Η απειλή των ΗΠΑ να πλήξουν με κυρώσεις τις χρηματοπιστωτικές εταιρείες που συνεργάζονται με τη Ρωσία έχει παγώσει το τουρκορωσικό εμπόριο, διακόπτοντας ή επιβραδύνοντας ορισμένες πληρωμές τόσο για εισαγόμενο πετρέλαιο όσο και για τουρκικές εξαγωγές, σύμφωνα με επτά πηγές που γνωρίζουν το θέμα.
Προβλήματα
Το αμερικανικό εκτελεστικό διάταγμα του Δεκεμβρίου δεν στόχευε ρητά την ενέργεια, αλλά έχει περιπλέξει ορισμένες τουρκικές πληρωμές για ρωσικό αργό, καθώς και τις ρωσικές πληρωμές για ένα ευρύτερο φάσμα τουρκικών εξαγωγών, δήλωσαν οι πηγές. Οι αμερικανικές κυρώσεις στοχεύουν να μειώσουν τα έσοδα του Κρεμλίνου και να διαταράξουν τον πόλεμό του στην Ουκρανία χωρίς να πνίξουν τις ροές ρωσικού πετρελαίου προς τις παγκόσμιες αγορές, για να αποφευχθεί ένα πολιτικά ευαίσθητο άλμα στις τιμές της βενζίνης στις ΗΠΑ με τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν να επιδιώκει επανεκλογή τον Νοέμβριο.
Ωστόσο, παρόμοια προβλήματα πληρωμών με αυτά που αντιμετωπίζει τώρα η Τουρκία έχουν ήδη διαταράξει τις ρωσικές προμήθειες πετρελαίου στην Ινδία και περιπλέξει εκείνες προς τα ΗΑΕ και την Κίνα, σύμφωνα με εμπόρους πετρελαίου. Η Ρωσία είναι ο κορυφαίος εξαγωγέας αργού και ντίζελ στην ενεργειακά φτωχή Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, παρέχοντας 8,9 εκατομμύρια μετρικούς τόνους αργού και 9,4 εκατομμύρια τόνους ντίζελ στον γείτονά της στη Μαύρη Θάλασσα κατά τους 11 μήνες έως τον Νοέμβριο. Τα αναδυόμενα ζητήματα πληρωμών οφείλονται στις τουρκικές τράπεζες που επανεξετάζουν τις επιχειρήσεις και αυστηροποιούν τη συμμόρφωση με τους Ρώσους πελάτες, δήλωσαν τέσσερις από τις πηγές.
Δυσκολίες πληρωμών
Δεν έχουν διαταράξει τις προμήθειες αργού της Τουρκίας, καθυστερώντας μόνο έναν μικρό αριθμό φορτίων, δήλωσαν δύο πηγές της πετρελαϊκής βιομηχανίας. Πηγή σε μεγάλη ρωσική πετρελαϊκή εταιρεία δήλωσε ότι οι Ρώσοι εξαγωγείς πετρελαίου δεν έχουν λάβει πληρωμές από την Τουρκία εδώ και δύο έως τρεις εβδομάδες. “Έχει γίνει δύσκολο να γίνουν κάποιες πληρωμές ενέργειας προς τη Ρωσία, ειδικά μετά τις νέες κυρώσεις (απειλή) στα τέλη Δεκεμβρίου. Ορισμένες πληρωμές διακόπηκαν”, δήλωσε τουρκική πηγή που γνωρίζει το θέμα των πληρωμών. “Η αρχικά συμφωνηθείσα μέθοδος έπρεπε να αλλάξει ή η πληρωμή έπρεπε να αναβληθεί, αλλά η αποστολή συνεχίστηκε. Μπορεί να υπάρχουν προβλήματα σε επίπεδο φορτίου ανά φορτίο”, δήλωσε η πηγή.
Οι πηγές του βιομηχανικού και του χρηματοπιστωτικού τομέα συζήτησαν για την πληρωμή και τη διακοπή του εμπορίου υπό τον όρο της ανωνυμίας, δεδομένου ότι δεν είναι εξουσιοδοτημένες να μιλήσουν για το ευαίσθητο θέμα. “Τα ζητήματα πληρωμών άρχισαν μετά τον Δεκέμβριο. Το επίκεντρο δεν είναι οι εισαγωγές πετρελαίου, αλλά είναι ανησυχητικό. Δεν έχει επηρεάσει την καθημερινή λειτουργία, αλλά μας υπενθυμίζει ότι ένα πρόβλημα μπορεί να προκύψει ανά πάσα στιγμή”, δήλωσε πηγή της τουρκικής πετρελαϊκής βιομηχανίας. Η Άγκυρα αντιτίθεται στις δυτικές κυρώσεις κατά της Μόσχας, ακόμη και όταν έχει επικρίνει την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία πριν από δύο χρόνια. Κατάφερε να διατηρήσει στενούς δεσμούς τόσο με τη Μόσχα όσο και με το Κίεβο καθ’ όλη τη διάρκεια της σύγκρουσης.
