Του Burak Bekdil*
Οι δύο βασικότεροι διορισμοί στη νέα κυβέρνηση της Τουρκίας είναι ο νέος υπουργός Εξωτερικών και πρώην αρχηγός πληροφοριών, Χακάν Φιντάν και ο νεοδιορισθείς αρχηγός
πληροφοριών, Ιμπρήμ Καλίν, επίσης έμπιστος του Ερντογάν.
Και οι δύο άνδρες έχουν μία εξίσου ενδιαφέρουσα κι εντυπωσιακή
καριέρα. Οι δύο αυτοί είναι στην ουσία οι μόνοι άνθρωποι του κυβερνητικού συστήματος που, μαζί με τον Ερντογάν, κάνουν πολιτική και μοιράζονται την εξουσία. Αυτό συνέβη όταν η πορεία της καριέρας τους διασταυρώθηκε με αυτήν του προέδρου.
Οι διορισμοί σηματοδοτούν την επισημοποίηση στο προσκήνιο της εξουσίας
για δύο από τους πιο σημαντικούς άνδρες στο στενότερο κύκλο του Ερντογάν.
- [Και οι δύο αυτοί παράγοντες αποτελούν τους βασικούς εισηγητές και διαπραγματευτές την πολιτικής της Άγκυρας στον Ελληνοτουρκικό διάλογο]
Ο αινιγματικός Χακάν Φιντάν
Ο Φιντάν, γεννημένος στην Άγκυρα το 1968, υπηρέτησε τη Διοίκηση Χερσαίων
Δυνάμεων του Τουρκικού Στρατού ως υπαξιωματικός. Εργάστηκε στη Δύναμη
Ταχείας Αντίδρασης του ΝΑΤΟ στη Γερμανία. Η διατριβή του είχε τίτλο,«Σύγκριση των υπηρεσιών πληροφοριών του Ηνωμένου Βασιλείου, των ΗΠΑ και
της Τουρκίας». Αφού εγκατέλειψε ξαφνικά τη στρατιωτική του καριέρα το 2001,
εργάστηκε στην Αυστραλιανή Πρεσβεία στην Άγκυρα ως πολιτικός και
οικονομικός αναλυτής, μία ομολογουμένως περίεργη καταχώρηση στο
βιογραφικό του κι αυτό γιατί στην Τουρκία δεν συνηθίζεται να διορίζεται ένας
υπαξιωματικός σε μια πρεσβεία, χωρίς να έχει σχεδόν καθόλου πολιτικούς και
στρατιωτικούς δεσμούς με την Τουρκία.
Ο πρώτος επίσημος πολιτικός διορισμός του Φιντάν ήρθε το 2007, όταν
διορίστηκε αναπληρωτής υφυπουργός του τότε πρωθυπουργού Ερντογάν. Τρία
χρόνια αργότερα, έγινε αναπληρωτής διευθυντής του Εθνικού Οργανισμού
Πληροφοριών της Τουρκίας (MIT). Μόλις ένα μήνα μετά, ο Ερντογάν τον διόρισε
διευθυντή του MIT. Εκείνη την εποχή, ο Φιντάν ήταν 42 ετών, ο νεότερος στην
ιστορία Τούρκος αξιωματούχος που κατείχε αυτή τη συγκεκριμένη θέση.
Η αναμόρφωση της ΜΙΤ
Πριν αναλάβει την MIT, η μυστική υπηρεσία υπηρεσία λειτουργούσε χωρίς να υπάρχει διάκριση μεταξύ ξένων και εγχώριων πληροφοριών. Το πρώτο του καθήκον
ήταν να διαχωρίσει αυτά τα τμήματα, μια επαναστατική κίνηση για τα δεδομένα
της ΜΙΤ. Σε ολόκληρη την ιστορία της MIT, το καθήκον του ήταν
να καταπολεμήσει τους εχθρούς στο εξωτερικό και στο εσωτερικό. Δεν υπήρχε
διαφοροποίηση μεταξύ μίας κατασκοπευτικής επιχείρησης, ας πούμε, στη
Γερμανία ή στην Κωνσταντινούπολη. Οι αξιωματικοί του MIT όφειλαν να είναι,
για παράδειγμα, γνώστες τόσο της κατάστασης στο Αφγανιστάν όσο και της νοτιοανατολικής Τουρκίας. Ο Φιντάν τράβηξε μια διαχωριστική γραμμή μεταξύ των επιχειρήσεων στο εξωτερικό και στο εσωτερικό της Τουρκίας.
