Ήταν στραβό το κλίμα, το έφαγε και ο γάϊδαρος: η παροιμία μοιάζει “κομμένη και ραμμένη” για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει ο Ισραηλινός πρωθυπουργός.
Αντιμέτωπος με την αυξανόμενη πίεση από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Βρετανία και τη Γερμανία, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου μιλώντας λίγες μόνο ώρες αφότου ο στρατός παραδέχθηκε ότι σκότωσε τρεις Ισραηλινούς ομήρους οι οποίοι κρατούσαν λευκή σημαία στη Γάζα, τροφοδοτώντας τον αποτροπιασμό και την οργή των Ισραηλινών, φάνηκε να προσπαθεί να αλλάξει θέμα, καυχιέται ότι είχε αποτρέψει τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους στο παρελθόν και θα συνεχίσει να το κάνει.
“Είμαι περήφανος που απέτρεψα τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους, επειδή σήμερα όλοι καταλαβαίνουν τι θα μπορούσε να είναι αυτό το παλαιστινιακό κράτος“, δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου. “Τώρα που είδαμε το μικρό παλαιστινιακό κράτος στη Γάζα, όλοι καταλαβαίνουν τι θα είχε συμβεί αν είχαμε συνθηκολογήσει στις διεθνείς πιέσεις και είχαμε επιτρέψει ένα τέτοιο κράτος” στη Δυτική Όχθη. Ο Νετανιάχου ελπίζει να κρατηθεί στην εξουσία μετά τον πόλεμο, παρά τη λαϊκή οργή για το γεγονός ότι η Χαμάς εξελίχθηκε σε στρατιωτική δύναμη και εισέβαλε στο Ισραήλ επί πρωθυπουργίας του.
Σε εξαιρετικά δύσκολη θέση
Για να το πετύχει αυτό, προσπαθεί να προσελκύσει τους Ισραηλινούς, συμπεριλαμβανομένου του κόμματός του Λικούντ και των ακροδεξιών εταίρων του στον συνασπισμό, οι οποίοι δυσπιστούν περισσότερο από ποτέ στους Παλαιστίνιους και υποστηρίζουν ότι η λύση των δύο κρατών είναι μια επικίνδυνη φαντασίωση. Αλλά καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται, οι θάνατοι αυξάνονται, πολλοί όμηροι παραμένουν υπό κράτηση στη Γάζα και οι κυριότεροι δυτικοί σύμμαχοι του Ισραήλ οξύνουν την κριτική τους εναντίον του – και μάλιστα κοιτάζουν πέρα από αυτόν – η λαβή του Νετανιάχου στην εξουσία φαίνεται πιο ασταθής από ποτέ.
Τώρα, οι ενέργειες των ισραηλινών στρατιωτών που σκότωσαν τους ομήρους, αντί να τους σώσουν, μπορεί να δώσουν ακόμη μεγαλύτερη ώθηση σε όσους υποστηρίζουν ότι η εισβολή στη Γάζα, με τους βομβαρδισμούς και τις οδομαχίες, θέτει σε κίνδυνο όσους εξακολουθούν να κρατούνται αιχμάλωτοι, καθώς και ότι φέρνει δυσφημεί το Ισραήλ. “Παρακάλεσα το υπουργικό συμβούλιο και όλοι μας προειδοποιήσαμε ότι οι μάχες πιθανόν να βλάψουν τους ομήρους“, δήλωσε ο Ραζ Μπεν-Αμί, πρώην Ισραηλινός όμηρος που απελευθερώθηκε από τη Χαμάς κατά τη διάρκεια πρόσφατης εκεχειρίας μεταξύ των δύο πλευρών. “Δυστυχώς, είχα δίκιο“, δήλωσε ο Μπεν-Αμί, η σύζυγος του οποίου εξακολουθεί να κρατείται στη Γάζα.
