Oι πολίτες στη Δύση μπορεί να υπέθεσαν ότι το Ισλαμικό Κράτος ήταν πρόβλημα του χθες, αφού οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους κατέστρεψαν την προσπάθεια του να εγκαθιδρύσει χαλιφάτο σε τμήματα του Ιράκ και της Συρίας. Τώρα, όμως, η βίαιη ισλαμιστική οργάνωση φαίνεται να μεταλλάσσεται σε μια νέα ολέθρια απειλή.
Το Ισλαμικό Κράτος ανέλαβε την ευθύνη για την επίθεση της Παρασκευής σε συναυλιακό χώρο στη Μόσχα που στοίχισε τη ζωή σε τουλάχιστον 137 ανθρώπους, την πιο θανατηφόρα επίθεση στη ρωσική πρωτεύουσα από το 2002. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν απέρριψε τη δημόσια προειδοποίηση που εξέδωσαν Αμερικανοί αξιωματούχοι, οι οποίοι επισήμαναν ένα παρακλάδι γνωστό ως ISIS-K, και αντ’ αυτού προσπάθησε να στρέψει την προσοχή της κοινής γνώμης προς το Κίεβο.
“Ο Πούτιν δεν παρακολουθεί την ‘μπάλα’ λόγω του πολέμου στην Ουκρανία”, δήλωσε σε συνέντευξή του ο Άλεξ Γιάνγκερ, πρώην επικεφαλής της MI6, της υπηρεσίας εξωτερικής ασφάλειας της Βρετανίας. Παρά το γεγονός ότι η Δύση στάθηκε τυχερή έως τώρα, αφού απέφυγε μια σειρά τρομοκρατικών επιθέσεων, εντούτοις “η απειλή δεν έχει εξαφανιστεί ποτέ”, είπε.
Η ζοφερή πραγματικότητα
Αυτή είναι μια ζοφερή πραγματικότητα όχι μόνο για τη Ρωσία, αλλά και για τη Δυτική Ευρώπη, καθώς ετοιμάζεται να φιλοξενήσει μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις, συμπεριλαμβανομένων των Ολυμπιακών Αγώνων αυτό το καλοκαίρι. Η απειλή της αναζωπύρωσης της ισλαμιστικής τρομοκρατίας στη Δύση μπορεί επίσης να παίξει ρόλο σε μια φορτισμένη προεδρική εκστρατεία στις ΗΠΑ, στην οποία οι εξωτερικές υποθέσεις φαίνεται να έχουν μεγαλύτερη σημασία από ό,τι συνήθως.
Η Διευθύντρια των Εθνικών Πληροφοριών των ΗΠΑ Avril Haines δήλωσε σε ακρόαση της Γερουσίας τον Μάρτιο ότι το ISIS “παραμένει μια σημαντική αντιτρομοκρατική ανησυχία”.
Η Γαλλία αύξησε τον συναγερμό ασφαλείας της στο μέγιστο επίπεδο μήνες πριν από τη διοργάνωση των θερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 2024. Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι η απόφαση προκλήθηκε από “αξιόπιστες και στέρεες πληροφορίες” και ότι το ISIS-K είχε επιχειρήσει αρκετές επιθέσεις σε γαλλικό έδαφος τους τελευταίους μήνες.
Το Παρίσι έχει τη δική του πικρή εμπειρία από μια τζιχαντιστική επίθεση σε συναυλιακό χώρο, μετά την επίθεση του 2015 στο Μπατακλάν και σε άλλους χώρους της πόλης που στοίχισε τη ζωή σε 130 ανθρώπους.
Η Γερμανία, η οποία θα φιλοξενήσει από τον Ιούνιο το ποδοσφαιρικό πρωτάθλημα Euro 2024, βλέπει την τρομοκρατική απειλή ως “σοβαρή”, δήλωσε η υπουργός Εσωτερικών Νάνσι Φέιζερ στην εφημερίδα Sueddeutsche Zeitung. Μόλις την περασμένη εβδομάδα, δύο ύποπτοι για μέλη του Ισλαμικού Κράτους συνελήφθησαν στο ανατολικό γερμανικό κρατίδιο του Θέρλινγκεν ως ύποπτοι για τη σχεδίαση επίθεσης στο σουηδικό κοινοβούλιο.
Η εμφάνιση του ISIS-K
Όπως το μητρικό του σώμα που άνθισε στη Συρία κατά την έναρξη του εμφυλίου πολέμου πριν από μια δεκαετία, το ISIS-K αναδύθηκε ως δύναμη στο Αφγανιστάν μετά τη χαοτική αποχώρηση των ΗΠΑ το 2021.Το Κ σημαίνει Χορασάν, το αρχαίο όνομα για ένα μέρος του κόσμου που εκτείνεται από το Αφγανιστάν σε περιοχές του Πακιστάν και των κρατών της κεντρικής Ασίας της πρώην σοβιετικής αυλής της Ρωσίας.
Αυτό περιλαμβάνει το Τατζικιστάν, απ’ όπου κατάγονται οι τέσσερις ύποπτοι που συνελήφθησαν για την επίθεση στη Μόσχα. Η ορεινή δημοκρατία των 10 εκατομμυρίων κατοίκων είναι το φτωχότερο κράτος της κεντρικής Ασίας και αγωνίζεται εδώ και χρόνια εναντίον ισλαμιστών ανταρτών που αμφισβητούν τον μακροχρόνιο αυταρχικό κυβερνήτη της Εμομάλι Ραχμόν.
