Το ότι ο πόλεμος δεν πηγαίνει και πολύ καλά για την Ουκρανία είναι κάτι γνωστό εδώ και μήνες, για την ακρίβεια μετά το τέλος της εαρινής/θερινής αντεπίθεσης του Κιέβου, η οποία απέφερε πενιχρά αποτελέσματα. Ωστόσο, φαίνεται ότι – όπως αποκαλύπτει ρεπορτάζ του Politico – τα πράγματα είναι ακόμα πιο δύσκολα για τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις.
Στο ρεπορτάζ επισημαίνει ότι ο ιδιόρρυθμός επιχειρηματίας Έλον Μασκ, προκάλεσε ένταση με τις τελευταίες δηλώσεις του σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία, καθώς προειδοποίησε ότι παρόλο που η Μόσχα δεν έχει “καμία πιθανότητα” να κατακτήσει όλη την Ουκρανία, “όσο περισσότερο διαρκεί ο πόλεμος, τόσο περισσότερα εδάφη θα κερδίζει η Ρωσία μέχρι να φτάσει στο Ντνίπρο, το οποίο είναι δύσκολο να ξεπεραστεί“. “Ωστόσο, αν ο πόλεμος διαρκέσει αρκετά, θα πέσει και η Οδησσός“, προειδοποίησε.
Προειδοποιήσεις
Με ένα ιστορικό που προτρέπει την Ουκρανία να συμφωνήσει σε εδαφικές παραχωρήσεις – και την αντίθεσή του στο πακέτο στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ ύψους 60 δισεκατομμυρίων δολαρίων που έχει “παγώσει” στο Καπιτώλιο εν μέσω κομματικών διαφωνιών – ο Μασκ δεν είναι ο αγαπημένος σχολιαστής της Ουκρανίας. Και οι παρατηρήσεις του προκάλεσαν προβλέψιμες αντιδράσεις. Αλλά η πρόβλεψη του επιχειρηματία δεν είναι στην πραγματικότητα τόσο διαφορετική από τις τρομερές προειδοποιήσεις που έκανε τις τελευταίες ημέρες ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Σύμφωνα με τον Ζελένσκι, αν δεν εγκριθεί σύντομα το σταματημένο πακέτο πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, οι δυνάμεις του θα πρέπει να “πάνε πίσω, να υποχωρήσουν, βήμα προς βήμα, με μικρά βήματα“. Προειδοποίησε επίσης ότι ορισμένες μεγάλες πόλεις μπορεί να κινδυνεύσουν να πέσουν. Προφανώς, οι προειδοποιήσεις του Ζελένσκι αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης διπλωματικής προσπάθειας για να απελευθερωθεί η στρατιωτική βοήθεια που τόσο απεγνωσμένα χρειάζονται οι δυνάμεις του και που λείπει εδώ και μήνες – τα πάντα, από βλήματα πυροβολικού 155 χιλιοστών μέχρι συστήματα αεράμυνας Patriot και μη επανδρωμένα αεροσκάφη.
Οι αποφάσεις της Ρωσίας
Αλλά η θλιβερή αλήθεια είναι ότι ακόμη και αν το πακέτο εγκριθεί από το αμερικανικό Κογκρέσο, ένας μαζικός ανεφοδιασμός μπορεί να μην είναι αρκετός για να αποτρέψει μια μεγάλη ανατροπή στο πεδίο της μάχης. Και ένα τέτοιο πλήγμα, ειδικά εν μέσω προεκλογικών εκστρατειών στην Αμερική και την Ευρώπη, θα μπορούσε κάλλιστα να αναζωπυρώσει τις δυτικές πιέσεις για διαπραγματεύσεις που θα ευνοούσαν προφανώς τη Ρωσία, αφήνοντας το Κρεμλίνο ελεύθερο να αναζωπυρώσει τη σύγκρουση σε μια μελλοντική στιγμή της επιλογής του.
Ουσιαστικά, όλα εξαρτώνται τώρα από το πού θα αποφασίσει η Ρωσία να στοχεύσει τις δυνάμεις της σε μια επίθεση που αναμένεται να ξεκινήσει αυτό το καλοκαίρι. Σε ένα προ-επιθετικό σφυροκόπημα – που εκτείνεται από το Χάρκοβο και το Σούμι στα βόρεια έως την Οδησσό στα νότια – οι πυραυλικές επιθέσεις και οι επιθέσεις μη επανδρωμένων αεροσκαφών της Ρωσίας έχουν αυξηθεί ευρέως τις τελευταίες εβδομάδες, στοχεύοντας υποδομές και καθιστώντας δύσκολο να μαντέψει κανείς πού θα οργανώσει τη μεγάλη της ώθηση.