Επίμενει στον πόλεμο
Ο Νετανιάχου προσπάθησε να αντιταχθεί στις αυξανόμενες εκκλήσεις των οικογενειών των ομήρων για μια νέα προσπάθεια κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα, ώστε να επιτραπούν οι διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωση των περίπου 130 ανθρώπων που εξακολουθούν να κρατούνται από τη Χαμάς και τους συμμάχους της. “Η στρατιωτική πίεση είναι απαραίτητη για την επιστροφή των ομήρων αλλά και για την επίτευξη μιας νίκης“, επέμεινε ο Νετανιάχου στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε. “Χωρίς στρατιωτική πίεση, δεν θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε ένα πλαίσιο που οδήγησε στην απελευθέρωση 110 ομήρων και μόνο μέσω της συνεχούς στρατιωτικής πίεσης θα πετύχουμε την απελευθέρωση όλων των ομήρων μας“.
Όμως, δέχεται πυρά ευρέως στο Ισραήλ επειδή δεν κατάφερει να εκφράσει τη λύπη του για το θάνατο των τριών Ισραηλινών ομήρων. Ο αρχηγός του γενικού επιτελείου στρατού και ο υπουργός Άμυνας έσπευσαν να ζητήσουν συγγνώμη και να αναλάβουν την ευθύνη, αλλά ακόμη και αυτοί θεωρείται ότι δεν προχώρησαν αρκετά. Ο Ναχούμ Μπαρνέα, δημοφιλής σχολιαστής στο Ισραήλ, έγραψε ότι οι θάνατοι δεν ήταν απλώς μια τραγωδία, αλλά “ένα έγκλημα πολέμου“, καθώς “το διεθνές δίκαιο είναι πολύ σαφές επί του θέματος”. Οι Ισραηλινοί πρέπει να είναι πιο αυστηροί με τον εαυτό τους, είπε. “Είμαστε σε πόλεμο τώρα και οι καρδιές μας -όλων μας, συμπεριλαμβανομένης και της δικής μου- είναι με τους στρατιώτες. Αλλά τίποτα καλό δεν μπορεί να προκύψει από την τυφλή αγάπη“.
Χάσμα
Ο Μπαρνέα επαίνεσε τον στρατό για τη διαφάνεια, σε αντίθεση με τη συνήθη αντίδρασή του, η οποία είναι να λέει μόνο ότι οι ισχυρισμοί για εγκλήματα βρίσκονται υπό διερεύνηση. Και ζήτησε να τιμωρηθούν πειθαρχικά οι στρατιώτες και ο υπεύθυνος διοικητής. Από την πλευρά του, ο Γιαγκίλ Λεβί, στρατιωτικός εμπειρογνώμονας στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο του Ισραήλ, έκανε λόγο για “ένα πραγματικό χάσμα μεταξύ των επίσημων κανόνων εμπλοκής και της πρακτικής στο πεδίο της μάχης“. Δεδομένου του φόβου και της κόπωσης, είπε, “είμαι σχεδόν βέβαιος ότι αυτοί οι κανόνες εμπλοκής δεν τηρούνται ή δεν εφαρμόζονται από τις δυνάμεις στο έδαφος“, προσθέτοντας ότι είδε παραλληλισμούς μεταξύ του θανάτου των τριών ομήρων και των επιχειρήσεων του Ισραήλ στη Γάζα γενικότερα.
Πιστεύει ότι η περιφρόνηση των επίσημων κανόνων εμπλοκής που αποκαλύφθηκε από την έρευνα του στρατού για τους θανάτους θα γίνει ακόμη πιο εμφανής μετά τον πόλεμο, όταν γίνουν περαιτέρω έρευνες. Ήδη ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν επέκρινε τους “αδιάκριτους βομβαρδισμούς” του Ισραήλ στη Γάζα, κάτι που οι Ισραηλινοί αρνούνται. Ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Τζον Κίρμπι προσπάθησε να υποβαθμίσει τα σχόλια αυτά ως σκέψεις του Μπάιντεν “σχετικά με την ανάγκη μείωσης της βλάβης των αμάχων και την ανάγκη να είμαστε όσο το δυνατόν πιο ακριβείς, προσεκτικοί και σκόπιμοι“.
