Η Παγκόσμια Ημέρα Νόσου Πάρκινσον φέρνει στο προσκήνιο τη νευρολογική αυτή ασθένεια που προσβάλλει ολοένα περισσότερους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, προκαλώντας τους κινητικά, νοητικά και συμπεριφορικά προβλήματα.
Η ασθένεια πήρε το όνομά της από τον James Parkinson, νευρολόγο, γεωλόγο, επιστήμονα και ακτιβιστή που γεννήθηκε στις 11 Απριλίου 1755, ενώ η Παγκόσμια Ημέρα κατά της νόσου του Πάρκινσον, καθιερώθηκε το 1997 με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Εταιρείας για τη Νόσο Πάρκινσον (EPDA).
Η κόκκινη τουλίπα ως σύμβολο της νόσου του Πάρκινσον
Όπως η ροζ κορδέλα συμβολίζει τον καρκίνο του μαστού, η κόκκινη τουλίπα είναι το σύμβολο της νόσου Πάρκισον. Αυτή η κόκκινη τουλίπα αναπτύχθηκε από τον JWS Van der Wereld, έναν Ολλανδό οπωροκηπευτή που είχε νόσο του Πάρκινσον. Αφιέρωσε και ονόμασε αυτή την τουλίπα για τον James Parkinson.
Τα στατιστικά
Mεγάλη σημασία αποκτά η νευρολογική αυτή νόσος που ταλαιπωρεί πολλούς συνανθρώπους μας σε όλο τον κόσμο, εν μεσω πανδημίας, μιας και αυξάνει την ανασφάλεια άρα και το στρες, με αποτέλεσμα να επιδεινώνονται τα συμπτώματα. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, σχεδόν 7 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πάσχουν από τη νόσο, με τους αριθμούς αυτούς να αναμένεται να διπλασιαστούν την επόμενη 25ετία. Οι πάσχοντες στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι ανέρχονται σε 20.000.
Το μέλλον
Όμως, οι πάσχοντες έχουν πολλούς λόγους να είναι αισιόδοξοι για το μέλλον. Οι εξελίξεις στην αντιμετώπιση της νόσου είναι ραγδαίες, οι έρευνες γι’ αυτήν εντατικές και αναπτύσσονται νέοι τρόποι αξιολόγησης των συμπτωμάτων χωρίς καν να απαιτείται επίσκεψη στον ιατρό.
- Οι ασθενείς ζουν περισσότερο και με καλύτερη ποιότητα ζωής. Κάποτε, η νόσος Πάρκινσον μείωνε σημαντικά το προσδόκιμο ζωής και οι ασθενείς περνούσαν πολλά χρόνια καθηλωμένοι σε αναπηρικό αμαξίδιο. Σήμερα, με την έγκαιρη, εξατομικευμένη θεραπεία το προσδόκιμο ζωής τους είναι σχεδόν φυσιολογικό.
Επιπλέον, οι εξελιγμένες θεραπευτικές μέθοδοι, όπως η εμφύτευση νευροδιεγέρτη, μειώνουν κατά τουλάχιστον μία δεκαετία τα χρόνια με σημαντική αναπηρία, εφόσον εφαρμοστούν την κατάλληλη στιγμή στην πορεία της νόσου. Το κέρδος αυτό είναι πολύ σημαντικό, αν αναλογιστεί κανείς πως η αναπηρία μπορεί να εμφανιστεί μετά από 10-20 χρόνια νόσου.
- Διεξάγονται δεκάδες έρευνες για νέες θεραπείες. Πρόσφατη ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό Journal of Parkinson‘s Disease, έδειξε ότι τον Ιανουάριο του 2021 βρίσκονταν σε εξέλιξη 145 κλινικές μελέτες (σε ανθρώπους) για πιθανά φάρμακα. Οι 28 από τις εν λόγω κλινικές μελέτες (το 19% του συνόλου) είναι μελέτες φάσης 3. Η φάση αυτή είναι το τελικό στάδιο των μελετών. Αν το αποτέλεσμα αυτού του σταδίου είναι επιτυχημένο για κάποιο φάρμακο, το επόμενο βήμα είναι να ζητηθεί η έγκρισή του από τις αρμόδιες ρυθμιστικές Αρχές.