Ζοφερή εικόνα
Και σύμφωνα με υψηλόβαθμους Ουκρανούς αξιωματικούς που υπηρέτησαν υπό τον στρατηγό Βαλερί Ζαλούζνι – τον αρχηγό των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας μέχρι την αντικατάστασή του τον Φεβρουάριο – η στρατιωτική εικόνα είναι ζοφερή. Οι αξιωματικοί δήλωσαν ότι υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να καταρρεύσουν οι γραμμές του μετώπου όπου οι Ρώσοι στρατηγοί αποφασίσουν να επικεντρώσουν την επίθεσή τους. Επιπλέον, χάρη σε ένα πολύ μεγαλύτερο αριθμητικό πλεονέκτημα και τις κατευθυνόμενες αεροπορικές βόμβες που συντρίβουν τις ουκρανικές θέσεις εδώ και εβδομάδες, η Ρωσία πιθανότατα θα μπορέσει να “διεισδύσει στη γραμμή του μετώπου και να τη συντρίψει σε ορισμένα σημεία“, είπαν.
Μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας για να μιλήσουν ελεύθερα. “Δεν υπάρχει τίποτα που μπορεί να βοηθήσει την Ουκρανία τώρα, διότι δεν υπάρχουν σοβαρές τεχνολογίες ικανές να αντισταθμίσουν την Ουκρανία για τη μεγάλη μάζα στρατευμάτων που η Ρωσία είναι πιθανό να μας εκσφενδονίσει. Δεν διαθέτουμε αυτές τις τεχνολογίες και η Δύση δεν τις διαθέτει επίσης σε επαρκή αριθμό“, δήλωσε στο Politico μία από τις υψηλόβαθμες στρατιωτικές πηγές.
Λάθη
Σύμφωνα με τον ίδιο, μόνο το ουκρανικό σθένος και η ανθεκτικότητα καθώς και τα λάθη των Ρώσων διοικητών είναι αυτά που μπορούν τώρα να αλλάξουν τη ζοφερή δυναμική. Λάθη όπως αυτό που έγινε το Σάββατο, όταν η Ρωσία εξαπέλυσε μία από τις μεγαλύτερες επιθέσεις αρμάτων στις ουκρανικές θέσεις από τότε που ξεκίνησε η εισβολή πλήρους κλίμακας, μόνο και μόνο για να συντριβεί η φάλαγγα από την 25η Ταξιαρχία της Ουκρανίας, η οποία εξουδετέρωσε δώδεκα άρματα μάχης και 8 οχήματα μάχης πεζικού – το ένα τρίτο της δύναμης της φάλαγγας.
Ωστόσο, οι υψηλόβαθμοι Ουκρανοί αξιωματικοί υπενθύμισαν ότι το να βασίζεσαι στα ρωσικά λάθη δεν είναι στρατηγική και ήταν πικραμένοι για τα λάθη που, όπως λένε, εμπόδισαν την αντίσταση της Ουκρανίας από την αρχή – λάθη που έγιναν τόσο από τη Δύση όσο και από την Ουκρανία. Ήταν επίσης καυστικοί για τη δυτική ολιγωρία, λέγοντας ότι οι προμήθειες και τα οπλικά συστήματα ήρθαν πολύ αργά και σε ανεπαρκή αριθμό για να κάνουν τη διαφορά που διαφορετικά θα μπορούσαν να έχουν κάνει.
“Πόλεμος της μιας ευκαιρίας”
“Ο Ζαλούζνι συνήθιζε να τον αποκαλεί ‘πόλεμο της μιας ευκαιρίας’“, είπε ένας από τους αξιωματικούς. “Με αυτό εννοούσε ότι τα οπλικά συστήματα καθίστανται πολύ γρήγορα άχρηστα, επειδή αντιμετωπίζονται γρήγορα από τους Ρώσους. Για παράδειγμα, χρησιμοποιήσαμε με επιτυχία τους πυραύλους κρουζ Storm Shadow και SCALP [που προμηθεύτηκαν από τη Βρετανία και τη Γαλλία] – αλλά μόνο για σύντομο χρονικό διάστημα. Οι Ρώσοι πάντα μελετούν. Δεν μας δίνουν δεύτερη ευκαιρία. Και είναι επιτυχημένοι σε αυτό“.
