Πριν από λίγο καιρό, υπήρχε η πεποίθηση ότι η Τουρκία θα μπορούσε να αφήσει ένα αμερικανικό αεροπλανοφόρο να μπει στη Μαύρη Θάλασσα για να βοηθήσει τις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας.
Τώρα πια, ωστόσο, είναι αδύνατο να γίνονται τέτοιες υποθέσεις, καθώς ο νέος πόλεμος μεταξύ Παλαιστίνης και Ισραήλ έχει αλλάξει πολλά. Η ανάπτυξη δύο αμερικανικών αεροπλανοφόρων στη Μεσόγειο Θάλασσα για προληπτικά μέτρα κατά “τρίτων χωρών” προκάλεσε εντύπωση και αντιδράσεις στην Τουρκία.
“Τι κάνει εκεί;” διερωτήθηκε ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αντιδρώντας στην ανάπτυξη ενός ακόμη αμερικανικού πλοίου: “Τι κάνει το αμερικανικό αεροπλανοφόρο στο Ισραήλ; Γιατί πηγαίνει εκεί; Πρόκειται να στείλει όλα τα αεροπλάνα, τα σκάφη της, να περικυκλώσει τη Γάζα και να την πλήξει, ανοίγοντας την πόρτα σε σοβαρούς μαζικούς θανάτους;“, είπε ο Τούρκος πρόεδρος σε συνέντευξη Τύπου με τον Αυστριακό καγκελάριο Καρλ Νεχάμερ στην Άγκυρα.
Στενή συνεργασία με Ρωσία
Ο Ερντογάν έκανε παρόμοιο σχόλιο για την καταστροφή ενός τουρκικού μη επανδρωμένου αεροσκάφους από Αμερικανούς στη Συρία. “Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν 23 στρατιωτικές βάσεις στη Συρία. Τι κάνουν εκεί; Δεν είναι πάρα πολλές; Η Τουρκία δεν είναι εταίρος των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ; Πώς το εξηγούμε αυτό; Αυτό δεν ανταποκρίνεται στο πνεύμα της συμμαχίας μεταξύ μας“, δήλωσε ο Ερντογάν, εμφανώς ενοχλημένος, ενώ μιλώντας στο Υπουργικό Συμβούλιό του για το περιστατικό είναι τονίσει ότι δεν πρόκειται να ξεχαστεί από την Τουρκία.
Οι συμμαχικές σχέσεις μεταξύ της Τουρκίας και των Ηνωμένων Πολιτειών δεν είναι στα καλύτερά τους εδώ και πολύ καιρό. Η Άγκυρα δεν υποστηρίζει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, αλλά αντίθετα αναπτύσσει συνεργασία με τη Ρωσία. Η Τουρκία και η Ρωσία βρίσκονται στη διαδικασία κατασκευής κόμβων πετρελαίου, φυσικού αερίου και σιτηρών, η Μόσχα προχωρεί στην κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου στο Ακουγιού, υπάρχουν πολλά άλλα έργα σε εξέλιξη και όλα αυτά δείχνουν ότι η Τουρκία θέλει να εργαστεί για τον εαυτό της και όχι για τις ΗΠΑ.
Απάντηση
Ωστόσο, η υποστήριξη της Ουάσινγκτον προς το Ισραήλ στη σύγκρουση με τη Χαμάς έχει καταστρέψει εντελώς την ατμόσφαιρα “εμπιστοσύνης και συνεργασίας” μεταξύ των χωρών. Ως απάντηση στην άφιξη αεροπλανοφόρων στην Ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία αποφάσισε να διεξάγει ναυτικές ασκήσεις στην περιοχή, αναφέρει η φιλοκυβερνητική εφημερίδα Yeni Safak. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, οι ασκήσεις πραγματοποιούνται από τις 16 έως τις 20 Οκτωβρίου.