Μήνυμα από Λονδίνο και Βερολίνο
Οι ανησυχίες αυτές επαναλήφθηκαν σε κοινό άρθρο γνώμης που έγραψαν οι υπουργοί Εξωτερικών της Βρετανίας και της Γερμανίας, Ντέιβιντ Κάμερον και Ανναλένα Μπάερμποκ, στο οποίο συνδύασαν την υποστήριξη του δικαιώματος του Ισραήλ να πολεμήσει τη Χαμάς με εκκλήσεις προς τους Ισραηλινούς να “κάνουν περισσότερα για να κάνουν επαρκείς διακρίσεις μεταξύ τρομοκρατών και αμάχων, διασφαλίζοντας ότι η εκστρατεία τους στοχεύει τους ηγέτες και τους μαχητές της Χαμάς“. Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών, που επισκέφθηκε το Ισραήλ την Κυριακή, ζήτησε εκεχειρία.
Οι Κάμερον και Μπέρμποκ προέτρεψαν το Ισραήλ να διαπραγματευτεί με τους Παλαιστίνιους προς την κατεύθυνση μιας λύσης δύο κρατών, συντασσόμενοι με το σχέδιο των ΗΠΑ για μια μεταπολεμική Γάζα – ακριβώς αυτό που προσπαθεί να προλάβει ο Νετανιάχου. Από την άλλη, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός δέχεται επικρίσεις για το γεγονός ότι παίζει τόσο ανοιχτά πολιτική εν μέσω πολέμου, δήλωσε ο Νατάν Σακς, διευθυντής του Κέντρου για την Πολιτική της Μέσης Ανατολής στο Ινστιτούτο Brookings, ο οποίος μόλις επέστρεψε από το Ισραήλ.
Ο “Μπίμπι” παίζει πολιτική
“Ο Νετανιάχου έχει κάποιες πραγματικές ουσιαστικές διαφορές με τον Μπάιντεν, αλλά παίζει αχαλίνωτη πολιτική εν μέσω εντατικών μαχών, και αυτό είναι ξεδιάντροπο“, δήλωσε ο Σακς. Ο Νετανιάχου, είπε, κάνει εκστρατεία εναντίον του κύριου αντιπάλου του, του Μπένι Γκαντζ, τον οποίο έφερε στο έκτακτο πολεμικό υπουργικό συμβούλιο και ο οποίος θεωρείται πιο ανοιχτός σε συνομιλίες με τους Παλαιστίνιους για τη μεταπολεμική Γάζα. Βέβαια, και ο ίδιος ξέρει ότι οιοδήποτε μέλλον πρέπει να περιλαμβάνει το κοσμικό σκέλος της παλαιστινιακής πολιτικής, το οποίο η Παλαιστινιακή Αρχή, όσο ελαττωματική και αν είναι, εξακολουθεί να εκπροσωπεί, τόνισε.
Η δολοφονία των ομήρων προσθέτει πίεση στην ισραηλινή κυβέρνηση για νέες διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωση άλλων. Οι διαδηλώσεις των οικογενειών αυξάνονται και υπάρχει μια γενική αίσθηση ότι ο χρόνος τελειώνει για τους ομήρους. Ενώ η Χαμάς επιμένει δημοσίως ότι δεν θα υπάρξουν άλλες διαπραγματεύσεις για τους ομήρους μέχρι το Ισραήλ να σταματήσει τον πόλεμό του στη Γάζα, οι συνομιλίες συνεχίζονται με τη βοήθεια του Κατάρ και της Αιγύπτου. Οι δολοφονίες έκαναν τους κινδύνους για τους υπόλοιπους ομήρους “πολύ συγκεκριμένους“, δήλωσε ο Λέβι, κάτι που “έδωσε ώθηση στο κίνημα ανταλλαγής κρατουμένων και θα μπορούσε να φέρει τον Νετανιάχου και άλλους υπουργούς να εξετάσουν το ενδεχόμενο να πληρώσουν υψηλότερο τίμημα για την ανταλλαγή κρατουμένων“.
