Την ώρα που η Ελλάδα ανακτά την εμπιστοσύνη των αγορών και την επενδυτική βαθμίδα, η μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη βρίσκεται αντιμέτωπη με το ενδεχόμενο απώλειας της τέλειας αξιολόγησης της πιστοληπτικής της ικανότητας, από τουλάχιστόν έναν από τους τρεις «μεγάλους» οίκους.
Η απειλή της Moody’s
Συγκεκριμένα, ο οίκος αξιολόγησης Moody’s, τελευταίος από τους τρεις μεγάλους οίκους (S&P, Fitch, Moody’s) που διατηρεί το αξιόχρεο των ΗΠΑ στο κορυφαίο επίπεδο ΑΑΑ, υποβαθμίζει πλέον την προοπτική για την αξιολόγησή του από «σταθερή» σε «αρνητική». Αυτό σημαίνει ότι αν δεν αλλάξει κάτι στην πολιτική της Ουάσιγκτον, η Moody’s σύντομα θα υποβαθμίσει το αξιόχρεο της αμερικανικής οικονομίας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ικανότητα των ΗΠΑ να αναχρηματοδοτούν το χρέος τους.
Οι εκτιμήσεις της Moody’s προκάλεσαν την αντίδραση της Αμερικανίδας υπουργού Οικονομικών Τζάνετ Γέλεν. «Διαφωνώ με αυτή την απόφαση» δήλωσε η Γέλεν. «Η αμερικανική οικονομία είναι ισχυρή, τα ομόλογα της αμερικανικής κυβέρνησης παραμένουν η καλύτερη τοποθέτηση για όσους επιζητούν ασφάλεια και ρευστότητα. Τα τελευταία χρόνια έχουμε επιτύχει ρεκόρ οικονομικής ανάπτυξης, ανακάμπτοντας από μία βαθιά ύφεση. Η ανεργία καταγράφει σχεδόν ιστορικά χαμηλά. Ο πληθωρισμός μειώνεται σημαντικά και ο δείκτης ανάπτυξης πλησιάζει το 5% για το τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους».
Ο παράγοντας «επιτόκια»
Οι δηλώσεις Γέλεν έγιναν στο περιθώριο της συνόδου του Φόρουμ Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας-Ειρηνικού (APEC), που διεξάγεται στο Σαν Φρανσίσκο. Ασφαλώς, ουδείς αμφισβητεί την εγκυρότητα των μακροοικονομικών στοιχείων στις ΗΠΑ. Ωστόσο η Moody’s είχε επισημάνει, μεταξύ άλλων, ότι υποβαθμίζει την προοπτική για το αξιόχρεο της αμερικανικής οικονομίας «στο πλαίσιο των υψηλότερων επιτοκίων ενώ δεν διαφαίνονται αποτελεσματικά μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής για την περικοπή των κρατικών δαπανών ή την αύξηση των εσόδων».
Είναι προφανές ότι ένα περιβάλλον υψηλών επιτοκίων δυσχεραίνει την αναχρηματοδότηση χρέους και προκαλεί μία επιπλέον οικονομική επιβάρυνση δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων στο αμερικανικό Δημόσιο. Διαφορετική ωστόσο είναι η ανάγνωση της Γέλεν για την άνοδο των επιτοκίων. «Είναι αλήθεια», είπε η Αμερικανίδα υπουργός Οικονομικών, «ότι οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας συμπαρασύρουν προς τα πάνω τα επιτόκια. Αυτό αντανακλά την ισχύ της αμερικανικής οικονομίας, όχι την αδυναμία της…».
Το πολιτικό παίγνιο
Υπάρχει όμως και ένας πιο σημαντικός λόγος για τις προειδοποιήσεις από τη Moody’s και άλλους οίκους αξιολόγησης: οι συνεχείς αντιπαραθέσεις Ρεπουμπλικανών και Δημοκρατικών στο Κογκρέσο καθυστερούν τη νομοθετική διαδικασία και προκαλούν κάθε τόσο τον κίνδυνο του αποκαλούμενου shutdown, της στάσης πληρωμών για το αμερικανικό Δημόσιο. Το φαινόμενο έχει ενταθεί τα τελευταία χρόνια, αν και στο «παρά πέντε» συνήθως προκύπτει ένας συμβιβασμός στον ελάχιστο κοινό παρονομαστή.
Το ίδιο εκτιμάται ότι θα συμβεί και αυτή την εβδομάδα, αλλά μέχρι στιγμής οι ενδείξεις δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικές. Την τελευταία συμβιβαστική πρόταση χρηματοδότησης που είχε καταθέσει το Σαββατοκύριακο ο Ρεπουμπλικανός επικεφαλής της Βουλής των Αντιπροσώπων, Μάικ Τζόνσον, απέρριψαν τόσο οι Δημοκρατικοί, όσο και οι υπερσυντηρητικοί Ρεπουμπλικανοί. Η προθεσμία για την επίτευξη συμφωνίας λήγει την Παρασκευή και το shutdown πλέον δεν αποτελεί απλή απειλή, αλλά άμεσο κίνδυνο.
