H δυνατότητα αύξησης των φορολογικών εσόδων σε επίπεδα σαφώς υψηλότερα σε σχέση με αυτά που έχουν προϋπολογιστεί για το σύνολο της φετινής χρονιάς –και ουσιαστικά πάνω από τα 50 δισ. ευρώ– θα προσδιορίσει και τις δυνατότητες λήψης πρόσθετων μέτρων στήριξης μέσα στο 2022.
Ο κρατικός προϋπολογισμός έχει συνταχθεί με την πρόβλεψη ότι τα καθαρά φορολογικά έσοδα θα ξεπεράσουν –σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης– τα 50 δισ. ευρώ.
Δεδομένου ότι οι δυνατότητες παρεμβάσεων στο σκέλος των δαπανών είναι περιορισμένες μεταξύ άλλων και λόγω της πανδημίας, όλο το βάρος θα πρέπει αναγκαστικά να πέσει στο σκέλος των εσόδων.
Μια «γενναία» πρόσθετη παροχή μέσα στο 2022 –η οποία σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να είναι έκτακτου και προσωρινού χαρακτήρα– θα μπορεί να συζητηθεί και να αποφασιστεί μόνο όταν προκύψει μη προϋπολογισμένο «μαξιλάρι» φορολογικών εσόδων ύψους άνω των 600-700 εκατ. ευρώ.
Και αυτό διότι η κυβέρνηση, με το ξεκίνημα της χρονιάς, δέσμευσε δημοσιονομικό χώρο ύψους άνω των 400 εκατ. ευρώ προκειμένου να χρηματοδοτήσει τη μείωση του ΕΝΦΙΑ αλλά και τις πρόσθετες ενισχύσεις των αγροτών.
Και οι δύο αυτές παρεμβάσεις δεν είχαν προϋπολογιστεί κατά τη σύνταξη του προϋπολογισμού.
Ο μεν ΕΝΦΙΑ έχει προσθέσει δημοσιονομικό βάρος περίπου 280 εκατ. ευρώ (σ.σ. η συνολική μείωση έχει προϋπολογιστεί στα 353 εκατ. ευρώ και από αυτά είχαν προϋπολογιστεί μόνο τα 70 εκατ. ευρώ), οι δε πρόσθετες παροχές στους αγρότες περίπου 120 εκατ. ευρώ επιπλέον.
Δύσκολη η σύνταξη του προϋπολογισμού του 2023
Εξίσου δύσκολη άσκηση θα είναι και η σύνταξη του προϋπολογισμού του 2023.
Η δέσμευση για επιστροφή σε πρωτογενές πλεόνασμα –ακόμη και σε ένα λογικό επίπεδο της τάξεως του 1,5% του ΑΕΠ– σημαίνει ότι θα πρέπει να υπάρξει δημοσιονομική προσαρμογή άνω των 6-7 δισ. ευρώ, καθώς η κυβέρνηση εκτός από το να μετατρέψει ένα πρωτογενές έλλειμμα της τάξεως του 1,5% σε πρωτογενές πλεόνασμα της τάξεως του 1,5% (σ.σ. αυτό από μόνο του προϋποθέτει προσαρμογή άνω των 5-6 δισ. ευρώ), θα θέλει να βρει τον δημοσιονομικό χώρο ώστε να διατηρήσει και όλα τα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί, όπως η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών αλλά και η κατάργηση –σε μόνιμη βάση πλέον– της εισφοράς αλληλεγγύης.
Μόνο ο λογαριασμός της εισφοράς αλληλεγγύης φτάνει στα 800 εκατ. ευρώ, ενώ η επέκταση και στους συνταξιούχους και στους δημοσίους υπαλλήλους, στην οποία αναφέρθηκε ο πρωθυπουργός, ανεβάζει τον λογαριασμό κατά τουλάχιστον 400 εκατ. ευρώ επιπλέον.
Πού ποντάρει το οικονομικό επιτελείο
Για να συγκεντρωθούν και φέτος αλλά και το 2023 περισσότερα φορολογικά έσοδα –χωρίς καμία αύξηση φορολογικού συντελεστή– το οικονομικό επιτελείο, σύμφωνα με πληροφορίες (Καθημερινή της Κυριακής), ποντάρει στις ακόλουθες πηγές εσόδων
- Στην αύξηση του φόρου εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων. Στα φυσικά πρόσωπα, τα δηλωθέντα εισοδήματα και το 2021 αλλά και το 2022 αναμένεται να παρουσιάσουν μεγάλη αύξηση. Πρώτον διότι δεν υπάρχουν πλέον οι εκατοντάδες χιλιάδες αναστολές συμβάσεων εργασίας λόγω της πανδημίας και δεύτερον διότι για πρώτη φορά ύστερα από πολλά χρόνια έχει αυξηθεί ο αριθμός των απασχολουμένων πάνω από το όριο των τεσσάρων εκατομμυρίων.
- Οσο θα μειώνεται η ανεργία τόσο περισσότερο θα αυξάνεται το σύνολο του δηλωθέντος εισοδήματος και κατά συνέπεια ο φόρος εισοδήματος. Στις δε επιχειρήσεις, η μεγάλη αύξηση των εσόδων κάνει το οικονομικό επιτελείο να πιστεύει ότι στις φετινές φορολογικές δηλώσεις θα αποτυπωθεί και πολύ μεγάλη αύξηση της κερδοφορίας και κατά συνέπεια αύξηση και των εισπράξεων πάνω από τον στόχο.
- Από τον ΦΠΑ εκτιμάται ότι μπορούν να προκύψουν πρόσθετα έσοδα πολλών εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ πάνω από τα προϋπολογισθέντα ποσά και αυτό λόγω… ακρίβειας.
- Οσο οι αυξημένες τιμές –ειδικά στην ενέργεια– δεν επηρεάζουν την κατανάλωση τόσο το ταμείο του κράτους θα συγκεντρώνει περισσότερα έσοδα. Τα πρώτα δείγματα αναμένεται να φανούν την Τρίτη με την ανακοίνωση της πορείας εκτέλεσης του προϋπολογισμού για τον μήνα Ιανουάριο, μήνα εξαιρετικά υψηλών τιμών τόσο στην ενέργεια όσο και στα τρόφιμα.
- Η βασική πηγή πρόσθετων φορολογικών εσόδων θα είναι πάντως η αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας. Γι’ αυτό και το καθοριστικό στοιχείο θα είναι η πορεία του ΑΕΠ μέσα στο έτος.
Οι αναθεωρημένες προβλέψεις της Κομισιόν
Με βάση τις αναθεωρημένες προβλέψεις της Κομισιόν, το ΑΕΠ για το 2021 αναμένεται να κλείσει ακόμη και πάνω από τα 180 δισ. ευρώ, ενώ για το 2022 ο πήχυς αναμένεται να αναθεωρηθεί στα 192 δισ. ευρώ.
Με αυτό το ποσό, και δεδομένου ότι υπάρχει συσχέτιση των φορολογικών εσόδων με το ΑΕΠ, εκτιμάται ότι η επίτευξη του στόχου της ανάπτυξης μπορεί να στείλει τα φετινά φορολογικά έσοδα ακόμη και πάνω από τα 51-52 δισ. ευρώ, δημιουργώντας τον απαιτούμενο δημοσιονομικό χώρο για τα πρόσθετα μέτρα που θέλει να εφαρμόσει η κυβέρνηση.
