Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, οι αντιπροσωπείες των ΗΠΑ και της Κίνας που συνoμιλούν από αργά το βράδυ της Τετάρτης στην πολυτελή βίλα Φιλόλι, περίπου 40 χιλιόμετρα από το Σαν Φρανσίσκο, κατά πάσα πιθανότητα ολοκληρώνουν το γεύμα εργασίας, το οποίο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, ραβιόλια με ρικότα, τσιπς αγκινάρας και κοτόπουλο ψητό με πιλάφι.
«Να καταλαβαίνουμε ο ένας τον άλλο»
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, και ο Κινέζος ομόλογός του, Σι Τζινπίνγκ, μαζί με αντιπροσωπείες αποτελούμενες από τα κορυφαία στελέχη των κυβερνήσεών τους (από ΥΠΕΞ και ΥΠΟΙΚ, μέχρι συμβούλους ασφαλείας) συναντώνται σε ένα ειδυλλιακό σημείο της Καλιφόρνια, σε μια προσπάθεια να γεφυρώσουν τις τεράστιες διαφορές που χωρίζουν τις δύο χώρες και οι οποίες απειλούν τις παγκόσμιες ισορροπίες – για να μην αναφερθεί κάποιος στον κίνδυνο μιας σύρραξης.
Η αλήθεια είναι ότι οι δύο ηγέτες προσπάθησαν στην έναρξη της συνάντησής τους να στείλουν μήνυμα, αν μη τι άλλο, καλής διάθεσης: ο πρόεδρος των ΗΠΑ, υποδεχόμενος τον υψηλό καλεσμένο του, υπογράμμισε ότι «πρέπει να διασφαλίσουμε ότι ο ανταγωνισμός δεν θα εξελιχθεί σε σύγκρουση. Και πρέπει να τον διαχειριστούμε υπεύθυνα, τον ανταγωνισμό», προσθέτοντας ότι είναι «υψίστης σημασίας να καταλαβαίνουμε ο ένας τον άλλον με σαφήνεια, ως ηγέτης σε ηγέτη, χωρίς παρερμηνείες ή παρεξηγήσεις».
«Αφόρητες συνέπειες»
Παρόμοια διάθεση έδειξε να έχει και ο Σι, ο οποίος αφού σημείωσε ότι οι σχέσεις ΗΠΑ και Κίνας δεν ήταν ποτέ… ακύμαντες, υπογράμμισε ότι ο διάλογος είναι απαραίτητος, καθώς «το να γυρίζουμε την πλάτη ο ένας στον άλλον δεν είναι ρεαλιστικό». Κατά τον Σι, επίσης, «δεν είναι ρεαλιστικό για τη μία πλευρά να προσπαθεί να διαμορφώσει την άλλη», ενώ τόνισε ότι «ο πλανήτης Γη είναι αρκετά μεγάλος για να πετύχουν και οι δύο χώρες», αλλά και εξήγησε ότι «οι συγκρούσεις και οι αντιπαραθέσεις έχουν αφόρητες συνέπειες και για τις δύο πλευρές».
Οι κατευναστικοί τόνοι των δύο ηγετών στην έναρξη της συνάντησής τους – της πρώτης μετά από ένα χρόνο – και το πρόγραμμα της συνάντησης που περιλαμβάνει διάφορες συσκέψεις με διαφορετικά πρόσωπα (στο γεύμα εργασίας συμμετείχαν από πλευράς ΗΠΑ, ο ΥΠΕΞ, Άντονι Μπλίνκεν, και ο Σύμβουλός Εθνικής Ασφάλειας, Τζέικ Σάλιβαν) δεν μπορούν, πάντως, να κρύψουν ότι οι σχέσεις των δύο χωρών έχουν επιδεινωθεί εν μέσω αυξανόμενης απειλής στρατιωτικής σύγκρουσης μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου και πλέον εκτιμάται ότι βρίσκονται στο χαμηλότερο σημείο τους εδώ και μισό αιώνα.
Χαμηλά ο πήχης
Στην πραγματικότητα, ο Λευκός Οίκος έθεσε σκόπιμα χαμηλές προσδοκίες για τη συνάντηση, τόσο όσον αφορά τα απτά αποτελέσματά της όσο και για τη συνέντευξη Τύπου που έχει προγραμματίσει να παραχωρήσει ο Μπάιντεν μετά το τέλος των εργασιών. Αμερικανοί αξιωματούχοι τόνιζαν ότι το μεγαλύτερο επίτευγμα είναι το γεγονός ότι οι δύο άνδρες συνομιλούν μεταξύ τους, κάτι που συνέβη και κατ’ ιδίαν σε μικρό περίπατο που ο Μπάιντεν και ο Σι έκαναν μόνοι τους μετά το τέλος του γεύματος εργασίας, χωρίς μεταφραστές, αλλά και χωρίς να κάνουν κάποια «βαριά» συζήτηση.
Όσον αφορά τους στόχους, ο Μπάιντεν θα πρέπει να πείσει τον Σι ότι οι ΗΠΑ και η Κίνα εξακολουθούν να έχουν περιθώρια συνεργασίας, την ίδια στιγμή που αποκαλεί το Πεκίνο απειλή για τη «διεθνή τάξη που βασίζεται σε κανόνες», το κατηγορεί ότι διαπράττει γενοκτονία στο Σιντζιάνγκ εναντίον των Ουιγούρων και έχει διεξάγει μια τριετή εκστρατεία για να συσπειρώσει τους εταίρους σε συνασπισμούς που θα αντιμετωπίζουν την αυξανόμενη διπλωματική, οικονομική και στρατιωτική ισχύ της Κίνας.
Δίαυλος επικοινωνίας
Σε αντίστοιχο μήκος κύματος και ο Κινέζος πρόεδρος έστειλε προειδοποίηση στις ΗΠΑ, μιλώντας σε μέλη του ΚΚ Κίνας, στα οποία και είπε ότι η Αμερική επιδιώκει τη «συνολική ανάσχεση, περικύκλωση και καταστολή εναντίον μας». Η αλήθεια, βέβαια, είναι ότι η κινεζική οικονομία αντιμετωπίζει εδώ και μερικά χρόνια σημαντικά προβλήματα, σε αντίθεση με την οικονομία των ΗΠΑ η οποία μοιάζει να τα πηγαίνει όλο και καλύτερα χάρη στα αποκαλούμενα «Bidenomics», που ενίσχυσαν σημαντικά τα χαμηλότερα και μεσαία εισοδήματα.
Ωστόσο, αναλυτές εκτιμούν ότι το πιο δύσκολο κομμάτι της συνάντησης Μπάιντεν-Σι είναι να αποκατασταθεί ένας διαρκής και κατά το δυνατόν ειλικρινής δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών σε μία φάση που δύο μεγάλες πολεμικές συγκρούσεις – στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή – απειλούν με μείζονες αναταράξεις ολόκληρο τον κόσμο. Πάντως, μετά το τέλος των συνομιλιών, ο Τζο Μπάιντεν δήλωσε ότι «υπάρχουν κρίσιμες παγκόσμιες προκλήσεις που απαιτούν την κοινή μας ηγεσία. Και σήμερα, σημειώσαμε πραγματική πρόοδο».
