Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την Πέμπτη την ετήσια έκθεση στρατηγικής πρόβλεψης , η οποία θέτει την εστίασή της για τα επόμενα χρόνια.
Το έγγραφο των 21 σελίδων απεικονίζει την άποψη της ΕΕ για το πού πηγαίνει ο κόσμος. Αποτελεί επίσης έναν πρόχειρο οδηγό για να κατανοήσουμε την ιδεολογία της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία ακόμη δεν έχει δηλώσει εάν σκοπεύει να συνεχίσει τον ρόλο της για άλλα πέντε χρόνια.
Η έκθεση περιλαμβάνει πολλές από τις αγαπημένες λέξεις των Βρυξελλών: «ανοικτή στρατηγική αυτονομία», «ανθεκτικότητα», «αειφορία» και «γεωοικονομία». Η γενική ιδέα είναι ότι η ΕΕ πρέπει να ενισχύσει την αυτονομία της καθώς η χρυσή εποχή της παγκοσμιοποίησης πλησιάζει στο τέλος της.
Αλλά με αυτόν τον τρόπο, πρέπει να προωθήσει την πράσινη μετάβασή της με κόστος 620 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως και να καταπολεμήσει την εγχώρια ανισότητα. Πώς θα γίνει αυτό;
1. Η επιστροφή της γεωπολιτικής
Ο κόσμος διχάζεται ολοένα και περισσότερο μεταξύ της Δύσης και της Κίνας — και η Ευρώπη δεν μπορεί να είναι θεατής. «Η εποχή όπου η φιλελεύθερη δημοκρατία ήταν το μοντέλο προφανούς επιλογής έχει τελειώσει», δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής Maroš Šefčovič σε συνέντευξη Τύπου την Πέμπτη κατά την παρουσίαση της έκθεσης.
Η Επιτροπή προβλέπει μια «μάχη προσφορών» καθώς η Ευρώπη και οι ΗΠΑ τσακώνονται με το Πεκίνο για να προσελκύσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες στο πλευρό τους. Το βασικό στοιχείο είναι ότι το παλιό μοντέλο της παγκοσμιοποίησης — που βασίστηκε στο ελεύθερο εμπόριο και τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού — έχει εξαφανιστεί. Αντίθετα, εισερχόμαστε σε μια νέα εποχή «γεωοικονομίας». Με λίγα λόγια, αυτό σημαίνει ότι η Ευρώπη πρέπει να περικόψει τις στρατηγικές της εξαρτήσεις από άλλες χώρες και αντί να αξιοποιήσει τους εγχώριους πόρους της και να ενισχύσει την παραγωγή στην ήπειρο.
2. Ένα βιώσιμο οικονομικό μοντέλο
Η ΕΕ πρέπει να προσαρμόσει το καπιταλιστικό της μοντέλο σε μια νέα εποχή όπου το καθαρό μηδέν και η βιωσιμότητα είναι οι πρωταρχικές προτεραιότητες. Αν και οι προτάσεις της Επιτροπής μπορεί να τρομάξουν τους σκληροπυρηνικούς νεοφιλελεύθερους, αντικατοπτρίζουν μια νέα οικονομική συναίνεση μετά την COVID-19 όπου το κράτος διαδραματίζει μεγαλύτερο ρόλο. «Η ΕΕ θα πρέπει επίσης να εξετάσει πώς να μειώσει τη φορολογική επιβάρυνση της εργασίας και να τη μετατοπίσει σε άλλες φορολογικές βάσεις λιγότερο επιζήμιες για την ανάπτυξη, για να αντιμετωπίσει επίσης την ανισότητα σε ένα πλαίσιο γήρανσης του πληθυσμού», αναφέρει η έκθεση.
Μία από τις πιο εντυπωσιακές ιδέες είναι να ληφθούν υπόψη στις εκτιμήσεις του ΑΕΠ μη οικονομικοί παράγοντες όπως το προσδόκιμο ζωής. Ο Šefčovič ανέφερε ότι με αυτούς τους νέους κανόνες, το μέγεθος της οικονομίας της ΕΕ θα ξεπερνούσε αυτό των ΗΠΑ, της Κίνας και της Ινδίας (χωριστά, όχι συνδυαστικά).
3. Ενίσχυση των επενδύσεων
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) πρέπει να κλιμακώσει τον ρόλο της και να πάρει τη μερίδα του λέοντος από τα 620 δισεκατομμύρια ευρώ που απαιτούνται για τη χρηματοδότηση της Πράσινης Συμφωνίας και του REPowerEU κάθε χρόνο. «[Πρέπει] να παρέχει ισχυρότερη υποστήριξη σε στρατηγικές επενδύσεις που σχετίζονται με τις δύο [ψηφιακές και πράσινες] μεταβάσεις, όπως οι πρώτες ύλες, η πράσινη τεχνολογία ή η βιοτεχνολογία, ειδικά για έργα αιχμής», αναφέρεται στην έκθεση.
Το έγγραφο είναι λεπτό σε λεπτομέρειες — αλλά ανώτεροι αξιωματούχοι είπαν στο Playbook ότι ένας τρόπος για να επιτευχθεί αυτό θα ήταν η αναθεώρηση της εντολής της ΕΤΕπ και η επέκταση του ρόλου της.
4. Ένα πιο εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό
Το εργατικό δυναμικό της ΕΕ είναι πιο μορφωμένο από ποτέ — αλλά οι νέες βιομηχανίες αγωνίζονται να καλύψουν κενές θέσεις. Τα προβλήματα περιλαμβάνουν αναντιστοιχία στις δεξιότητες, αυξανόμενο αριθμό θέσεων εργασίας χαμηλής ποιότητας και πολύ λίγες γυναίκες που σπουδάζουν θέματα STEM.
5. Υπερβολική ανισότητα
Η ζωή γίνεται σκληρότερη για τους εργαζόμενους με χαμηλότερο εισόδημα, οι οποίοι υφίστανται το μεγαλύτερο βάρος της κλιματικής αλλαγής ενώ πληρώνουν περισσότερα για τρόφιμα και άλλα αγαθά και υπηρεσίες. Για να χειροτερέψουν τα πράγματα, η ανισότητα μεταξύ των χωρών της ΕΕ αυξάνεται, για να μην αναφέρουμε το χάσμα πλούτου μεταξύ νέων και ηλικιωμένων.
Τα επίπεδα ρεκόρ συγκέντρωσης πλούτου πνίγουν την κοινωνική κινητικότητα και τροφοδοτούν την πολιτική πόλωση. Η απάντηση? Περισσότερη αναδιανομή, σύμφωνα με την έκθεση.
6. Κρίση δημοκρατίας
Είναι πολύ σπάνιο αξιωματούχοι της ΕΕ να αναλύουν πολιτικούς αντίθετους ανέμους — αλλά αυτό ακριβώς κάνουν στην τελευταία ενότητα της έκθεσης. Το επιχείρημα δεν είναι ακριβώς πρωτότυπο: η πόλωση και η παραπληροφόρηση ωθούν τους ψηφοφόρους της ΕΕ προς τα λαϊκιστικά κόμματα. Και για αυτό, δεν υπάρχει εύκολη λύση.