“Μην πιστεύετε το αφήγημα ότι απλώς ρίχνουν στρατεύματα στην κρεατομηχανή“, πρόσθεσε. “Το κάνουν και αυτό, φυσικά – μεγιστοποιώντας ακόμη περισσότερο τον αντίκτυπο του ανώτερου αριθμού τους – αλλά επίσης μαθαίνουν και βελτιώνονται“. Οι αξιωματικοί είπαν ότι οι αντιαρματικοί πύραυλοι ώμου που προμηθεύτηκαν από το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ τις πρώτες εβδομάδες της εισβολής ήρθαν εγκαίρως, βοηθώντας τους να σώσουν το Κίεβο – το ίδιο και τα HIMARS, τα ελαφρά πυραυλικά συστήματα πολλαπλής εκτόξευσης, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν με μεγάλη αποτελεσματικότητα, επιτρέποντάς τους να εκδιώξουν τη Ρωσία από τη Χερσώνα τον Νοέμβριο του 2022.
Το… timing
“Αλλά συχνά, απλά δεν παίρνουμε τα οπλικά συστήματα τη στιγμή που τα χρειαζόμαστε – έρχονται όταν δεν είναι πλέον σημαντικά“, δήλωσε ένας άλλος ανώτερος αξιωματικός, αναφέροντας ως παράδειγμα τα μαχητικά αεροσκάφη F-16. Περίπου δώδεκα F-16 αναμένεται να είναι επιχειρησιακά αυτό το καλοκαίρι, αφού ολοκληρωθεί η βασική εκπαίδευση των πιλότων. “Κάθε όπλο έχει τη δική του κατάλληλη στιγμή. Τα F-16 χρειάζονταν το 2023- δεν θα είναι κατάλληλα για το 2024“, είπε.
Και αυτό γιατί, σύμφωνα με τον αξιωματικό αυτό, η Ρωσία είναι έτοιμη να τους αντιμετωπίσει: “Τους τελευταίους μήνες, αρχίσαμε να παρατηρούμε ότι οι Ρώσοι εκτοξεύουν πυραύλους από το Ντζανκόι στη βόρεια Κριμαία, αλλά χωρίς τις εκρηκτικές κεφαλές. Δεν μπορούσαμε να καταλάβουμε τι έκαναν και μετά το καταλάβαμε: Βρίσκουν το βεληνεκές τους“, είπε. Ο αξιωματικός εξήγησε ότι η Ρωσία υπολογίζει πού είναι καλύτερο να αναπτύξει τα συστήματα πυραύλων και ραντάρ S-400, ώστε να μεγιστοποιήσει την περιοχή που μπορούν να καλύψουν για να στοχεύσουν τα F-16, κρατώντας τα μακριά από τις γραμμές του μετώπου και τους κόμβους εφοδιασμού της Ρωσίας.
Ελλείψεις
Οι αξιωματικοί δήλωσαν επίσης ότι χρειάζονται τώρα πιο βασικά παραδοσιακά όπλα καθώς και μη επανδρωμένα αεροσκάφη. “Χρειαζόμαστε οβιδοβόλα και βλήματα, εκατοντάδες χιλιάδες βλήματα και ρουκέτες“, δήλωσε ένας από αυτούς, εκτιμώντας ότι η Ουκρανία χρειάζεται 4 εκατομμύρια βλήματα και 2 εκατομμύρια μη επανδρωμένα αεροσκάφη. “Είπαμε στους δυτικούς εταίρους όλη την ώρα ότι έχουμε την εμπειρία μάχης, έχουμε την κατανόηση του πεδίου της μάχης αυτού του πολέμου. [Αυτοί] έχουν τους πόρους και πρέπει να μας δώσουν αυτό που χρειαζόμαστε“, πρόσθεσε.