Ο “έμπιστος” Φιντάν: Πρώην κατάσκοπος, πρώην προβοκάτορας και νυν ΥΠΕΞ
Ο Φιντάν, ένας μυστήριος τύπος με ελάχιστες δημόσιες εμφανίσεις, δεν έπαψε
ποτέ να βρίσκεται στο επίκεντρο των αντιπαραθέσεων, τόσο στην εσωτερική όσο
και στην εξωτερική πολιτική σκηνή. Το 2010, ο τότε υπουργός Άμυνας του Ισραήλ
Εχούντ Μπαράκ τον αποκάλεσε «άνθρωπο που υποστηρίζει το Ιράν». Ο Μπαράκ
είπε ότι φοβόταν ότι υπό την ηγεσία του Φιντάν, η MIT θα μοιραζόταν με το
Ιράν ευαίσθητες πληροφορίες σχετικά με το Ισραήλ. Το 2020, η ισραηλινή
εφημερίδα Makor Rishon έγραψε ότι «ο Φιντάν ήταν το alter ego του [Ιρανού
τρομοκράτη] Qasim Soleimani κι ένας ενορχηστρωτής συνωμοσιών».
Το 2009, ο Φιντάν υπήρξε μέλος της τουρκικής αντιπροσωπείας που συμμετείχε
σε ειρηνευτικές συνομιλίες με το κουρδικό αυτονομιστικό PKK και τη
διαμεσολάβηση της Νορβηγίας. Ηχογραφήσεις αυτών των συνομιλιών
διέρρευσαν στα μέσα ενημέρωσης το 2011.
Το 2015, ο Φιντάν παραιτήθηκε από τη θέση του επικεφαλής της MIT για να
θέσει υποψηφιότητα για το κοινοβούλιο, κατεβαίνοντας με το κόμμα AKP του
Ερντογάν. Ο Ερντογάν δεν ενέκρινε την κίνηση αυτή και είπε ότι προσβλήθηκε
από την κίνηση αυτή του Φιντάν, ο οποίος στη συνέχεια υπέβαλε την παραίτησή
του από το MIT και επέστρεψε στην έδρα του.
Έτοιμος να οργανώσει “προβοκάτσιες”
Αργότερα, το όνομά του εμφανίστηκε για άλλη μια φορά στα πρωτοσέλιδα. Πρώτα,
όταν διέρρευσε στα μέσα ενημέρωσης ένα ηχητικό ντοκουμέντο από οπαδούς
του εξόριστου ισλαμιστή ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, με την υποκλοπή
διάρκειας ενός λεπτού από τη συνάντηση του υφυπουργού Εξωτερικών της
Τουρκίας, Φιντάν, του υπουργού Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου και του
στρατιωτικού στρατηγού Γιασάρ Γκιουλέρ [ο τελευταίος διορίστηκε
υπουργός Άμυνας στο νέο υπουργικό σχήμα του Ερντογάν].
- Κατά τη διάρκεια εκείνης της συνάντησης, ο Φιντάν είπε στον πρόεδρο και τους στενούς συνεργάτες του ότι αν αποφάσιζαν να πάνε σε πόλεμο με τη Συρία, θα μπορούσε εύκολα να κανονίσει μία επιχείρηση «προβοκάτσιας». Όπως είπε χαρακτηριστικά δεν
θα δυσκολευόταν ιδιαίτερα. Το μόνο που θα έκανε ήταν να στείλει
τέσσερις άνδρες στη Συρία και οι Σύριοι, με τη σειρά τους, να αναγκαστούν να
στείλουν οκτώ πυραύλους στο τουρκικό έδαφος!
Αργότερα την ίδια χρονιά, εισαγγελείς (φερόμενοι ως οπαδοί του Γκιουλέν)
κινητοποίησαν δυνάμεις της Χωροφυλακής για να σταματήσουν και να
ερευνήσουν φορτηγά καθ’ οδόν προς τη Συρία. Τα φορτηγά ανήκαν ή
στη MIT. Το φορτίο τους περιείχε όπλα, πυρομαχικά, εκρηκτικά και ιατρικές προμήθειες. Τα φορτηγά είχαν σκοπό να παραδώσουν το φορτίο τους σε τζιχαντιστές που πολεμούσαν στη Συρία. Η κυβέρνηση Ερντογάν απαγόρευσε αμέσως στα μέσα ενημέρωσης να αναπαράγουν αυτές τις ειδήσεις κι απέλυσε τους εισαγγελείς και αξιωματικούς της Χωροφυλακής που
εμπλέκονταν στο σκάνδαλο, με τις συνήθεις κατηγορίες ότι ήταν οπαδοί του
Γκιουλέν.
