Όπως είναι γνωστό, μετά από πραγματική «μάχη» στα ευρωπαϊκά φόρα, τελικά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κατόρθωσε κυριολεκτικά στο «παρά πέντε» να προχωρήσει σε μεταρρύθμιση του διαβόητου Συμφώνου Σταθερότητας, του βασικού δημοσιονομικού πυλώνα της ΕΕ, εισάγοντας σε αυτό σχετική ευελιξία και αναπτυξιακά χαρακτηριστικά.
Επιφυλάξεις
Ωστόσο, φαίνεται ότι ο οίκος αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας Scope Ratings δεν έχει πειστεί ότι οι αλλαγές αυτές είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Αντιθέτως, σε έκθεσή του υπογραμμίζει ότι οι αναθεωρημένοι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ είναι ανεπαρκείς όσον αφορά τις υψηλές ανάγκες για πράσινες, ψηφιακές και αμυντικές επενδύσεις και θα οδηγήσουν σε σημαντικές δημοσιονομικές προσαρμογές και περικοπές στις δημόσιες επενδύσεις σε μια εποχή που οι προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης είναι ήδη αδύναμες.
«Οι κανόνες συνεχίζουν να εστιάζουν στις επιμέρους δημοσιονομικές θέσεις των χωρών, με την πρόοδο κάθε χώρας να αξιολογείται με βάση την αύξηση των καθαρών πρωτογενών δαπανών. Παραμένουν ελλιπείς ως ένα πραγματικά ευρωπαϊκό δημοσιονομικό πλαίσιο, το οποίο θα πρέπει επίσης να εξετάζει τη δημιουργία μιας μόνιμης δημοσιονομικής ικανότητας για την παροχή δημόσιων αγαθών σε επίπεδο ΕΕ», δήλωσε ο Αλβίζε Λενκ-Γουνούς, επικεφαλής του τομέα κρατικής και δημόσιας πιστοληπτικής αξιολόγησης του οίκου.
Περίπλοκοι κανόνες
H Scope υποστηρίζει ότι οι δημοσιονομικοί κανόνες παραμένουν εξαιρετικά περίπλοκοι, ενώ σημειώνει ότι παρότι μπορεί να υπάρχει μεγαλύτερη ευελιξία, αυτή είναι απίθανο να οδηγήσει σε μεγαλύτερη συμμόρφωση, αν και η συνεχιζόμενη πιθανή επιλεξιμότητα για το μέσο προστασίας από πιθανή μετάδοση κρίσης που έχει δημιουργήσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό κίνητρο.
Κάνοντας μια πρόβλεψη για την επίδραση των κανόνων, ο Λενκ-Γιουνούς δήλωσε ότι «συνολικά, αναμένουμε ότι η πορεία δημοσιονομικής εξυγίανσης των κρατών μελών της ΕΕ θα συνεχίσει να καθορίζεται από τις εκτιμήσεις των επενδυτών και των οίκων αξιολόγησης σχετικά με την αξιοπιστία τους και όχι να βασίζεται αποκλειστικά στη συμμόρφωση με τους αναθεωρημένους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ».
Θετικές αλλαγές
Παράλληλα, προσέθεσε ότι οι αξιόπιστοι δημοσιονομικοί κανόνες αποτελούν σημαντική θεσμική άγκυρα και έπιδρούν στις αποφάσεις της Scope για την αξιολόγηση των κρατικών ομολόγων. «Η ανάλυσή μας εξετάζει την αξιοπιστία της δημοσιονομικής πολιτικής μαζί με την προβλεπόμενη δυναμική του δημόσιου χρέους, οπότε η συμμόρφωση με αξιόπιστους δημοσιονομικούς κανόνες οδηγεί σε θετική πιστωτική αξιολόγηση», υπογράμμισε το στέλεχος του οίκου.
Οι νέοι κανόνες ανταποκρίνονται μόνο εν μέρει στους στόχους της δημιουργίας ενός απλού, ευέλικτου και αξιόπιστου πλαισίου που είναι καλύτερο από το υφιστάμενο. Για λόγους απλότητας, η αντικατάσταση του «διαρθρωτικού ελλείμματος» ως μεταβλητής ελέγχου με τις καθαρές πρωτογενείς δαπάνες είναι θετική, καθώς θα μειώσει τις αντιπαραθέσεις γύρω από το δύσκολα παρατηρήσιμο και μετρήσιμο «διαρθρωτικό έλλειμμα» και το «παραγωγικό κενό», εκτιμά ο οίκος
Αβεβαιότητα
Όσον αφορά την ευελιξία, τα επιμέρους σχέδια προσαρμογής και η πιθανή επέκτασή τους παρουσιάζουν αβέβαια αποτελέσματα. «Ενώ μπορούν να δώσουν κίνητρα για μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις που ενισχύουν την ανάπτυξη, οι οποίες στηρίζουν τις αξιολογήσεις των κρατών μελών, παρέχουν επίσης αυξημένη ευελιξία στα κράτη-μέλη να αναβάλλουν και να αποκλίνουν από τις αναγκαίες δημοσιονομικές προσαρμογές, γεγονός που μπορεί να αποδειχθεί αρνητικό για την πιστοληπτική ικανότητα», δήλωσε ο Λενκ-Γιουνούς.
«Η αξιοπιστία και η αποτελεσματική συμμόρφωση είναι απίθανο να βελτιωθούν και μπορεί ακόμη και να αποδυναμωθούν», εκτίμησε ο ίδιος. Το σίγουρο είναι ότι σύντομα θα φανεί η αποτελεσματικότητα του νέου πλαισίου, καθώς οι κανόνες αυτοί θα αρχίσουν να εφαρμόζονται για τους προϋπολογισμούς του 2025, οπότε από το φθινόπωρο αναμένεται να γίνει ορατό «τι ψάρια πιάνει» ο συμβιβασμός που επιτεύχθηκε ανάμεσα στους Βόρειους και τους Νότιους της ΕΕ.
