Οι νομοθέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης υποστήριξαν την Τρίτη τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες που αποσκοπούν στην τόνωση των επενδύσεων, διατηρώντας παράλληλα τις δαπάνες υπό έλεγχο, παρά τις σφοδρές επικρίσεις από αριστερές ομάδες και συνδικάτα.
Δύο χρόνια… φαγούρα
Οι Βρυξέλλες πέρασαν δύο χρόνια διαπραγματευόμενες μια αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων της, η οποία έφερε αντιμέτωπα τα δημοσιονομικά γεράκια κράτη με τα πιο υπερχρεωμένα κράτη του μπλοκ. Η πλειοψηφία των νομοθετών υποστήριξε τους νέους κανόνες κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο της Γαλλίας. Θα γίνουν επίσημοι μόλις τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ επικυρώσουν το κείμενο.
Οι αριστεροί ευρωβουλευτές υποστηρίζουν ότι η μεταρρύθμιση θα φέρει περαιτέρω λιτότητα στην Ευρώπη, αλλά το νομοσχέδιο είχε την υποστήριξη των τριών μεγαλύτερων πολιτικών ομάδων του κοινοβουλίου, των φιλελευθέρων, των σοσιαλιστών και των συντηρητικών. Μόλις τεθεί σε ισχύ, η ΕΕ θεωρεί ότι οι χαλαρότεροι κανόνες θα διατηρήσουν το μπλοκ σε υγιή οικονομική βάση, ενώ θα δώσουν μεγαλύτερα περιθώρια για επενδύσεις σε κρίσιμους τομείς όπως η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση, καθώς και η άμυνα.
Ευελιξία
Οι νέοι κανόνες είναι «πιο ευέλικτοι, πιο προσανατολισμένοι στην ανάπτυξη, πιο αξιόπιστοι στην εφαρμογή τους», δήλωσε ο επίτροπος της ΕΕ για την οικονομία, Πάολο Τζεντιλόνι, κατά τη διάρκεια κοινοβουλευτικής συζήτησης. Είπε ότι, αν και «δεν είναι τέλεια», η μεταρρύθμιση αποτελεί «έναν καλό συμβιβασμό». Ωστόσο, οι ακτιβιστές του κλίματος υποστηρίζουν ότι οι κανόνες θα περιορίσουν την ικανότητα των κρατών να διοχετεύουν χρήματα σε σημαντικά πράσινα έργα.
«Θα αναγκάσει πολλές κυβερνήσεις της ΕΕ να λάβουν μέτρα λιτότητας και θα περιορίσει την ικανότητά τους να δανείζονται για τη χρηματοδότηση βασικών κλιματικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών πολιτικών», ανέφερε σε ανακοίνωσή της η Greenpeace EU. Από την πλευρά της, η Μαργαρίντα Μαρκέζ, σοσιαλιστής νομοθέτης που ηγήθηκε της μεταρρύθμισης στο κοινοβούλιο, υπερασπίστηκε το κείμενο, επιμένοντας ότι «δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι αυτή η συμφωνία είναι πολύ καλύτερη από το να μην υπάρξει συμφωνία και να επιστρέψουμε στους παλιούς κανόνες ή να μην έχουμε καθόλου κανόνες», δήλωσε.
Οι νέοι -παλιοί- κανόνες
Οι παλιοί κανόνες είχαν ανασταλεί μεταξύ 2020 και 2023 για να βοηθήσουν την ευρωπαϊκή οικονομία να αντιμετωπίσει την πανδημία του Κόβιντ και στη συνέχεια την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία, η οποία εκτίναξε τις τιμές της ενέργειας στα ύψη. Υπήρξε ευρεία συμφωνία ότι δεν θα μπορούσε να υπάρξει επιστροφή στους παλιούς δημοσιονομικούς κανόνες χωρίς αλλαγές που θα τους καθιστούσαν εφαρμόσιμους, παρά την εκτίναξη του δημόσιου χρέους σε όλο το μπλοκ.
Γνωστοί ως Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, οι κανόνες προβλέπουν ότι το χρέος μιας χώρας δεν πρέπει να υπερβαίνει το 60% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, και το δημοσιονομικό έλλειμμα δεν θα υπερβαίνει το 3%. Αυτοί οι στόχοι παραμένουν σε ισχύ, αν και υπήρξε έντονη συζήτηση για το πόσο θα πρέπει να χαλαρώσουν τα όρια ώστε να δοθεί περισσότερος χώρος για επενδύσεις. Το νέο κείμενο προβλέπει χαλαρότερους δημοσιονομικούς κανόνες προσαρμοσμένους σε κάθε κράτος, επιτρέποντας ένα πιο ομαλό… συμμάζεμα.
«Ακατάλληλοι για το μέλλον»
Η προσαρμοσμένη προσέγγιση σημαίνει ότι κάθε χώρα παρουσιάζει τη δική της πορεία προσαρμογής για να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα του χρέους. Αυτό τους δίνει περισσότερο χρόνο αν αναλάβουν μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις και επιτρέπει μια λιγότερο επώδυνη επιστροφή στη δημοσιονομική υγεία. Οι νέοι κανόνες θα ισχύουν για τους προϋπολογισμούς των κρατών-μελών από το 2025. Η Γερμανία και οι σύμμαχοί της πίεσαν για μια ποσοτικά προσδιορίσιμη ελάχιστη προσπάθεια για τη μείωση του χρέους και των ελλειμμάτων, αλλά οι επικριτές της έχουν καταγγείλει την πολυπλοκότητά της.
Αριστερές ομάδες λένε ότι οι νέοι κανόνες αποτελούν εργαλείο για την επιβολή λιτότητας στην Ευρώπη. Σε ανοιχτή επιστολή τη Δευτέρα, τα βελγικά, γαλλικά, ιταλικά και ισπανικά συνδικάτα επιτέθηκαν στους κανόνες που, όπως είπαν, είναι «ακατάλληλοι για το μέλλον». «Αυτή η συμφωνία, που επιβάλλεται από την εμμονή ορισμένων ευρωπαϊκών πρωτευουσών στη λιτότητα, θα απαιτήσει από τα κράτη-μέλη να μειώσουν τα χρέη τους γρήγορα και με τρόπους που είναι οικονομικά και κοινωνικά μη βιώσιμοι: αυτό θα σηματοδοτήσει την επιστροφή στη λιτότητα», προειδοποίησαν.
