Καθώς η “ειδική στρατιωτική επιχείρηση” της Ρωσίας στην Ουκρανία συνεχίζεται – και μάλλον βρίσκεται σε αδιέξοδο – η Μόσχα κάνει επίδειξη… θάρρους απέναντι στις συνεχιζόμενες και αυξανόμενες κυρώσεις της Δύσης σε βάρος της ρωσικής οικονομίας.
“Δεν φοβόμαστε”
Η Ρωσία λέει ότι δεν φοβάται πλέον τις κυρώσεις. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ ουσιαστικά έβαλε στην άκρη ως μη σημαντικά τα εμπάργκο πετρελαίου και φυσικού αερίου και τους οικονομικούς περιορισμούς της Δύσης την περασμένη εβδομάδα, λέγοντας ότι η Ρωσία έχει “προσαρμοστεί” και δεν “φοβάται” πλέον τις νέες κυρώσεις. Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι έχει δίκιο, καθώς η ρωσική οικονομία αντέχει καλύτερα από ό,τι αναμενόταν, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία παρατείνεται.
Τον Οκτώβριο, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δήλωσε ότι αναμένει ότι το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) της Ρωσίας θα αυξηθεί κατά 2,2% φέτος, από τον προηγούμενο στόχο του 1,5%. Το ΔΝΤ ανέφερε τα “σημαντικά πακέτα δημοσιονομικών κινήτρων” ως έναν παράγοντα που βοήθησε να στηριχθεί η ανάπτυξη. Η Μόσχα έχει δεσμευτεί να δαπανήσει 160 δισεκατομμύρια δολάρια για τον στρατό της φέτος και δήλωσε τον Σεπτέμβριο ότι το ποσό αυτό θα αυξηθεί κατά το ένα τέταρτο το 2024.
Πλουσιότερη παρά τον πόλεμο, αλλά…
Η Ρωσία έγινε επίσης πλουσιότερη παρά τον πόλεμο με την Ουκρανία, σύμφωνα με την Παγκόσμια Έκθεση Πλούτου της UBS. Η χώρα πρόσθεσε 600 δισ. δολάρια σε συνολικό πλούτο το 2022, διαπίστωσε η ελβετική τράπεζα, ενώ ο αριθμός των εκατομμυριούχων αυξήθηκε κατά 56.000 σε 480.000, παρά μια σειρά κυρώσεων που στοχεύουν σε άτομα υψηλού πλούτου. Ωστόσο, αυτά τα στοιχεία δεν σημαίνουν ότι οι κυρώσεις δεν αποδίδουν – ή ότι η οικονομία της Ρωσίας βρίσκεται σε άκρα υγεία.
Η Δύση έχει καταβάλει σημαντική προσπάθεια να πλήξει τα έσοδα της Μόσχας από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο σε μια προσπάθεια να υπονομεύσει την πολεμική μηχανή του Πούτιν – και αυτό αντικατοπτρίζεται στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της Ρωσίας, το οποίο μετρά τη ροή χρημάτων για το εμπόριο και τις επενδύσεις. Το πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών της Ρωσίας μειώθηκε σχεδόν κατά 80% κατά τους πρώτους εννέα μήνες του 2023 σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα, στα 41 δισ. δολάρια.
Καταρρέει το ρούβλι
Τα έσοδα της χώρας από την ενέργεια, βασικό οικονομικό μοχλό για το πλούσιο σε πετρέλαιο έθνος, μειώθηκαν κατά 41% σε ετήσια βάση σε μόλις 25 δισεκατομμύρια δολάρια το επτάμηνο έως τον Ιούλιο. Εν τω μεταξύ, το ρούβλι έχει υποχωρήσει κατά 10% έναντι του δολαρίου ΗΠΑ από την εισβολή του Βλαντιμίρ Πούτιν – και αυτό παρά το γεγονός ότι η Τράπεζα της Ρωσίας αύξησε επανειλημμένα τα επιτόκια σε μια προσπάθεια να στηρίξει το νόμισμα.
Τέλος, ο ίδιος ο πόλεμος έχει αντίκτυπο. Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν τον Απρίλιο, η Ρωσία αντιμετωπίζει πλέον ελλείψεις εργατικού δυναμικού ρεκόρ, επειδή τόσο μεγάλο μέρος του πληθυσμού της είτε έχει κληθεί να πολεμήσει είτε έχει επιλέξει να μεταναστεύσει. Έτσι, ενώ το Κρεμλίνο μπορεί να έχει δίκιο ότι η Ρωσία έχει λόγους για οικονομική αισιοδοξία, μην πιστεύετε τον ισχυρισμό του ότι οι κυρώσεις και ένας βίαιος και δαπανηρός πόλεμος δεν έχουν αντίκτυπο.
