Όπως είναι ήδη γνωστό, Ουκρανοί πιλότοι μαχητικών εκπαιδεύονται για να χειρίζονται τα μαχητικά 4ης γενιάς F-16 που παρέχονται από έναν αυξανόμενο κατάλογο δυτικών εταίρων. Μάλιστα, η προοπτική η ουκρανική πολεμική αεροπορία να αποκτήσει τα μαχητικά αυτά προκαλεί πραγματική ανησυχία στη Μόσχα.
Το μεγαλύτερο όφελος
Αυτό συμβαίνει διότι το μεγαλύτερο όφελος που μπορεί να προσφέρει το F-16 στην Ουκρανία (πέρα από την ενίσχυση του αριθμού των αεροσκαφών) είναι η καταστολή ή η καταστροφή της εχθρικής αεράμυνας (SEAD/DEAD). Το ευέλικτο F-16 έχει αποδειχθεί εξαιρετικά αποτελεσματικό σε αυτόν τον ρόλο για τις Ηνωμένες Πολιτείες από τότε που το απορρόφησαν από το F-4G Wild Weasel.
Τα αμερικανικά F-16 που αναλαμβάνουν αποστολές SEAD/DEAD διαθέτουν συχνά εξειδικευμένο εξοπλισμό που συμπίπτει με την εξειδικευμένη εκπαίδευση που λαμβάνουν οι πιλότοι που πετούν σε αυτές τις αποστολές. Ακόμα και τα κάπως ξεπερασμένα F-16 που κατευθύνονται στην Ουκρανία θα προσφέρουν σημαντική ώθηση στην ικανότητα SEAD.
Οι πύραυλοι HARM
Οι ουκρανικές δυνάμεις αξιοποιούν τον αμερικανικό πύραυλο AGM-88 High-Speed Anti-Radiation Missile (HARM) από τον Αύγουστο του 2022 ή νωρίτερα, αλλά επειδή τα όπλα αυτά εγκαθίστανται σε παλαιωμένα αεροσκάφη σοβιετικής προέλευσης, τα οποία δεν είχαν σχεδιαστεί, ούτε προορίζονταν ποτέ να τα χρησιμοποιήσουν, η χρησιμότητά τους έχει περιοριστεί δραματικά.
Οι πύραυλοι κατά της ακτινοβολίας, όπως ο HARM, λειτουργούν με την εστίαση στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που εκπέμπουν οι συστοιχίες ραντάρ, καθιστώντας τους κατάλληλους για το ρόλο SEAD. Οι Αμερικανοί πιλότοι των Wild Weasel συχνά πετούν τα αεροσκάφη τους σε αμφισβητούμενο εναέριο χώρο, περιμένοντας να ενεργοποιηθούν τα εχθρικά συστήματα αεράμυνας και να στοχεύσουν αυτούς ή τους συνοδούς τους.
Τα όρια των μαχητικών της Ουκρανίας
Μόλις τα συστήματα αεράμυνας εκπέμψουν ραδιοκύματα, οι πιλότοι Wild Weasel εκτοξεύουν τους πυραύλους HARM για να εστιάσουν σε αυτά τα κύματα ραντάρ και να καταστρέψουν τον εξοπλισμό αεράμυνας. Βέβαια, υπάρχουν διάφορες εκδόσεις του πυραύλου HARM, οπότε ως επί το πλείστον, νόημα έχει να εξηγηθεί το πώς οι δυνατότητες που δίνουν τα F-16 θα μπορούσαν να επηρεάσουν την αποστολή SEAD.
Τα σοβιετικής κατασκευής μαχητικά της Ουκρανίας είναι σε θέση να αξιοποιήσουν τον πύραυλο HARM μόνο σε αυτό που πολλοί αποκαλούν “προ-ενημερωμένη” λειτουργία. Στην πραγματικότητα, ο πύραυλος προγραμματίζεται εκ των προτέρων με μια περιοχή στόχου και στη συνέχεια εκτοξεύεται από ένα αεροσκάφος, συχνά σε αρκετά μεγάλη απόσταση.
Καταστολή vs. καταστροφή
Ο πύραυλος πετάει προς την προβλεπόμενη περιοχή-στόχο, χρησιμοποιώντας τον ανιχνευτή του για να αναζητήσει τυχόν συστήματα αεράμυνας που ενεργοποιούνται και εκπέμπουν κύματα ραντάρ για να πλησιάσει και να τα καταστρέψει. Αυτή η μέθοδος μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματική, ιδίως όταν εκτοξεύονται πολλοί τέτοιοι πύραυλοι, καθώς, ακόμη και αν δεν καταστρέψουν τελικά τις εχθρικές εγκαταστάσεις ραντάρ, η παρουσία τους και μόνο θα ωθήσει σε απενεργοποίηση των συστημάτων.
Αυτό ισοδυναμεί ουσιαστικά με καταστολή της αεράμυνας, καθώς αυτές οι απενεργοποιημένες συστοιχίες επιτρέπουν στα αεροσκάφη να επιχειρούν εντός της αμφισβητούμενης περιοχής για κάποιο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, μόλις περάσει η απειλή των HARM, οι συστοιχίες αυτές μπορούν να ενεργοποιηθούν ξανά και να αρχίσουν ξανά το κυνήγι των ουκρανικών αεροσκαφών.
Οι δυνατότητες των F-16
Ωστόσο, εάν λειτουργούν από αεροσκάφος με προδιαγραφές ΝΑΤΟ που επιτρέπουν στους πιλότους να αξιοποιήσουν το πλήρες σύνολο των δυνατοτήτων τους, τα HARM έχουν δύο ακόμη επιχειρησιακές λειτουργίες που μπορεί να είναι πολύ χρήσιμες σε μια μάχη, τη λειτουργία “αυτοπροστασίας” και τη λειτουργία “στόχου ευκαιρίας”.
Στη λειτουργία αυτοπροστασίας, ο ενσωματωμένος στο αεροσκάφος δέκτης προειδοποίησης ραντάρ εντοπίζει μια εχθρική συστοιχία, στη συνέχεια διαβιβάζει τα δεδομένα αυτού του στόχου στο HARM, το οποίο μπορεί να εστιάσει είτε στο ραντάρ που εκπέμπει είτε στη συγκεκριμένη θέση από την οποία προέρχονταν τα κύματα σε περίπτωση που ο εχθρός απενεργοποιήσει το σύστημα.
Και προστασία από πυραύλους
Η λειτουργία στόχου ευκαιρίας είναι παρόμοια, αλλά επιτρέπει στον ενσωματωμένο ανιχνευτή του AGM-88 να εντοπίσει τις εχθρικές συστοιχίες ραντάρ που ενεργοποιούνται, οι οποίες στη συνέχεια ειδοποιούν τον πιλότο να εκτοξεύσει το όπλο. Όλα αυτά θα παρέχουν στους Ουκρανούς πιλότους των F-16 περισσότερες επιλογές για την καταστολή ή την καταστροφή των εχθρικών συστημάτων αεράμυνας.
Έτσι δίδεται ουσιαστικά μεγαλύτερη έμφαση στην καταστροφή αυτών των μέσων από ό,τι απλώς στην καταστολή τους. Και επειδή τα αναβαθμισμένα F-16 είναι εξοπλισμένα με δέκτες προειδοποίησης ραντάρ τύπου AN/ALR-69A(V), θα είναι πολύ πιο κατάλληλα για να αποφεύγουν τους εισερχόμενους πυραύλους από τα σημερινά αεροσκάφη της Ουκρανίας.
