Eάν η πρόταση της Τζάνετ Γέλεν για την επιβολή παγκόσμιου ελάχιστου φόρου στα εταιρικά κέρδη περάσει, η κυβέρνηση Μπάιντεν θα έχει κάνει μια μικρή φορολογική «επανάσταση». Και το σύνθημα «η Αμερική επιστρέφει» θα αποκτήσει νέα υπόσταση, βγάζοντας πλέον την Ουάσιγκτον στην πρώτη γραμμή ως «σημαιοφόρο» της νέας τάξης πραγμάτων όχι μόνον στο γεωπολιτικό πεδίο αλλά και στο πεδίο των αγορών – ως «αναθεωρητή» του σύγχρονου, δυτικού καπιταλισμού.
Ηδη, ο Τζο Μπάιντεν έδωσε το πρώτο στίγμα αυτού του οικονομικού αναθεωρητισμού με το δημοσιονομικό «μπαζούκα» που επιστράτευσε: Με τα 4 τρις δολάρια που αναμένεται να ρίξε, συνολικά, στην αγορά για να οδηγήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες στην επόμενη μέρα της πανδημίας. Ως αποτέλεσμα, και με βάση τις χθεσινές προβλέψεις του World Economic Outlook του ΔΝΤ, η αμερικανική οικονομία οδεύει φέτος στους πιο εκρηκτικούς ρυθμούς ανάπτυξης που έχει επιδείξει από την δεκαετία του ’80, με εκτιμώμενη αύξηση του ΑΕΠ κατά 6,4%.
Το “μανιφέστο” Γέλεν για τον παγκόσμιο εταιρικό φόρο
Η πρόταση Γέλεν είναι ο συμπληρωματικός άξονας αυτού του «μπαζούκα»: Η αμερικανίδα υπουργός Οικονομικών επέλεξε την πρώτη της επίσημη ομιλία στο Chicago Council on Global Affairs για να προτείνει την υιοθέτηση ενός παγκόσμιου ελάχιστου φόρου, της τάξης του 21%, στις πολυεθνικές εταιρίες.
Όπως είπε, η πρότασή της εδράζεται στην θέση πως ανταγωνιστικότητα “είναι κάτι περισσότερο από την ανωτερότητα των αμερικανικών εταιρειών έναντι των εταιρειών του υπόλοιπου κόσμου”.
«Η ανταγωνιστικότητα», είπε η Τζάνετ Γέλεν, «έχει να κάνει με τη διασφάλιση πως οι κυβερνήσεις διαθέτουν σταθερά φορολογικά συστήματα από τα οποία συγκεντρώνουν επαρκή έσοδα προκειμένου να επενδύουν σε βασικά δημόσια αγαθά και να ανταποκρίνονται σε κρίσεις.
Εχει να κάνει ακόμη και με τη δίκαιη κατανομή του βάρους της χρηματοδότησης της κυβέρνησης σε όλους τους πολίτες».
Στο στόχαστρο οι πολυεθνικές και οι φορολογικοί παράδεισοι
Στην πραγματικότητα, το σχέδιο Γέλεν-Μπάιντεν έχει να κάνει κυρίως με την οριοθέτηση, για πρώτη φορά στην σύγχρονη καπιταλιστική ιστορία, της ασυλίας των πολυεθνικών και των φορολογικών παραδείσων. Και αυτή η οριοθέτηση είναι απολύτως απαραίτητη στην αμερικανική κυβέρνηση για να μπορέσει να χρηματοδοτηθεί το πρόγραμμα-μαμούθ του Τζο Μπάιντεν για την ανάταξη της οικονομίας.
Ο Αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε την προηγούμενη εβδομάδα ένα τεράστιο σχέδιο δημόσιων δαπανών ύψους 2 τρισ. δολαρίων για τη βελτίωση των υποδομών, ενώ στις επόμενες ημέρες ανακοινώνει ισόποσο πακέτο δαπανών με επίκεντρο την υγεία, την εκπαίδευση και τη φροντίδα των παιδιών.
Το σχέδιό του προβλέπει ότι η χρηματοδότηση αυτών των δαπανών θα καλυφθεί από την υψηλότερη φορολόγηση των επιχειρήσεων και των πλουσίων. Στα σχέδια του Μπάιντεν είναι, πέρα από την αύξηση του εγχώριου φορολογικού συντελεστή των επιχειρήσεων από 21% σε 28%, και η φορολόγηση των κερδών που πραγματοποιούν οι αμερικανικές εταιρίες στο εξωτερικό, από 10,5% σήμερα στο 21%.
Κατ’ αρχάς “ναι” από το ΔΝΤ και την Γαλλία
Γνωρίζει, ωστόσο, ότι αν οι υπόλοιπες χώρες δεν ακολουθήσουν στην υιοθέτηση του παγκόσμιου ελάχιστου εταιρικού φόρου και η κυβέρνησή του αναγκαστεί να προχωρήσει μόνη της, υπάρχει ο κίνδυνος μετεγκατάστασης των επιχειρήσεων σε υπεράκτιους φορολογικούς παραδείσους, οπότε όλος του ο δημοσιονομικός σχεδιασμός θα βρεθεί στον αέρα.
Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως ήδη χθες το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο τάχθηκε υπέρ του σχεδίου Μπάιντεν-Γέλεν. Το ίδιο έπραξε, κατ΄αρχάς, και ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας Μπρουνό Λεμέρ. Οπερ, είναι δεδομένο πως ξεκινά μια παγκόσμια συζήτηση που, αν μη τι άλλο, θα ταράξει τα νερά ενός status quo δεκαετιών – πόσο μάλλον, αφού οι φορολογικοί παράδεισοι και η φορολόγηση των πολυεθνικών μπαίνουν σήμερα και επισήμως στο τραπέζι της εαρινής συνόδου του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας.