Η Ρωσία διαθέτει στρατιωτική βάση στο Τατζικιστάν την οποία ενίσχυσε για να “αντιμετωπίσει την τρομοκρατική απειλή” αφού οι ΗΠΑ άφησαν το Αφγανιστάν στους Ταλιμπάν. Άλλα κράτη της κεντρικής Ασίας, συμπεριλαμβανομένου του Καζακστάν, έχουν επίσης αντιμετωπίσει επιθέσεις ισλαμιστών μαχητών τα τελευταία χρόνια.
Ο Πούτιν θεώρησε την προειδοποίηση “εκφοβισμό”
Μια έκθεση των Ηνωμένων Εθνών του Ιανουαρίου σχετικά με την παγκόσμια απειλή του ISIS ανέφερε ότι το ISIS-K προχώρησε σε στρατολογήσεις στο Τατζικιστάν πρόσφατα, εστιάζοντας στην προσέλκυση απογοητευμένων Ταλιμπάν και ξένων μαχητών.Το ISIS και οι θυγατρικές του “διατήρησαν την ικανότητά τους να διεξάγουν τρομοκρατικές επιθέσεις και να προβάλλουν μια απειλή πέρα από τις περιοχές των επιχειρήσεών τους”, ανέφερε η έκθεση.
Ωστόσο, όταν οι ΗΠΑ προειδοποίησαν για την πιθανή απειλή μιας επίθεσης στη Μόσχα, λέγοντας ότι ειδοποίησαν Ρώσους αξιωματούχους, οι πληροφορίες τους όμως φαίνεται ότι δεν έγιναν δεκτές. Πράγματι, τρεις ημέρες πριν από την επίθεση, ο Πούτιν απέρριψε την προειδοποίηση ως δυτική προσπάθεια “εκφοβισμού και αποσταθεροποίησης της κοινωνίας μας”.
Αυτή η περιφρόνηση υπογράμμισε τη σχεδόν πλήρη κατάρρευση της εμπιστοσύνης μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης από τότε που ο Πούτιν διέταξε την εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Η έλλειψη συντονισμού δημιουργεί κενά στο περιβάλλον ασφαλείας που μπορούν να εκμεταλλευτούν οργανώσεις όπως το ISIS-K με επιθέσεις που αποσκοπούν στην αύξηση του προφίλ τους και στην ενίσχυση της στρατολόγησης.
Το ISIS-K πιστεύεται ότι βρίσκεται πίσω από τις θανατηφόρες βομβιστικές επιθέσεις στο Ιράν στις 3 Ιανουαρίου που σκότωσαν σχεδόν 100 άτομα κοντά στον τάφο του Ιρανού διοικητή Qassem Soleimani. Τα χτυπήματα της εξτρεμιστικής σουνιτικής ομάδας, η οποία αντιτίθεται ιδεολογικά στο σιιτικό Ιράν, απειλούσαν να πυροδοτήσουν περαιτέρω τις εντάσεις στη Μέση Ανατολή που ήδη είχαν αυξηθεί λόγω του πολέμου στη Γάζα.
Η πολιτική Μπάιντεν και η απειλή Τραμπ
Για τους παρατηρητές της εξωτερικής πολιτικής, η άνοδος του ISIS-K είναι μια υπενθύμιση των ακούσιων συνεπειών της απόφασης του προέδρου Τζο Μπάιντεν να αποσύρει τις αμερικανικές δυνάμεις από το Αφγανιστάν – τερματίζοντας τον μακροβιότερο πόλεμό του – περισσότερα από 20 χρόνια μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου που οδήγησαν στην αμερικανική στρατιωτική επέμβαση με στόχο την εξάλειψη της τζιχαντιστικής τρομοκρατίας. Η απειλή δεν εξουδετερώθηκε ποτέ, αλλά μάλλον μεταμορφώθηκε σε διαφορετικά στελέχη.
Οι Ρεπουμπλικάνοι της Βουλής των Αντιπροσώπων ηγούνται μιας έρευνας σχετικά με τον τρόπο της απόσυρσης και σχεδιάζουν να δημοσιεύσουν μια τελική έκθεση το καλοκαίρι, η οποία είναι πιθανό να είναι ιδιαίτερα επικριτική.
Την ίδια στιγμή, ο Ρεπουμπλικανός αντίπαλος του Μπάιντεν, ο Ντόναλντ Τραμπ, υποστηρίζει εδώ και καιρό την επιστροφή στον απομονωτισμό, ο οποίος μπορεί να αποδειχθεί δύσκολο να διατηρηθεί μπροστά στην ανανεωμένη τρομοκρατική απειλή.
Όπως δήλωσε πέρυσι στο Κογκρέσο η Κριστίν Αμπιζέιντ, η διευθύντρια του Εθνικού Αντιτρομοκρατικού Κέντρου των ΗΠΑ:Το ISIS-K είναι ο “φορέας απειλής για τον οποίο ανησυχώ περισσότερο”.
- Με πληροφορίες από το Bloomberg
