα των εκτιμήσεων.
Ισχυρή η μεταρρυθμιστική ατζέντα
Όσον αφορά το σκεπτικό της κίνησής του ως προς τη θετική αναθεώρηση των προοπτικών της ελληνικής οικονομίας, ο αμερικανικός οίκος σημειώνει ότι, μετά την επανεκλογή της Νέας Δημοκρατίας στην κυβέρνηση το 2023, η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη σκιαγράφησε και άρχισε να εφαρμόζει μια ισχυρή μεταρρυθμιστική ατζέντα με στόχο να ξεμπλοκάρει τα διαρθρωτικά σημεία συμφόρησης που εμποδίζουν την οικονομική ανταγωνιστικότητα της χώρας.
Οι μακροχρόνιοι βασικοί προβληματικοί τομείς της Ελλάδας που έχουν σημειώσει περιορισμένη πρόοδο μέχρι στιγμής, όπως οι νομικές μεταρρυθμίσεις και οι μεταρρυθμίσεις στον τομέα της υγείας, έχουν τώρα, σύμφωνα με την S&P, αξιόπιστα σχέδια εφαρμογής που πρόκειται να αναπτυχθούν σε μια πορεία χρόνου. Κατά τη γνώμη του οίκου αξιολόγησης, ο βασικός κίνδυνος εφαρμογής είναι να εμφανιστεί το φαινόμενο της μεταρρυθμιστικής “κόπωσης” πριν αναληφθεί η κατάλληλη δράση, ιδιαίτερα εάν τα βελτιωμένα οικονομικά αποτελέσματα δεν γίνονται αισθητά σε όλη την κοινωνία.
Αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,4% την περίοδο 2024-2027
Μεσοπρόθεσμα, και ιδιαίτερα εάν διατηρηθεί η δυναμική των μεταρρυθμίσεων, η S&P θεωρεί ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να δει ταχύτερη ανάπτυξη από τους ομολόγους της στην ευρωζώνη.
- Προβλέπει δε ότι το πραγματικό ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά μέσο όρο κατά 2,4% την περίοδο 2024-2027, αντανακλώντας μια απτή ανάκαμψη της επενδυτικής δραστηριότητας που οφείλεται στα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης, στους βελτιωμένους ισολογισμούς τόσο των νοικοκυριών όσο και του τραπεζικού συστήματος και το γεγονός ότι η ελληνική οικονομία είναι ακόμα περίπου 22% μικρότερο από το υψηλότερο σημείο στο οποίο είχε φτάσει προ της κρίσης χρέους του 2010.
Η Standard and Poor’s αναμένει ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να εφαρμόζει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που υποστηρίζουν θετικά μεσοπρόθεσμα οικονομικά και δημοσιονομικά αποτελέσματα. Μετά την επιτυχή επανεκλογή της, η κυβέρνηση υπό την ηγεσία της ΝΔ διαθέτει την απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία και είναι απίθανο να αντιμετωπίσει σημαντικά νομοθετικά εμπόδια για την εφαρμογή της πολιτικής της ατζέντας.
Οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι και οι περιοριστικοί παράγοντες
Όπως και άλλες μικρές ανοικτές οικονομίες, η Ελλάδα παραμένει εκτεθειμένη σε μεταβαλλόμενους “ανέμους” στην παγκόσμια οικονομία και σε συνεχιζόμενους γεωπολιτικούς κινδύνους.
Τα παραπάνω περιλαμβάνουν μια πιθανή οικονομική επιβράδυνση που μπορεί να επηρεάσει τους σημαντικούς τομείς που συνδέονται με το εξωτερικό όπως του τουρισμού ή της ναυτιλίας ή μια νέα ξαφνική άνοδο των τιμών της ενέργειας. Αυτές οι εξελίξεις θα μπορούσαν να επιβραδύνουν τη βελτιωμένη δυναμική των πιστωτικών στοιχείων της Ελλάδας, εκτιμά ο οίκος. Περιοριστικοί παράγοντες στην πιστοληπτική αξιολόγηση της χώρας παραμένουν, όπως αναφέρει, το ακόμη μεγάλο απόθεμα κρατικού χρέους και η σχετικά αδύναμη εξωτερική θέσης ρευστότητας της ελληνικής οικονομίας.
Κ. Χατζηδάκης: Απάντηση στη μικρόψυχη κριτική
Ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Η περαιτέρω αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας από την Standard & Poor’s μέσα σε πολύ λίγους μήνες (αφού η Ελλάδα ανέκτησε την επενδυτική βαθμίδα οι «προοπτικές» μετατράπηκαν από σταθερές σε θετικές) είναι μία ακόμα απόδειξη ότι οι προσπάθειες της Ελλάδας πιάνουν τόπο.
Είναι όμως και μία απάντηση σε όσους συνεχώς γκρινιάζουν και προσπαθούν να υποβαθμίσουν τις θετικές εξελίξεις των τελευταίων πέντε ετών: την χωρίς προηγούμενο αύξηση των εξαγωγών, το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα έχει σημειώσει ρεκόρ στις άμεσες ξένες επενδύσεις, τη μεγάλη μείωση της ανεργίας κατά επτά ποσοστιαίες μονάδες και το ότι τελευταία έχουμε πενταπλάσιους ρυθμούς ανάπτυξης από τον μέσο όρο της ευρωζώνης.
Η αναγνώριση της σημαντικής προόδου από όλους τους διεθνείς οργανισμούς και τους οίκους αξιολόγησης δεν μας εφησυχάζει. Αντίθετα, μας δίνει δύναμη να συνεχίσουμε την προσπάθεια και να προωθήσουμε όλες τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που θα οδηγήσουν την ελληνική οικονομία ακόμη πιo ψηλά.
Προσπερνάμε την μικρόψυχη κριτική και προχωρούμε μπροστά με ταχύτητα και αποφασιστικότητα».
