Με το μετέωρο βήμα του …πελαργού μοιάζει το βήμα που έκανε χθες η Ευρώπη απέναντι στην Τουρκία, αφού η επέκταση των κυρώσεων που αποφάσισε αφορά μεμονωμένα πρόσωπα και δεν σχετίζονται με την προκλητικότητα της Άγκυρας λόγω της παρατεταμένης παραμονής του Oruc Reis στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, αλλά αποτελούν συνέχεια των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τον Νοέμβριο του 2019 για παράνομες γεωτρήσεις του Ερντογάν στην Κυπριακή ΑΟΖ.

Στην πραγματικότητα, η Ε.Ε έκανε τους ελιγμούς που υπαγορεύτηκαν από το Βερολίνο και δρομολογήθηκαν από τους κ. Σαρλ Μισέλ και Ζοζέπ Μπορέλ : Αναγνώρισαν, δηλαδή, την παραβατική συμπεριφορά της Άγκυρας, υιοθέτησαν μια πιο αυστηρή ρητορική, αλλά μετέθεσαν τις αποφάσεις για τον επόμενο Μάρτιο, προς ανακούφιση της Ισπανίας και της Ιταλίας που επί της ουσίας ήταν στην ίδια γραμμή με την Καγκελάριο Μέρκελ.

Η Ελλάδα, δια του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη έδωσε πραγματική μάχη για να γίνει ένα παραπάνω βήμα από αυτά που προβλέπονταν στα δύο πρώτα προσχέδια συμπερασμάτων.

Τα …γαλλικά του Μακρόν 

Η έκπληξη για την Αθήνα και όχι μόνο ήρθε από τον Γάλλο πρόεδρο Μακρόν, ο οποίος άφησε προσώρας πίσω του τις λάβρες προειδοποιήσεις προς τον Τούρκο πρόεδρο και αναγνώρισε ως ικανοποιητικό και ισορροπημένο το κείμενο των συμπερασμάτων, αποδεικνύοντας ότι η αξία του γαλλογερμανικού δόγματος υπερτερεί των στρατηγικών συμμαχιών.

To παρασκήνιο λέει ότι η αλλαγή πλεύσης του Μακρόν έγινε για τις ανάγκες ενός έντιμου συμβιβασμού για το Brexit. Ακόμα κι έτσι, ο αιφνιδιασμός της Αθήνας ήταν μεγάλος, ιδιαίτερα μετά και την υπογραφή της αμυντικής συνεργασίας που περιλαμβάνει και την αγορά γαλλικών Rafale από την Ελλάδα.

“Κλειδί” των εξελίξεων η εκλογή Μπάϊντεν 

Η διήμερη Σύνοδος Κορυφής των ηγετών της Ε.Ε είχε σταθερά στραμμένο το βλέμμα στην επικείμενη αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο, καθώς αναμένει να διαπιστώσει ποια εξωτερική πολιτική θα ακολουθήσει ο νέος πρόεδρος Μπάϊντεν έναντι της Άγκυρας, της οποίας είναι προφανές ότι ο ρόλος στο ΝΑΤΟ κρίνεται ως ιδιαίτερα σημαντικός. Παρά την καταφανή ενόχληση για το διαρκές φλερτ Ερντογάν – Πούτιν και τις φιλίες του Τούρκου προέδρου με δυνάμεις που κινούνται εκτός των ορίων της ευρωατλαντικής συμμαχίας.

Στην Αθήνα είδαν με μεγάλο ενδιαφέρον την ταχεία κύρωση του νομοσχεδίου για τον για τον αμυντικό προϋπολογισμό από τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία, που προβλέπει κυρώσεις κατά της Τουρκίας για την προμήθεια των S-400. Παρ ότι ακόμα είναι νωρίς για εξαγωγή συμπερασμάτων, η πρώτη εκτίμηση είναι ότι οι αμερικανο-τουρκικές σχέσεις δεν θα είναι ανέφελες.

Οι επόμενες κινήσεις Ερντογάν 

Το ερώτημα που πλέον κυριαρχεί είναι πως θα κινηθεί ο Ερντογάν μέχρι τον Μάρτιο. Θα βγάλει πάλι στο Αιγαίο το Oruc Reis ή θα περιμένει την ορκομωσία του νέου Αμερικανού προέδρου, με τον οποίον, προανήγγειλε ότι θα συναντηθεί για να συζητήσει όλα. Κι ας έχει καταφερθεί αρκετές φορές προσβλητικά για τον Τούρκο πρόεδρο ο νέος πλανητάρχης.

Και ποια θα είναι η επόμενη κίνηση, αν δεν περιμένει ως τον Ιανουάριο; Θα βγάλει ξανά το Oruc Reis ή θα κλιμακώσει με την αποστολή πλωτού γεωτρύπανου σε κάποια από τις περιοχές που περιλαμβάνονται στον σχεδιασμό της Άγκυρας;

Μένει να φανεί. Πολλοί στην κυβερνητική παράταξη, πάντως, όπως πχ ο καθηγητής κ. Αγγ. Συρίγος, είχαν εκτιμήσει ότι αν η Σύνοδος Κορυφής δεν έστελνε ένα πραγματικά ηχηρό μήνυμα που να “πονέσει” την Άγκυρα, τότε από την επομένη της συνάντησης των ηγετών της Ε.Ε, θα εισέλθουμε σε ταραγμένα νερά…

Οι διερευνητικές επαφές

Η Σύνοδος Κορυφής έδειξε για μια φορά ακόμη τον δρόμο του διαλόγου και των διερευνητικών επαφών.

Κάλεσε την Τουρκία «να επιδείξει συνέπεια και συνέχεια στην κατεύθυνση της αποκλιμάκωσης μετά την αποχώρηση του Oruç Reis, προκειμένου να καταστεί εφικτή η επανέναρξη των διερευνητικών επαφών». Ως προϋπόθεση για τη συνέχισή τους είναι η αποχή από παράνομες δραστηριότητες – όρο που έχει θέσει η Ελλάδα σε κάθε σχετική συζήτηση.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έδωσε εντολή στον Ύπατο Εκπρόσωπο για την Εξωτερική Πολιτική και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλουν το αργότερο μέχρι τον Μάρτιο του 2021, έκθεση για ολόκληρο το φάσμα των ευρωτουρκικών σχέσεων, πολιτικών, οικονομικών και εμπορικών (αξιολόγηση Τελωνειακής Ένωσης).

Στην έκθεση θα περιλαμβάνονται και όλα τα εργαλεία και οι επιλογές της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης του πεδίου των κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας.

Η ουσία είναι όμως ότι και πάλι πρέπει να παραμείνει χαμηλά ο δείκτης των προσδοκιών καθώς η τελωνειακή ένωση συνδέεται με οικονομικές συναλλαγές των ευρωπαϊκών κρατών με την Τουρκία που υπερβαίνουν τα 120 – 140 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο, με εξαγωγές περίπου ίσης αξίας με τις εισαγωγές από την Τουρκία.