“Η αποστολή αμερικανικών αεροπλανοφόρων στην Ανατολική Μεσόγειο αποτελεί απειλή και ανευθυνότητα που δεν μπορεί να ληφθεί αψήφιστα. Η απόφαση της Τουρκίας να διεξάγει στρατιωτικές ασκήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο ως απάντηση σε αυτή την κίνηση των Ηνωμένων Πολιτειών είναι ένα τολμηρό και σωστό βήμα. Πρόκειται για ένα πολύ ισχυρό μήνυμα που δείχνει ότι η περιοχή δεν εγκαταλείπεται“, δήλωσε ο επικεφαλής του ακροδεξιού κόμματος των “Γκρίζων Λύκων”, σύμμαχος του κόμματος του Ερντογάν στον κυβερνητικό συνασπισμό, Ντεβλέτ Μπαχτσελί.
“Κλείστε το Ιντσιρλίκ”
Στα τουρκικά ΜΜΕ άρχισαν να εμφανίζονται εκκλήσεις για το κλείσιμο των στρατιωτικών βάσεων του Ιντσιρλίκ και του Κουρετσίκ. Η εφημερίδα Sözcü κάλεσε τις τουρκικές αρχές να απαντήσουν έντονα στις ενέργειες του Ισραήλ στη Γάζα. “Μη διστάσετε. Η απάντησή μας στις Ηνωμένες Πολιτείες ας είναι η εξής: θα κλείσουμε τις βάσεις Ιντσιρλίκ και Κουρεσίκ. Ο Ερντογάν πάει κόντρα στις Πολιτείες ρωτώντας τι κάνει το αεροπλανοφόρο τους στη Μεσόγειο Θάλασσα. Εν τω μεταξύ, οι κυρώσεις που μπορούν να εφαρμοστούν κατά των Ηνωμένων Πολιτειών είναι προφανείς. Ποιος σας εμποδίζει;“, γράφει η εφημερίδα.
Το ίδιο ζήτησε και η ηγέτης του Καλού Κόμματος, Μεράλ Ακσενέρ, αν και το ζήτησε ως απάντηση στην κατάρριψη τουρκικού drone στη Συρία που απογειώθηκε από την αμερικανική βάση στο Ιντσιρλίκ της Τουρκίας. Ο νέος γύρος της αραβοϊσραηλινής σύγκρουσης έχει ωθήσει πολλές χώρες να πάρουν πιο ξεκάθαρη θέση απέναντι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Τουρκία δεν αποτελεί εξαίρεση, πολλώ δε μάλλον, από τη στιγμή που επιδιώκει να λάβει ηγεμονικό ρόλο στον αραβικό/μουσουλμανικό κόσμο.
Σύγκλιση απόψεων
Στο πλαίσιο αυτό, διαπιστώνεται σύγκλιση απόψεων του Ερντογάν με αυτές που εκφράζει σταθερά ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος χαρακτήρισε τη νέα κρίση στη Μέση Ανατολή ως αποτυχία της πολιτικής των ΗΠΑ στην περιοχή. Βέβαια, ο Πούτιν επιχειρεί να κρατήσει μια πιο ισορροπημένη στάση, καθώς Μόσχα και Ιερουσαλήμ έχουν καλές σχέσεις, ωστόσο, το Κρεμλίνο δεν κρύβει ότι βλέπει να αυτό την κατάσταση ως μια ευκαιρία για να ενισχύσει την επιρροή του στην περιοχή, αλλά και γενικότερα στον αραβικό κόσμο.
Προφανώς η Τουρκία δεν είναι έτοιμη να κόψει τους δεσμούς της με τη Δύση. Ωστόσο, η πολιτική απεξέρτησης από τα… όρντινα των ΗΠΑ συνεχίζεται, καθώς η Άγκυρα βλέπει τον εαυτό της ως μια περιφερειακή υπερδύναμη. Ως εκ τούτου, όσο η κρίση θα συνεχίζεται, τόσο Τουρκία και Ρωσία θα μοιάζουν να συγκλινουν σε στάσεις και απόψεις, δημιουργώντας προβληματισμούς στη Δύση για το πόσο “πιστή σύμμαχος” παραμένει η Άγκυρα και κατά πόσο οι ΝΑΤΟϊκές επιδιώξεις ταυτίζονται με αυτές της Τουρκίας.