Η Ευρώπη, από την πλευρά της, προσπαθεί να βοηθήσει την Ουκρανία να αναπληρώσει το κολοσσιαίο μειονέκτημά της σε βλήματα πυροβολικού. Και από αυτή την άποψη, μια προτεινόμενη μαζική αγορά πυρομαχικών πυροβολικού υπό την τσεχική ηγεσία θα μπορούσε να ανεβάσει το σύνολο των πυρομαχικών της Ουκρανίας τόσο εντός όσο και εκτός της ΕΕ σε περίπου 1,5 εκατομμύριο βλήματα με κόστος 3,3 δισεκατομμύρια δολάρια – αλλά αυτό εξακολουθεί να υπολείπεται από αυτό που χρειάζεται.
Επιστράτευση
Οι αξιωματικοί τόνισαν ότι χρειάζονται επίσης πολλούς περισσότερους άνδρες. Η χώρα δεν έχει επί του παρόντος αρκετούς άνδρες στην πρώτη γραμμή και αυτό επιτείνει το πρόβλημα της υποτονικής δυτικής υποστήριξης. Ωστόσο, η Ουκρανία δεν έχει ακόμη πάρει την κρίσιμη απόφαση για μαζική επιστράτευση/στρατολόγηση πριν από την αναμενόμενη ρωσική επίθεση, καθώς οι αρχές ανησυχούν για τις πολιτικές επιπτώσεις που μπορεί να επιφέρει ένα τέτοιο ακραίο μέτρο, εν μέσω προσπαθειών αποφυγής στράτευσης και αποφυγής των στρατολογικών εγγράφων.
Ο Ζαλούζνι είχε ήδη ζητήσει δημοσίως την κινητοποίηση περισσότερων στρατευμάτων τον Δεκέμβριο, εκτιμώντας ότι η Ουκρανία χρειάζεται τουλάχιστον επιπλέον 500.000 άνδρες. Το θέμα της επιστράτευσης πηγαινοέρχεται από τότε. Στη συνέχεια, την περασμένη εβδομάδα, ο στρατηγός Ολεξάντρ Σίρσκι – ο αντικαταστάτης του Ζαλούζνι – ανακοίνωσε ξαφνικά ότι η Ουκρανία μπορεί να μην χρειάζεται τόσους πολλούς νέους στρατιώτες. Μετά από επανεξέταση των πόρων, ο αριθμός έχει “μειωθεί σημαντικά” και “αναμένουμε ότι θα έχουμε αρκετούς ανθρώπους ικανούς να υπερασπιστούν την πατρίδα τους“, δήλωσε στο πρακτορείο ειδήσεων Ukrinform.
Μπαλώματα
“Μιλάω όχι μόνο για τους κινητοποιημένους αλλά και για τους εθελοντές μαχητές“, είπε. Το σχέδιο είναι να μετακινηθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι ένστολοι που είναι δεσμευμένοι σε διάφορα γραφεία και όσοι έχουν μη πολεμικούς ρόλους στην πρώτη γραμμή, μετά από μια εντατική εκπαίδευση διάρκειας τριών έως τεσσάρων μηνών. Όμως οι ανώτεροι αξιωματικοί με τους οποίους μίλησε το POLITICO είπαν ότι ο Σίρσκι έκανε λάθος και ότι εμφανίζεται να “παίζει πάνω στις αφηγήσεις των πολιτικών“.
Ωστόσο, την Τρίτη, ο Ζελένσκι προσέθεσε μέρη σε έναν παλιό νόμο για την επιστράτευση, αυστηροποιώντας τις νομικές απαιτήσεις για τους στρατεύσιμους Ουκρανούς άνδρες να καταχωρούν τα στοιχεία τους και μειώνοντας το κατώτατο όριο ηλικίας για την στρατολόγηση από τα 27 στα 25 έτη. Αλλά στην Ουκρανία, αυτό θεωρείται απλώς “μπάλωμα“. “Δεν έχουμε μόνο μια στρατιωτική κρίση – έχουμε και μια πολιτική κρίση“, δήλωσε ένας από τους αξιωματικούς. Ενώ η Ουκρανία αποφεύγει μια μεγάλη επιστράτευση, “η Ρωσία συγκεντρώνει τώρα πόρους και θα είναι έτοιμη να εξαπολύσει μια μεγάλη επίθεση γύρω στον Αύγουστο, ίσως και νωρίτερα“. Τελικά, ο Μασκ μπορεί και να μην είναι τελείως λάθος…
