Μάλλον άσχημα είναι τα νέα που φθάνουν στην Άγκυρα από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, καθώς για άλλη μια φορά το Κογκρέσο των ΗΠΑ αρνήθηκε να ανάψει «πράσινο φως» για το αίτημα της Τουρκίας για αγορά νέων και αναβάθμιση παλαιότερων μαχητικών αεροσκαφών τύπου F-16.
Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι ο ΥΠΕΞ της χώρας, μιλώντας στην Επιτροπής Διεθνών Υποθέσεων του Κογκρέσου, τάχθηκε σαφώς υπέρ της έγκρισης της πώλησης στην Τουρκία 40 νέων και 80 κιτ αναβάθμισης παλιότερων F-16, όπως άλλωστε έχει πει και ο πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν. Συγκεκριμένα, ο Άντονι Μπλίνκεν σημείωσε ότι «πιστεύουμε ότι η Τουρκία πρέπει να πάρει τα F-16 και το πακέτο εκσυγχρονισμού για τα υπάρχοντα μαχητικά», προσθέτοντας ότι «πιστεύουμε ότι είναι σημαντικό για το ΝΑΤΟ, σημαντικό για τη συμμαχία».
Παραδέχθηκε τις ενστάσεις
Βέβαια, αποδεχόμενος τις παρατηρήσεις πολιτικών και από τα δύο κόμματα ότι η Τουρκία θα πρέπει να δεσμευτεί ότι «τα αμερικανικά όπλα δεν χρησιμοποιούνται για να απειλήσουν συμμάχους και εταίρους», τόνισε πως «ταυτόχρονα, εργαζόμαστε επιμελώς για να διασφαλίσουμε ότι οι όποιες εντάσεις υπάρχουν μεταξύ των συμμάχων του ΝΑΤΟ, στην προκειμένη περίπτωση Ελλάδας και Τουρκίας, θα αμβλυνθούν και ότι δεν θα εμπλακούν σε ενέργειες ή ρητορική που θα αναζωπυρώσει την κατάσταση».
«Το επίκεντρο των προσπαθειών μας, είτε είναι με την Τουρκία, είτε με την Ελλάδα, είτε με οποιονδήποτε άλλο σύμμαχο του ΝΑΤΟ, είναι να διασφαλίσουμε ότι διαθέτουν τον εξοπλισμό και την τεχνολογία που χρειάζονται για να είναι πλήρως διαλειτουργικοί», είπε ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, επισημαίνοντας ότι «ταυτόχρονα, φυσικά, διασφαλίζοντας ότι στο βαθμό που υπάρχουν διαφωνίες μεταξύ τους, ότι οποιοσδήποτε εξοπλισμός ή τεχνολογία παρέχουμε δεν χρησιμοποιείται για την προώθηση αυτών των διαφορών».
Πάντως, η επιχειρηματολογία του Άντονι Μπλίνκεν δεν φάνηκε να πείθει τα μέλη του Κογκρέσου, καθώς ο Δημοκρατικός βουλευτής, Ντέιβιντ Σισιλίνι, έθεσε το θέμα της παραβίασης της ελληνικής κυριαρχίας από τον στόλο των F-16 που ήδη διαθέτει η Τουρκία. Όπως μάλιστα πρόσθεσε, η Άγκυρα δεν επιθυμεί να δώσει διαβεβαιώσεις ότι τα αναβαθμισμένα μαχητικά δεν θα χρησιμοποιηθούν για τη παραβίαση του ελληνικού εναέριου χώρου, κάτι που το Κογκρέσο θεωρεί ως εκ των ων ουκ άνευ για την πώληση.