Ποιοι διαμορφώνουν την εξωτερική πολιτική
Στην πρώτη του δημόσια ομιλία ως υπουργός Εξωτερικών, ο Φιντάν είπε ότι
αποστολή του είναι να ασκήσει μια ανεξάρτητη κι εθνική εξωτερική πολιτική.
Στην πραγματικότητα, η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας αξιολογείται και
χαράσσεται από τρεις άνδρες: τον Ερντογάν, τον Φιντάν και τον Καλίν, με τον
προηγούμενο υπουργό Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, να ακολουθεί
απλώς εντολές και να εργάζεται ως στέλεχος της γραμματείας της Προεδρίας.
Ο διορισμός του Φιντάν ως υπουργού Εξωτερικών επισημοποίησε μια de facto
κατάσταση. Ο Φιντάν θα έχει πιθανώς μεγαλύτερη ανεξαρτησία στη
διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής και μάλλον θα ακολουθήσει μια λιγότερο
εκρηκτική ρητορική από αυτήν των προκατόχων του.
Καλίν: Ένας ισλαμιστής διανοούμενος στο τιμόνι του MIT
Ο Καλίν, όπως και ο Φιντάν, υπήρξε στενός συνεργάτης κι έμπιστος του
Ερντογάν, ειδικά σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. Κατά τη διάρκεια των
πανεπιστημιακών του σπουδών, ο Καλίν εμφανιζόταν συχνά σε φοιτητικές
διαδηλώσεις υπέρ του ισλαμισμού. Σύμφωνα με το Wikileaks, εργαζόταν για το
Stratfor [αμερικανικό μέσον ενημέρωσης που ειδικεύεται σε ζητήματα γεωπολιτικής και στρατηγικών αναλύσεων] με την κωδική ονομασία TR-306. Ο G. Friedman του Stratfor θα τον περιέγραφε αργότερα ως «έναν άνθρωπο που γνωρίζει πάρα πολλά».
Μεταξύ 2002 και 2005 σπούδασε στο Κολέγιο του Τιμίου Σταυρού, όπου
επικεντρώθηκε στη φιλοσοφία, την ισλαμική σκέψη και τις διεθνείς σχέσεις.
Πίσω στην Άγκυρα ίδρυσε τη δεξαμενή σκέψης SETA υπέρ του Ερντογάν. Το 2007
κυκλοφόρησε το βιβλίο του Ισλάμ και Δύση. Η SETA έγινε από τότε πρόσφορη πλατφόρμα για τους πιο εξέχοντες έμπιστους του Ερντογάν, τον Καλίν, τον διευθυντή
επικοινωνίας του προέδρου Fahrettin Altun και τον Burhanettin Duran, μέλος του
Συμβουλίου Ασφάλειας κι Εξωτερικής Πολιτικής του Ερντογάν.
Ο Kαλίν έχει συλλέξει έναν αρκετά πλούσιο όγκο εμπειριών και πληροφοριών. Το
πρόσφατο επαγγελματικό του παρελθόν, μαρτυρά εκατοντάδες, κυριολεκτικά,
ώρες συνεργασίας με τον πρώην αρχικατάσκοπο Φιντάν και τον Ερντογάν. Οι
διορισμοί αυτοί σηματοδοτούν την επισημοποίηση στο προσκήνιο του υπουργικού
συμβουλίου δύο από τους σημαντικότερους άνδρες με ειδικούς ρόλους του στενού κύκλου του Ερντογάν.
—————
- Ο Burak Bekdil, ένας από τους κορυφαίους δημοσιογράφους της Τουρκίας,
απολύθηκε πρόσφατα από την πιο γνωστή εφημερίδα της χώρας, τη Χουριέτ, μετά από 29 χρόνια, επειδή έγραψε στο Gatestone όσα διαδραματίζονται στην Τουρκία.Έχει συνεργαστεί επίσης με κορυφαία διεθνή μέσα όπως: The Wall Street Journal, The Economist, BBC, The Guardian, Reuters, Associated Press, Bloomberg, Los Angeles Times, The New York Times,The Jerusalem Post, Financial Times, Le Figaro, ABC, El Pais, Stern, Al-Arabiya, .κ.α. - Το Ινστιτούτο Gatestone, ένας μία μη κομματική, μη κερδοσκοπική διεθνής δεξαμενή σκέψης που ασχολείται κυρίως με θέματα που δεν αναφέρουν τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης. Ανάμεσα στα στελέχη του (και πρώην πρόεδρος του) είναι ο πρώην Πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών στα Ηνωμένα Έθνη και πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας, John R. Bolton.