Αύξηση της πίεσης
Αν και η Άγκυρα έχει δηλώσει ότι οι κυρώσεις δεν θα παρακαμφθούν στο τουρκικό έδαφος, η Ουάσινγκτον αύξησε την πίεση πέρυσι για να σταματήσει τη διαμετακόμιση αγαθών διπλής χρήσης που η Ρωσία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει στο πεδίο της μάχης και έχει προειδοποιήσει ότι οι τουρκικές τράπεζες και εταιρείες θα μπορούσαν να πληγούν από δευτερογενείς κυρώσεις των ΗΠΑ. Η διακοπή των ρωσοτουρκικών πληρωμών άρχισε όταν ο Μπάιντεν υπέγραψε το εκτελεστικό διάταγμα στις 22 Δεκεμβρίου, απειλώντας τις επιχειρήσεις που βοηθούν τη Ρωσία να παρακάμψει τις κυρώσεις με τον κίνδυνο να χάσουν την αξιολόγηση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ.
Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που δραστηριοποιούνται για λογαριασμό εκείνων που έχουν στοχοποιηθεί από τις αμερικανικές κυρώσεις διατρέχουν κίνδυνο, ανέφερε το διάταγμα.
Την 1η Φεβρουαρίου, το Κρεμλίνο δήλωσε ότι γνωρίζει ότι οι τουρκικές τράπεζες αυστηροποιούν τους κανόνες για τους Ρώσους πελάτες λόγω της “επιθετικής” πίεσης των ΗΠΑ και ότι συνεργάζεται με την Τουρκία για την εξεύρεση λύσεων. Η Διοικητής της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας Ελβίρα Ναμπιούλινα δήλωσε την Παρασκευή ότι υπήρχαν πρόσθετες δυσκολίες στις εξωτερικές εμπορικές συναλλαγές που σχετίζονταν με τους διακανονισμούς και την εφοδιαστική.
“Εξαιρετικά σχολαστικές” διαδικασίες
Ένας Τούρκος τραπεζίτης δήλωσε ότι οι τράπεζες εφαρμόζουν “εξαιρετικά σχολαστικές” διαδικασίες σχετικά με τις κυρώσεις, με τα τμήματα συμμόρφωσης να εξετάζουν προσεκτικά όλες τις συναλλαγές. “Το θέμα αυτό είναι πολύ ευαίσθητο και τα τμήματα συμμόρφωσης των τραπεζών είναι στην κορυφή”, δήλωσε άλλος τραπεζίτης. Ανώτερος αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ δήλωσε στο Ρόιτερς ότι ενθαρρύνεται από τις αναφορές ότι οι τουρκικές τράπεζες επανεξετάζουν τις υφιστάμενες επιχειρήσεις και αυστηροποιούν τα προγράμματα συμμόρφωσης για τους Ρώσους πελάτες τους.
“Η τροποποίηση του Προέδρου της 22ας Δεκεμβρίου στην εξουσία μας για την επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία επιβεβαίωσε αυτό που έχουμε πει και προηγουμένως: ότι τα ξένα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα είναι υπεύθυνα για τη διασφάλιση ότι δεν επεξεργάζονται συναλλαγές που ωφελούν τον ρωσικό στρατό ή επιτρέπουν με άλλο τρόπο την καταστρατήγηση των μέτρων μας”, είπε. “Είχαμε εκτεταμένες συζητήσεις με τους Τούρκους εταίρους μας κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους. Θα αναλύσουμε τα εμπορικά δεδομένα του Ιανουαρίου μόλις είναι διαθέσιμα και προσβλέπουμε στη συνέχιση αυτών των συζητήσεων”.
Μείωση εξαγωγών
Τα πρώτα στοιχεία έδειξαν ότι οι τουρκικές εξαγωγές προς τη Ρωσία μειώθηκαν κατά 39% σε ετήσια βάση στα 631 εκατ. δολάρια τον Ιανουάριο, έχοντας αυξηθεί κατά 16,9% πέρυσι στα 10,9 δισ. δολάρια. Οι εισαγωγές από τη Ρωσία μειώθηκαν κατά 20,2% τον Ιανουάριο στα 4 δισ. δολάρια, έχοντας μειωθεί κατά 22,5% το 2023 στα 45,6 δισ. δολάρια. Οι εισαγωγές αργού από τη Ρωσία αυξήθηκαν υπερδιπλάσια σε 12 εκατ. τόνους το 2022. Προμήθευσε 8,9 εκατομμύρια τόνους πετρελαίου στην Τουρκία τον Ιαν-Νοέμβριο του 2023, μειωμένο κατά 20% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, αλλά ακόμα πάνω από τον προπολεμικό μέσο όρο.
Αλλά μεγάλο μέρος του αντίκτυπου ήταν στο μη πετρελαϊκό εμπόριο, ανέφεραν πηγές. “Οι εξαγωγές μηχανημάτων, ειδικότερα, σταμάτησαν απλά και μόνο λόγω της ομοιότητας με τον στρατιωτικό εξοπλισμό”, δήλωσε η πρώτη πηγή που γνωρίζει το θέμα. “Το πραγματικό πρόβλημα δεν προκύπτει με την πληρωμή που πρέπει να κάνει η Τουρκία, αλλά με την πληρωμή που θα λάβει η Τουρκία. Αυτό δείχνει τον υψηλό βαθμό δισταγμού που έχουν οι τουρκικές τράπεζες απέναντι στις κυρώσεις”, δήλωσε η πηγή.