Από τις 145 μελέτες, οι 57 αφορούν θεραπείες που θα μπορούσαν να τροποποιήσουν την πορεία της νόσου. Οι υπόλοιπες 88 αφορούν θεραπείες για βραχυπρόθεσμη ανακούφιση των συμπτωμάτων των ασθενών. Συνολικά 50 μελέτες διεξάγονται με υπάρχοντα φάρμακα που ελέγχονται για άλλες ενδείξεις, από αυτές που ήδη έχουν.
- Βελτιώνεται συνεχώς η παρακολούθηση των ασθενών. Όσο νωρίτερα γίνεται αντιληπτή κάθε αλλαγή στην κατάσταση των ασθενών, τόσο νωρίτερα γίνεται και η απαιτούμενη προσαρμογή στη θεραπεία. Αυτό προϋποθέτει τακτικό (ανά εξάμηνο) επανέλεγχο από τον γιατρό.
Χάρη στην πρόοδο της ιατρικής τεχνολογίας, η παρακολούθηση αυτή μπορεί πια να γίνει και εξ αποστάσεως, με τη βοήθεια εξελιγμένων φορητών ιατρικών συσκευών που χρησιμοποιούνται κατ’ οίκον
- Γίνεται σημαντική πρόοδος στην εξεύρεση της αιτίας. Η βασική έρευνα για τη νόσο Πάρκινσον σημειώνει τα τελευταία χρόνια σημαντική πρόοδο και υπάρχουν βάσιμες ελπίδες ότι θα αναγνωριστούν τελικά οι αιτίες της. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι στην πλειονότητα των περιπτώσεων η αιτία είναι συνδυασμός γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Ο βαθμός εμπλοκής του καθενός πιστεύεται ότι διαφέρει από άτομο σε άτομο.
- Εξελίσσονται διαρκώς οι υπάρχουσες θεραπείες. Σημαντική πρόοδος παρατηρείται στις επεμβατικές θεραπείες οι οποίες εφαρμόζονται σε προσεκτικά επιλεγμένους ασθενείς, όταν η λήψη φαρμάκων από το στόμα δεν είναι πια αρκετή για να διατηρηθεί ο έλεγχος των συμπτωμάτων τους. Ήδη χρησιμοποιούνται νέας γενιάς νευροδιεγέρτες, οι οποίοι καταγράφουν τα ηλεκτρικά μηνύματα του εγκεφάλου και βοηθούν τους γιατρούς να συσχετίσουν τα μηνύματα αυτά με τα συμπτώματα των ασθενών. Με τον τρόπο αυτό γίνεται απόλυτα εξατομικευμένη προσαρμογή της θεραπείας.
Πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα για τη διάγνωση με ταχύτητα και ακρίβεια
Τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι είναι δυνατόν να προσδιοριστεί το Πάρκινσον μέσω ενός πρωτοποριακού τεστ με ένα απλό δερματικό επίχρισμα. Οι επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ έχουν αναπτύξει μια τεχνική που λειτουργεί αναλύοντας τις ενώσεις που βρίσκονται στο σμήγμα – την λιπαρή ουσία που επικαλύπτει και προστατεύει το δέρμα – και εντοπίζει τις αλλαγές σε άτομα με νόσο του Πάρκινσον. Τα άτομα με νόσο του Πάρκινσον μπορεί να παράγουν περισσότερο σμήγμα από το κανονικό – μια κατάσταση γνωστή ως σμηγματόρροια.
Η ερευνητική ομάδα, ομάδα, με επικεφαλής τον καθηγητή Perdita Barran, το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, και τον κλινικό επικεφαλής καθηγητή Monty Silverdale στο Salford Royal Foundation Trust δημοσίευσαν στο ACS Central Science τα αποτελέσματα της έρευνας, σύμφωνα με τα οποία οι πτητικές ενώσεις στο δέρμα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διάγνωση της κατάστασης. Η έρευνα χρηματοδοτήθηκε από φιλανθρωπικά ιδρύματα του Ηνωμένου Βασιλείου Parkinson και το Ίδρυμα Michael J. Fox καθώς και από το Πανεπιστήμιο του Manchester Innovation Factory.
Επιπλέον, σε μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο στο Nature Communications η φασματομετρία μάζας υψηλής ανάλυσης χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει την περίπλοκη χημική αντίδραση του σμήγματος σε ασθενείς με νόσο του Πάρκινσον και να δείξει λεπτές αλλά θεμελιώδεις αλλαγές καθώς η κατάσταση εξελίσσεται.