«Χείμαρρος» Μενέντεζ
Ακόμα πιο σφοδρή ήταν η κριτική του προέδρου της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων της Γερουσίας των ΗΠΑ, Ρόμπερτ Μενέντεζ, ο οποίος ρώτησε τον ΥΠΕΞ «πώς χαρακτηρίζετε μία χώρα που παραβιάζει τον εναέριο χώρο και τα εδαφικά ύδατα μιας άλλης χώρας χωρίς προηγούμενη πρόκληση; Κάνει ασκήσεις στην αποκλειστική οικονομική ζώνη μιας άλλης χώρας; Αγοράζει ρωσικό στρατιωτικό εξοπλισμό κατά παράβαση του δικαίου των ΗΠΑ;
Έχει περισσότερους δικηγόρους και δημοσιογράφους στη φυλακή από σχεδόν οποιαδήποτε άλλη χώρα και φυλακίζει τον κύριο πολιτικό αντίπαλο πριν από τις εκλογές; Επιδιώκει με τη βία να εμποδίσει τα δικαιώματα μιας χώρας μέλους της ΕΕ για να ερευνήσει στην υφαλοκρηπίδα της; Δεν έχει προσχωρήσει μόνο στις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας, αλλά έχει εξαγάγει αγαθά αξίας περίπου 800 εκατομμυρίων δολαρίων στη Ρωσία;
Συνεχίζει τις αεροπορικές επιδρομές στο Ιράκ και τη Συρία, συμπεριλαμβανομένων εναντίον των εταίρων των ΗΠΑ, όπως οι δημοκρατικές δυνάμεις της Συρίας; Σταμάτησε την κρίσιμη διεύρυνση του ΝΑΤΟ; Συνεχίζει να καταλαμβάνει μια χώρα της ΕΕ με 40.000 στρατεύματα και κατά παράβαση των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και επιδιώκει να ανοίξει μια περιοχή που έχει παγώσει από τα Ηνωμένα Έθνη;
Αρνείται τη θρησκευτική ελευθερία στον θρησκευτικό ηγέτη εκατομμυρίων πολιτών της ελληνικής ορθόδοξης πίστης; Εχει μετατρέψει μια εκκλησία σε ένα τζαμί παραβιάζοντας τις δεσμεύσεις της στην UNESCO; Και συλλαμβάνει και φυλακίζει αμερικανικό προσωπικό;». Στον «χείμαρρο» Μενέντεζ, ο Μπλίνκεν απαντησε ότι «θα έλεγα ότι είναι ένας “δύσκολος” σύμμαχος», για να λάβει το σχόλιο από τον Δημοκρατικό γερουσιαστή ότι «η χώρα αυτή είναι η Τουρκία. Και η πραγματικότητα είναι ότι δεν πιστεύω ότι αξίζει να πουλήσουμε τα F-16 σε αυτήν».
Senator Bob Menendez launches 90 -second long tirade criticising Turkey on everything from human rights, ties w/Greece, delay of NATO expansion & asks “What do you call such a country?” Blinken responds: “A challenging ally.” Menendez says Ankara doesn’t deserve to get the F-16s. pic.twitter.com/kf7gZIrXsU
— Hümeyra Pamuk (@humeyra_pamuk) March 22, 2023
Παραμένει η δυσπιστία
Τι σημαίνουν όλα αυτά για την Τουρκία; Το προφανές είναι ότι η πώληση των F-16 θα «περάσει» πολύ δύσκολα -αν τελικά περάσει…- από το Κογκρέσο, παρότι η κυβέρνηση Μπάιντεν επιθυμεί για δικούς της λόγους να προχωρήσει το συγκεκριμένο εξοπλιστικό πρόγραμμα. Από την άλλη, η… χλιαρή απάντηση Μπλίνκεν στον Μενέντεζ καταδεικνύει ότι η Ουάσινγκτον συνεχίζει να, ας πούμε, αμφιταλαντεύεται σχετικά με το πώς θα πρέπει να προσεγγίσει την Άγκυρα, υπό το πρίσμα όλων όσων ανέφερε ο Γερουσιαστής.
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ αναγνωρίζει ότι η συμπεριφορά της Τουρκία συνολικά είναι προβληματική, έστω κι αν το τελευταίο διάστημα (υπό το βάρος του καταστροφικού σεισμού) έχει χαμηλώσει πολύ τους τόνους στα ελληνοτουρκικά και ενέκρινε την ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ. Από την άλλη, η Ουάσινγκτον επιδιώκει να κρατήσει την Τουρκία εντός «δυτικού τόξου», λόγω της σημαντικής γεωστρατηγικής θέσης που έχει. Έτσι, επιχειρεί να κάνει όσο μπορεί τα «στραβά μάτια» στους μαξιμαλισμούς της Άγκυρας.
Ούτως ή άλλως, πάντως, το «τσιτσίρισμα» του Μπλίνκεν από τα μέλη του Κογκρέσου επιβεβαιώνει για άλλη μια φορά ότι η Ουάσινγκτον παραμένει επιφυλακτική έναντι της Τουρκίας και ότι θα χρειαστεί ακόμα πολύς χρόνος και πολλές κινήσεις καλής θέλησης από την Άγκυρα – αλλά και η πλήρης απόσυρση του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400 – για να λιώσουν οι πάγοι στις σχέσεις των δύο χωρών, με τις ΗΠΑ να περιμένουν το αποτέλεσμα των προεδρικών και βουλευτικών εκλογών της 14ης Μαΐου πριν κάνουν την επόμενη κίνησή τους.
