Στα τέλη Οκτωβρίου περισσότεροι από 40 ισχυροί τραπεζίτες της Ευρώπης μέσω του IIEB συγκεντρώθηκαν στο παλιό ξενοδοχείο Dolder Grand με θέα τη Ζυρίχη για τρεις ημέρες συζητήσεων σχετικά με την κατάσταση της οικονομίας.
Οι παρευρισκόμενοι είχαν την ευκαιρία να «ανακρίνουν» την υπουργό Οικονομικών της Ελβετίας, Karin Keller-Sutter, αλλά και τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας, Thomas Jordan, έξι μήνες αφότου οι δύο τους έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διάσωση της Credit Suisse από την αντίπαλό της UBS.
Η “κλειστή λέσχη”
Σύμφωνα με εκτενές ρεπορτάζ των Financial Times, oι συνομιλίες, οι οποίες δεν δημοσιοποιήθηκαν, διοργανώθηκαν από έναν οργανισμό με μεγάλη επιρροή, η ύπαρξη του οποίου είναι σχεδόν άγνωστη. Το Institut International d’Etudes Bancaires (IIEB) είναι αποκλειστική – μυστική λέσχη στον ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό τομέα, όπου τα «αφεντικά» των τραπεζών συναναστρέφονται με καλεσμένους από προέδρους και πρωθυπουργούς μέχρι βασιλείς και κεντρικούς τραπεζίτες.
“Εδώ δεν είναι σαν το Νταβός, όπου ο καθένας μπορεί να εξαγοράσει την είσοδό του”, δήλωσε στη βρετανική εφημερίδα παλιό μέλος. “Αυτό είναι αποκλειστικό”. Ενώ το IIEB ιδρύθηκε για να προωθήσει στενότερους δεσμούς μεταξύ των τραπεζών σε μια εποχή γεωπολιτικών εντάσεων και προκλήσεων για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα σε όλη την Ευρώπη, οι μυστικοπαθείς, πολυτελείς συναντήσεις του κινδυνεύουν να φανούν εκτός των σύγχρονων προσδοκιών για διαφάνεια.
Ευαίσθητες συζητήσεις
Εδώ και 73 χρόνια το IIEB συγκεντρώνει τους επικεφαλής των μεγαλύτερων τραπεζών της Ευρώπης δύο φορές το χρόνο σε πολυτελή ξενοδοχεία και βασιλικά παλάτια σε όλη την ήπειρο για να συζητήσουν ευαίσθητα θέματα όπως οι συμφωνίες συγχωνεύσεων και εξαγορών και η χάραξη παγκόσμιας πολιτικής.
Καθώς οι δανειστές της Ευρώπης δέχονται πιέσεις για να βελτιώσουν τις ελλιπείς αποτιμήσεις τους – έχοντας μείνει πολύ πίσω από τους ανταγωνιστές τους στις ΗΠΑ στην κερδοφορία τα τελευταία χρόνια – και με την ήπειρο να προετοιμάζεται για ένα πολυδιαφημισμένο κύμα διασυνοριακών συναλλαγών, το IIEB εισέρχεται σε μια από τις σημαντικότερες περιόδους του από τότε που ιδρύθηκε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η ίδρυση
Το IIEB ιδρύθηκε στο Παρίσι το 1950 από τους επικεφαλής τεσσάρων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων από όλη την Ευρώπη – Crédit Industriel et Commercial, Union Bank of Switzerland, Société Générale de Belgique και Amsterdamsche Bank – με σκοπό τη διεξαγωγή τακτικών συζητήσεων υψηλού επιπέδου για τις εξελίξεις στον τραπεζικό τομέα, καθώς και για την οικονομία και το νομισματικό σύστημα.
Ήταν μέρος μιας σειράς διασυνοριακών θεσμών που δημιουργήθηκαν εκείνη την περίοδο για να ενθαρρύνουν στενότερους δεσμούς μεταξύ οργανισμών από χώρες που βρίσκονταν πρόσφατα σε πόλεμο μεταξύ τους. Ο αρχικός στόχος του IIEB ήταν να βελτιώσει τις διεθνείς κινήσεις κεφαλαίων και να καταπολεμήσει τους νομισματικούς ελέγχους ενόψει της μεγαλύτερης παρέμβασης των εθνικών κυβερνήσεων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Οι ανησυχίες
Οι επικεφαλής 30 ευρωπαϊκών τραπεζών συναντήθηκαν στην πρώτη συνάντησή του στο Παρίσι τον Απρίλιο του 1951. Οι βρετανικές τράπεζες δεν συμμετείχαν, καθώς η Τράπεζα της Αγγλίας είχε αρχικά εμποδίσει τη συμμετοχή τους. Η Ilaria Pasotti, ερευνήτρια που έχει μελετήσει τα πρώιμα αρχεία του οργανισμού, δήλωσε ότι τα θέματα που συζητήθηκαν αντανακλούσαν τις ανησυχίες των Ευρωπαίων τραπεζιτών καθ’ όλο το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα.
