Υψηλές προσδοκίες αλλά και μεγάλες αβεβαιότητες επικρατούν λίγο πριν την έλευση του 2022, με τη “δίδυμη” κρίση να θέτει εν αμφιβόλω τους σχεδιασμούς του οικονομικού επιτελείου και τους στόχους της υψηλής ανάπτυξης και κατά τη διάρκεια του 2022 αλλά και την εκφρασμένη βούληση για δραστική μείωση των πρωτογενών ελλειμμάτων ώστε από το 2023 η χώρα να επιστρέψει στα πλεονάσματα.
Η μάχη του πληθωρισμού
Η κατακόρυφη αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου συνιστά «βόμβα» για το ΑΕΠ καθώς αυξάνει κατακόρυφα την αξία των εξαγωγών, ενώ πολλαπλασιάζει τις πιθανότητες ενός γενικευμένου πληθωριστικού κύματος λόγω μετακύλισης του ενεργειακού κόστους στα υπόλοιπα προϊόντα.
Ηδη η Τράπεζα της Ελλάδος βλέπει τον μέσο πληθωρισμό να εκτινάσσεται στο 3% το 2022 από μόλις 0,6% το 2021.
Νέα περιοριστικά μέτρα μετά την Πρωτοχρονιά
Την ίδια ώρα, η μετάλλαξη «Ομικρον» επαναφέρει τις συζητήσεις για τη λήψη πρόσθετων περιοριστικών μέτρων μετά την Πρωτοχρονιά.
Ο κίνδυνος αυτά τα μέτρα να επηρεάσουν άμεσα συγκεκριμένους κλάδους (ειδικά της ψυχαγωγίας, του αθλητισμού, της διασκέδασης και του πολιτισμού) είναι ορατός, κάτι που σημαίνει ότι αυτομάτως θα τεθεί εν αμφιβόλω και η εκτίμηση για «ψαλίδισμα» των μέτρων οικονομικής στήριξης ώστε να περιοριστούν τα ιλιγγιώδη πρωτογενή ελλείμματα της διετίας 2020-2021.
Οι επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης και ο φόβος του ΥΠΟΚ
Δημοσιονομική επίπτωση μπορεί να έχει και η ενεργειακή κρίση. Μπορεί εκ πρώτης όψεως τα ταμεία του κράτους να γεμίζουν τόσο από τον υψηλότερο ΦΠΑ όσο και από τα έσοδα που προκύπτουν από την αυξημένη τιμή των ρύπων ή των πόρων που εξοικονομούνται από τις αποζημιώσεις των παραγωγών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ωστόσο με τέτοια επίπεδα τιμών θα είναι δύσκολο –αν παραταθεί επί μακρόν η ενεργειακή κρίση όπως διαφαίνεται– να στηριχθούν νοικοκυριά και επιχειρήσεις μόνο με τους πόρους του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης.
Και ο μεγάλος φόβος του ΥΠΟΚ είναι ότι θα χρειαστεί να μπει «χέρι» στα έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού.
Ηδη η στήριξη για τα τιμολόγια του ρεύματος –η οποία έχει αυξηθεί τρεις φορές από τον Σεπτέμβριο μέχρι τώρα– καλύπτει μόνο ένα μέρος της επιβάρυνσης των νοικοκυριών και αφήνει μετέωρες τις επιχειρήσεις, οι οποίες ήδη παραλαμβάνουν λογαριασμούς ρεύματος «φωτιά».
Φιλόδοξοι στόχοι και πλήθος αβεβαιοτήτων
Το 2022 ξεκινάει με σειρά φιλόδοξων στόχων στο οικονομικό πεδίο αλλά και πλήθος αβεβαιοτήτων.
Μέσα σε μία χρονιά η κυβέρνηση θέλει να βγει από τη μεταμνημονιακή εποπτεία –οι συζητήσεις θα ξεκινήσουν ήδη από τον Ιανουάριο με στόχο η διαδικασία να ολοκληρωθεί έως το τέλος Ιουνίου–, να εξασφαλίσει «λογικούς» στόχους πρωτογενών πλεονασμάτων στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και να έρθει πιο κοντά, αν όχι να κατακτήσει την επενδυτική βαθμίδα για τα ομόλογα της χώρας, ώστε να μην υπάρχει η ανάγκη των κατ’ εξαίρεσιν αγορών ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Το πρωτογενές έλλειμμα
Στόχος είναι, επίσης, να περιοριστεί το πρωτογενές έλλειμμα από τα 13-14 δισ. ευρώ στα 2 δισ. ευρώ, χωρίς όμως η απόσυρση των μέτρων στήριξης (σ.σ. διότι αυτός είναι ο βασικός τρόπος με τον οποίο θα επιδιωχθεί η μείωση των ελλειμμάτων) να πλήξει την αναπτυξιακή πορεία της χώρας.
Η διατήρηση της ανάπτυξης, με απώτερο στόχο την επιστροφή του ΑΕΠ ακόμη και στα 190 δισ. ευρώ στο τέλος του 2022, είναι βασική προτεραιότητα, καθώς σε συνδυασμό με την επιστροφή του πληθωρισμού μπορεί να προκαλέσει σημαντική μείωση στην αναλογία του χρέους ως προς το ΑΕΠ σε επίπεδα χαμηλότερα ακόμη και από το 190% του ΑΕΠ, κάτι που θα επιδιωχθεί να υποστηριχθεί και με μαζικές, πρόωρες αποπληρωμές χρεών, που κανονικά θα καταβάλλονταν μέχρι και το τέλος του 2024
