Η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία είναι οι χώρες που μπορούν να αισθάνονται ανακούφιση από τους νέους κανόνες για το δημόσιο χρέος που προτείνει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ΕSM).
Και αυτό γιατί ο ΕΣΜ αυξάνει το “επιτρεπόμενο” χρέος στο 100% του ΑΕΠ, από το 60% που ισχύει σήμερα και διατηρεί τον κανόνα της προσαρμογής του χρέους που προβλέπει ετήσια μείωσή του κατά το 1/20.
Η πρόταση αυτή – η οποία φαίνεται ότι λαμβάνει υπόψη και τις ελληνικές θέσεις – εκτιμά ότι αν διατηρηθεί ο κανόνας το 60% θα αναγκάσει, μετά την κρίση της πανδημίας, τις αδύναμες χώρες σε περιοριστικές πολιτικές, οδηγώντας την οικονομία τους, στην καλύτερη περίπτωση, σε στασιμότητα ή σε ύφεση. Και αυτό με τη σειρά του θα επιβραδύνει και την ίδια την μείωση του χρέους.
Δεν θα υπολογίζονται ως “έλλειμα” οι δαπάνες ανάπτυξης
Ο ΕSM θεωρεί ότι ένας συνδυασμός του πρωτογενούς ισοζυγίου με έναν κανόνα δαπανών θα βοηθούσε στη σταθεροποίηση του ρυθμού μείωσης του χρέους για χώρες με δημόσιο χρέος άνω του 100% του ΑΕΠ, όπως η Ελλάδα. Στις νέες συνθήκες (εφόσον θιοθετηθεί η πρόταση του ESM) θα ισχύει ένας μεσοπρόθεσμος κανόνας οροφής αύξησης δαπανών ίσος με τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας τους. Τα κράτη με υψηλό χρέος θα υποβάλλουν δηλαδή τριετή πλάνα πρωτογενών δαπανών από τις οποίες θα εξαιρούνται οι δημόσιες επενδύσεις.
Πρωτογενή πλεονάσματα και δημόσιες επενδύσεις
Αυτό εξυπηρετεί τις “υπερχρεωμένες” χώρες, όπως η Ελλάδα, οι οποίες θα πρέπει να παρουσιάζουν πρωτογενή πλεονάσματα ώστε να μπορούν να προσεγγίσουν το όριο του 100% σε μια 20ετια. Οι χώρες αυτές θα πρέπει όμως να μπορούν να έχουν δημόσιες επενδύσεις το κόστος των οποίων δεν θα πρέπει να συνυπολογίζεται ως βάρος στη διαμόρφωση του αναγκαίου πρωτογενούς πλεονάσματος.
Επιπλέον, αν μια χώρα έχει ύφεση ή επενδυτικό κενό τότε ο κανόνας της ετήσιας μείωσης για το χρέος θα αναστέλλεται για δύο χρόνια, μέχρι η χώρα να ανακτήσει αναπτυξιακή δυναμική, οπότε η μείωση του ελλείμματος θα συνεχίζεται ομαλά μέχρι και το όριο του 100%.
“Η πανδημία άλλαξε ριζικά το τοπίο”
“Η πανδημική κρίση άλλαξε ριζικά το οικονομικό τοπίο, πυροδοτώντας την προσωρινή αναστολή των δημοσιονομικών κανόνων”, επισημαίνεται στο έγγραφο που προσθέτει: “Η κρίση έφερε υψηλότερες δαπάνες που χρηματοδοτήθηκαν από το χρέος, με τις συνέπειές της να επιβαρύνουν ενδεχομένως περαιτέρω τους δημόσιους προϋπολογισμούς.
Η απάντηση της νομισματικής πολιτικής στην κρίση διατήρησε τα επιτόκια χαμηλά και τα βάρη εξυπηρέτησης του χρέους σε διαχειρίσιμα επίπεδα, καθιστώντας τα υψηλότερα επίπεδα του δημοσιονομικού ελλείμματος και του χρέους ανεκτά για τις αγορές”.
“Αξιόπιστη πολιτική καθοδήγηση”
Τέλος, ο ESM καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι δημοσιονομικοί κανόνες μετά την πανδημία θα πρέπει να παρέχουν αξιόπιστη πολιτική καθοδήγηση, τονίζοντας: “Οι καλά σχεδιασμένοι και διαφανείς κανόνες μπορούν να ενισχύσουν τη δημοσιονομική απόδοση και να αποτρέψουν τα λάθη της πολιτικής.
Μεσοπρόθεσμα, οι αναθεωρημένοι κανόνες μπορούν να βοηθήσουν στη σταδιακή κατάργηση των διακριτικών δημοσιονομικών μέτρων που σχετίζονται με την πανδημία. Μακροπρόθεσμα, μπορούν να ενισχύσουν τη δέσμευση για δημοσιονομικές θέσεις που σταθεροποιούν τα επίπεδα του δημόσιου χρέους”.
