«Τρέμει το φυλλοκάρδι του Σταϊκούρα», έλεγε πρόσφατα σε μια συζήτηση άνθρωπος που είναι σε θέση να γνωρίζει πολύ καλά τις εξελίξεις στην οικονομία και ιδίως στα ταμειακά διαθέσιμα της χώρας. Γιατί, όπως εξηγούσε, ναι μεν υπάρχει μεγάλο μαξιλάρι ασφαλείας που είναι πάνω από 30 δισεκατομμύρια ευρώ, αλλά την ίδια στιγμή το καθολικό λουκέτο διαρκείας στην αγορά, σε όλα τα επίπεδα, είναι ιδιαίτερα κοστοβόρο για τον προϋπολογισμό.
Ο ίδιος συνομιλητής σημείωνε ότι στις πρόσφατες συζητήσεις εντός της κυβέρνησης αλλά και με την επιτροπή των ειδικών για την πανδημία και την αντιμετώπιση του Covid19, το οικονομικό επιτελείο είχε ταχθεί υπέρ των αιτημάτων των επιχειρηματιών, εμπόρων και ελευθέρων επαγγελματιών, με την λογική ότι εφόσον τηρηθούν τα μέτρα προστασίας τότε το άνοιγμα της αγοράς θα αρχίσει να εισφέρει σημαντικά ποσά στα δημόσια ταμεία, τόσο από άμεσους όσο και από έμμεσους φόρους.
Το ορόσημο του Απριλίου
Η επαναλειτουργία του λιανεμπορίου , σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, μειώνει στο μισό το μηνιαίο βάρος για τον προϋπολογισμό. Από τα τρία δισεκατομμύρια ευρώ του μηνιαίου κόστους αυτό περιορίζονται σε ενάμιση δισεκατομμύριο ευρώ.
Αυτό το κόστος μπορούν να το σηκώσουν τα δημόσια ταμεία μέχρι το τέλος Απρίλιου, όταν το υπουργείο Οικονομικών εκτιμά ότι θα αρχίσουν να τρέχουν τα μέτρα για την ανάκαμψη και όχι πια τα οριζόντια μέτρα στήριξης της αγοράς. Όταν η αγορά είναι σχεδόν κλειστή, όπως ήταν τον προηγούμενο μήνα, το κόστος ουσιαστικά είναι διπλό διότι σε αυτό συμβάλλει τόσο η απώλεια εσόδων (ΦΠΑ κλπ.) όσο και η αύξηση των δαπανών.
Τα κέρδη από το “λελογισμένο άνοιγμα” της αγοράς
Η επανέναρξη λειτουργίας του λιανεμπορίου περιορίζει και τις ανάγκες στήριξης μέσω της επιστρεπτέας προκαταβολής. Το μέτρο παραμένει σε ισχύ αλλά είναι διαφορετικό να καλύπτεται ο μηδενικός τζίρος και διαφορετικό να καλύπτεται μια σημαντική, αλλά μερική, πτώση του τζίρου.
Ο ίδιος ο κ. Σταϊκούρας μιλώντας στο τηλεοπτικό σταθμό Open δήλωσε συγκρατημένα αισιόδοξος λέγοντας χαρακτηριστικά «έχουμε λιγότερα έσοδα και ταυτόχρονα αυξημένες δαπάνες. Δεν φοβάμαι ότι δεν θα έχουμε τους πόρους να καλύψουμε τις ανάγκες της κοινωνίας για όσο χρειαστεί, κυρίως τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα».
Την ίδια στιγμή όμως το υπουργείο Οικονομικών αναγνωρίζει ότι η ύφεση το πρώτο τρίμηνο του 2021 θα είναι μεγαλύτερη από τους στόχους του προϋπολογισμού. Οι εκτιμήσεις τόσο της Τράπεζας της Ελλάδος όσο και του ΚΕΠΕ αναφέρουν ότι η ύφεση, το διάστημα Ιανουαρίου-Μαρτίου 2021, θα ξεπεράσει το 10%. Όπως εξηγούν αρμόδια στελέχη «όταν φτιαχνόταν το τελικό σενάριο για τον προϋπολογισμό του 2021, δεν πιστεύαμε ότι το δεύτερο lockdown του Νοεμβρίου θα διαρκέσει 10 εβδομάδες».
Τα 5,5 δις του Ταμείου Ανάκαμψης και ο φθηνός δανεισμός
Παρά ταύτα η συγκρατημένη αισιοδοξία πηγάζει από το γεγονός ότι μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του έτους θα εισρεύσουν από το Ταμείο Ανάκαμψης περίπου 5,5 δισεκατομμύρια ευρώ και ότι οι συνθήκες στη διεθνή αγορά επιτρέπουν το δανεισμό της χώρας με χαμηλότοκα δάνεια, ώστε να καλυφθούν τα δημοσιονομικά ελλείμματα. Σύμφωνα με το σχεδιασμό, μέσα στο Φεβρουάριο ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους θα ζητήσει από τις διεθνείς αγορές την κάλυψη νέων ομολογιακών δανείων, ενώ θα συνεχιστεί και η έκδοση εντόκων γραμματίων, που συνήθως καλύπτεται από τις τράπεζες.
Στηριζόμενο πάνω σε τρείς άξονες, σταδιακή επαναλειτουργία της αγοράς ώστε να υπάρξουν έσοδα από τους άμεσους και έμμεσους φόρους , εισροές από το Ταμείο Ανάκαμψης, και χαμηλότοκος αλλά λελογισμένος δανεισμός, το οικονομικό επιτελείο εκτιμά ότι θα διαμορφωθούν οι προϋποθέσεις ώστε η οικονομία να μπει σε μια νέα φάση όταν θα ολοκληρωθεί και ο εμβολιασμός του πληθυσμού.