Ενώ στη δεκαετία του 1950 γινόταν μεγάλη συζήτηση για τη δημιουργία θυγατρικών στις πρώην αποικίες, από τη δεκαετία του 1960 η προσοχή είχε στραφεί στον διεθνή ρόλο του δολαρίου, στα προβλήματα του συστήματος σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών του Bretton Woods και στην απειλή αμερικανικών εξαγορών ευρωπαϊκών τραπεζών.
Πρίγκηπες, πρόεδροι και πρωθυπουργοί
Προς το τέλος του αιώνα, οι συζητήσεις του ΙΙΕΒ αφορούσαν περισσότερο τον αντίκτυπο του ευρώ, την αυξανόμενη αγορά παραγώγων και τις συμφωνίες συγχωνεύσεων και εξαγορών μεταξύ μεγάλων τραπεζών. Οι υψηλού προφίλ καλεσμένοι αποτελούν βασικό στοιχείο των συγκεντρώσεων του ΙΙΕΒ. Το 2000 και ξανά το 2009, η ομάδα φιλοξενήθηκε από τον πρίγκιπα Άντριου, αρχικά στο παλάτι του Αγίου Ιακώβου και στη συνέχεια στο παλάτι του Μπάκιγχαμ.
Στην πρώτη συνάντηση του ΙΙΕΒ στη Ρωσία, στην Αγία Πετρούπολη το 2013, έλαβε ομιλία από τον πρώην πρόεδρο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, ενώ η λέσχη υποδέχθηκε τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, πρόεδρο της Τουρκίας, σε μια συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη όταν ήταν ακόμη πρωθυπουργός της χώρας. Η σύναψη συμφωνιών μεταξύ τραπεζών αποτελεί σύνηθες θέμα συζήτησης στο περιθώριο των επίσημων εργασιών, σύμφωνα με τα μέλη, αν και το μεγαλύτερο μέρος της συζήτησης είναι υποθετικό.
Η συγχώνευση του αιώνα
Όμως, μία από τις μεγαλύτερες συμφωνίες συγχωνεύσεων και εξαγορών τραπεζών στην Ευρώπη σφραγίστηκε σε συνεδρίαση του IIEB στο Χίλτον των Βρυξελλών το 1997. Εκεί, ο διευθύνων σύμβουλος της Swiss Bank Corporation Marcel Ospel και ο ομόλογός του στην Union Bank of Switzerland, Mathis Cabiallavetta, συμφώνησαν για τη συγχώνευση της δεύτερης και της τρίτης μεγαλύτερης τράπεζας της Ελβετίας, ύψους 29,3 δισ. δολαρίων, με τη δημιουργία της UBS.
Έκτοτε, η Ελβετία έχει πάντα τρεις θέσεις στο IIEB για τους διευθύνοντες συμβούλους της UBS, της Credit Suisse και της Lombard Odier. Η κατάρρευση της Credit Suisse πέρυσι άφησε μια θέση ελεύθερη την οποία θα καταλάβει ο διευθύνων σύμβουλος της Julius Baer στην επόμενη συνεδρίαση του ινστιτούτου, που θα πραγματοποιηθεί στο Δουβλίνο τον Μάιο. Ο Philipp Rickenbacher, ο οποίος είχε προγραμματίσει να παραστεί, παραιτήθηκε από τον ελβετικό διαχειριστή κεφαλαίων την περασμένη εβδομάδα, αφού διέγραψε δάνεια ύψους 606 εκατ. στερλινών στον δοκιμαζόμενο αυστριακό όμιλο ακινήτων Signa.
Το τηλεφώνημα για την… μπάλα
Αλλά δεν είναι μόνο οι τραπεζικές επιχειρήσεις που συζητούνται. Ένα μέλος θυμήθηκε ότι δέχθηκε τηλεφώνημα από τον Eddy Wauters, τον επί μακρόν γενικό γραμματέα του IIEB, ο οποίος ήταν πρόεδρος της KBC Bank. Ο Wauters ήταν πρώην επαγγελματίας ποδοσφαιριστής, ο οποίος είχε εκπροσωπήσει το Βέλγιο και είχε γίνει φίλος με τη Μέριλιν Μονρόε όταν έπαιζε στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1950. Στη συνέχεια έγινε μάνατζερ και αργότερα πρόεδρος της ποδοσφαιρικής ομάδας Royal Antwerp.
Ο Wauters τηλεφώνησε επειδή η Royal Antwerp διαπραγματευόταν την πώληση ενός παίκτη σε έναν σύλλογο στη χώρα καταγωγής του διευθύνοντος συμβούλου της τράπεζας και ήθελε να μάθει αν ο σύλλογος που θα αγόραζε τον παίκτη είχε οικονομικές δυσκολίες και αν ήταν πιθανό να καταβάλει το συμφωνηθέν ποσό στο ακέραιο. Η έρευνα έδειξε ότι η IIEB πετύχαινε τους κύριους στόχους της, σύμφωνα με τον CEO. “Πρόκειται για έναν πολύ ιδιαίτερο οργανισμό”, δήλωσαν. “Πρόκειται για την ανταλλαγή πληροφοριών και την προώθηση της φιλίας μεταξύ των CEOs”.
