Τα ρέστα του δίνει για την πολιτική του επιβίωση ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος προσπαθεί να αποφύγει την κατάρρευση της τουρκικής οικονομίας, τουλάχιστον ως τις προεδρικές εκλογές του 2023.
Το υπερσυγκεντρωτικό προεδρικό σύστημα, που αποφάσισε για λογαριασμό του μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 και οι προσωπικές εμμονές του οδήγησαν τον Τούρκο πρόεδρο σε καταστροφικές επιλογές, που έπληξαν σοβαρά την υπόσταση της εθνικής οικονομίας της χώρας του.
Σε αυτές τις δυσμενείς συνθήκες, η Αγκυρα επιλέγει να κλιμακώσει την επιθετικότητα της στο Αιγαίο με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να φαίνεται ότι επιδιώκει έναν αντιπερισπασμό, που θα κρύψει, έστω και πρόσκαιρα, από τη δημόσια συζήτηση στην τελική ευθεία για τις εκλογές το πραγματικό πρόβλημα, που δεν είναι άλλο από την οικονομία.
Η οριακή κατάσταση της τουρκικής οικονομίας
Η οριακή κατάσταση της τουρκικής οικονομίας είναι αποτέλεσμα μιας σταδιακά επιδεινούμενης εξελικτικής διαδικασίας με τα πρώτα σύννεφα στους μακροοικονομικούς δείκτες να εντοπίζονται στις αρχές της δεκαετίας του 2010.
Οι πιο σημαντικοί σταθμοί σε αυτή την καθοδική πορεία είναι σίγουρα η απόπειρα πραξικοπήματος πριν από 6 χρόνια, που οδήγησε στην υιοθέτηση ενός περισσότερου αυταρχικού πλαισίου άσκησης της εξουσίας, με την Τουρκία να εγκλωβίζεται οριστικά στο σπιράλ της οικονομικής κρίσης, από το οποίο δεν κατάφερε να απομακρυνθεί ποτέ από τότε, το 2018.
Πληθωρισμός στο υψηλότερο επίπεδο
Τα αριθμητικά δεδομένα καταδεικνύουν το οικονομικό αδιέξοδο, που καλείται να υπερβεί ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος έχει εναποθέσει την επανεκλογή του στην «ασθενική» υποψηφιότητα τουΚεμάλ Κιλιτσντάρογλου αλλά και στην πρωτοφανή όξυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Με το υψηλότερο επίπεδο πληθωρισμού των τελευταίων 24 ετών (83,5%) και την ορατή προοπτική να ξεπεράσει επίσημα το 100%, πράγμα που έχει ήδη συμβεί στην Κωνσταντινούπολη, τα περιθώρια αντίδρασης δείχνουν εξαιρετικά περιορισμένα.
Ειδικά όταν ο μισθός των δύο τρίτων των εργαζομένων είναι της τάξης των περίπου 300 δολαρίων, στοιχείο, που αποτυπώνει το βαθμό φτωχοποίησης της τουρκικής κοινωνίας.
Με το ακαθάριστο εξωτερικό χρέος να βρίσκεται στα 451 δισ. δολάρια, το δημόσιο χρέος στα 185 δισ. δολάρια και τα επίσημα αποθεματικά της Κεντρικής Τράπεζας να έχουν κάνει βουτιά η Τουρκία είναι, αναφορικά με τον εξωτερικό δανεισμό, σε ελαφρώς καλύτερη θέση από τη Σρι Λάνκα και τον Λίβανο ενώ συγκαταλέγεται στην ίδια ομάδα χωρών, που ανήκει η Αίγυπτος και το Πακιστάν.
Στο πλαίσιο αυτό, η πιστοληπτική ικανότητα της χώρας βρίσκεται, σύμφωνα με την αξιολόγηση του οίκου Moody’s στο χειρότερη βαθμίδα της τελευταίας 30ετίας.
Οικογενειακή υπόθεση η τουρκική οικονομία
Η τουρκική οικονομία όμως εξακολουθεί να είναι οικογενειακή υπόθεση για τον Τούρκο πρόεδρο καθώς εκτός από τις ευθείες δικές του παρεμβάσεις ο γαμπρός του Μπεράτ Αλμπάιρακ διετέλεσε για 2 χρόνια υπουργός Οικονομικών μέχρι την παραίτηση του από τη θέση αυτή τον Νοέμβριο του 2020.
Το γεγονός ότι από το Μάρτιο του 2018 άλλαξε συνολικά 4 φορές ο κεντρικός τραπεζίτης της χώρας είναι μία ακόμα απόδειξη του απόλυτα παρεμβατικού περιβάλλοντος στην Τουρκία, κάτι που δεν πέρασε απαρατήρητο από τις αγορές.
Παρά τις σπασμωδικές κινήσεις της τουρκικής κυβέρνησης το οικονομικό κλίμα όχι μόνο δεν αντιστράφηκε αλλά συνέχισε να επιδεινώνεται αναγκάζοντας τον Τούρκο πρόεδρο να αναζητήσει «ζεστό» χρήμα στις Αραβικές χώρες, αρχικά από το Κατάρ και ύστερα τείνοντας χείρα φιλίας σε ΗΑΕκαι Σαουδική Αραβία.
Σε κάθε περίπτωση πάντως σανίδα σωτηρίας στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και στήριξη στην τουρκική οικονομία έσπευσε να προσφέρει ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν μέσω της μεταφοράς κεφαλαίων δισ. ευρώ το περασμένο καλοκαίρι στην Τουρκία αλλά και οι Ρώσοι ολιγάρχες, που «φυγαδεύουν» τα περιουσιακά τους στοιχεία στην Αγκυρα έχοντας λάβει τις απαραίτητες διαβεβαιώσεις στο υψηλότερο επίπεδο ότι δε θα δεσμευτούν.
