Μείωση 24,7% εμφάνισαν τα κόκκινα δάνεια στην Ελλάδα στο 9μηνο του 2023, σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2022, με τα στοιχεία της DBRS να δείχνουν ότι ήταν η μεγαλύτερη μείωση στην Ευρώπη. Μάλιστα, ο οίκος αξιολόγησης διαπιστώνει ότι τα κόκκινα δάνεια αυξάνονται σε χώρες που παραδοσιακά είχαν τους χαμηλότερους δείκτες NPLs (κυρίως Γερμανία και Γαλλία) και προειδοποιεί ότι οι γεωπολιτικές εντάσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε σταδιακή επιδείνωση της ποιότητας ενεργητικού των ευρωπαϊκών τραπεζών μέσα στο 2024.
Τα στοιχεία που ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για τα κόκκινα δάνεια επιβεβαιώνουν την δική της εκτίμηση ότι η ποιότητα ενεργητικού συνέχισε να δείχνει ανθεκτικότητα έως και το τέλος του τρίτου τριμήνου του 2023, σημειώνει η DBRS.
Ειδικότερα, τα συνολικά κόκκινα δάνεια σε ένα δείγμα τραπεζών οι οποίες εποπτεύονται απευθείας από την ΕΚΤ σε 11 ευρωπαϊκές χώρες και αξιολογούνται από την DBRS, διαμορφώθηκαν στα 341 δισ. ευρώ στα τέλη του τρίτου τριμήνου, μειωμένα κατά 0,9% σε ετήσια βάση.
Ωστόσο, όπως διαπιστώνουν οι αναλυτές, παρουσιάζονται αποκλίσεις ανάμεσα στις χώρες, καθώς εκείνες που παραδοσιακά εμφανίζουν υψηλά κόκκινα δάνεια συνέχισαν να τα μειώνουν με γρήγορο ρυθμό, με τη βοήθεια των εσωτερικών ρυθμίσεων, των πωλήσεων NPLs και των υψηλότερων διαγραφών. Πέραν της μείωσης του 24,7% που πέτυχε η Ελλάδα, τα κόκκινα δάνεια μειώθηκαν κατά 21,4% στην Πορτογαλία, 17,5% στην Ιρλανδία, 16,7% στην Ιταλία και 2,5% στην Ισπανία.
Αντίθετα, κάποια αύξηση στα NPLs καταγράφηκε σε χώρες που παραδοσιακά έχουν χαμηλά επίπεδα κόκκινων δανείων, όπως η Γερμανία και η Γαλλία.
Έτσι, οι χώρες υψηλών κόκκινων δανείων τα μείωσαν συνολικά κατά 10,2% στο τρίτο τρίμηνο, την ώρα που τα NPLs αυξήθηκαν κατά 6,7% συνολικά στις άλλες χώρες του δείγματος.
Οι προβλέψεις για το δ΄ τρίμηνο και το 2024
Η DBRS εκτιμά ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα συνεχίσουν να εμφανίζουν ανθεκτική ποιότητα ενεργητικού το δ΄ τρίμηνο και το 2024, παρά τις προκλήσεις στο λειτουργικό περιβάλλον, εξαιτίας των υψηλότερων επιτοκίων. Πάντως, η τάση της αύξησης των κόκκινων δανείων στις χώρες όπου αυτά ήταν έως τώρα πολύ χαμηλά, αναμένεται να συνεχιστεί.
Επιπλέον, οι αναλυτές τονίζουν ότι η ευρωπαϊκή ανάπτυξη έχει αποδυναμωθεί, ενώ προειδοποιούν ότι η κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα θα μπορούσε να έχει αρνητικές επιπτώσεις στον πληθωρισμό, την εφοδιαστική αλυσίδα και το παγκόσμιο εμπόριο.
Η περαιτέρω κλιμάκωση των γεωπολιτικών συγκρούσεων θα μπορούσε να μεταφραστεί σε ένα περιβάλλον υψηλότερων επιτοκίων για περισσότερο για τις ευρωπαϊκές τράπεζες. Εν μέσω αυτών των προκλήσεων στο λειτουργικό περιβάλλον, η DBRS εκτιμά ότι η ποιότητα ενεργητικού των ευρωπαϊκών τραπεζών θα εμφανίσει σταδιακή επιδείνωση το 2024, με υψηλότερα κόκκινα δάνεια, είτε μέσω της επιτάχυνσης του σχηματισμού νέων NPLs ή του χαμηλότερου ρυθμού διευθέτησης NPLs.
Tι λέει η DBRS για το σχέδιο «Ηρακλής»
Προ ημερών, ο καναδικός οίκος αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας DBRS Morningstar (ο πρώτος που αναβάθμισε σε επενδυτική βαθμίδα το αξιόχρεο της Ελλάδας) χαιρέτησε την απόφαση να παραταθεί το σχέδιο «Ηρακλής» για τα «κόκκινα» δάνεια, χαρακτηρίζοντας την κίνηση αυτή ως κρίσιμη, όχι μόνο για το ελληνικό αλλά για το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα.
Επιβράδυνση
Σε ανάλυσή του, ο οίκος επισήμανε ότι η ευρωπαϊκή αγορά τιτλοποίησης μη εξυπηρετούμενων δανείων επιβραδύνθηκε σημαντικά το 2023, προσθέτοντας ότι καμία από τις συναλλαγές που είχαν ανασταλεί μετά την έναρξη της αύξησης των επιτοκίων από την ΕΚΤ δεν συνεχίστηκε κατά τη διάρκεια του έτους. Με εξαίρεση λίγες εκδόσεις που συγκεντρώθηκαν τις τελευταίες εβδομάδες του έτους, η δραστηριότητα σε αυτή την κατηγορία περιουσιακών στοιχείων ήταν η πιο «ήσυχη» από τότε που οι εκδόσεις ξεκίνησαν εκ νέου το 2016 μετά την περίοδο της χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Σύμφωνα με τον DBRS Morningstar, για το 2024 αναμένεται ότι οι προοπτικές των αξιολογήσεων θα παραμείνουν σταθερές σε όλες χώρες που καλύπτει ο οίκος, με σταθερές πιστωτικές προοπτικές για τις περισσότερες από αυτές, ενώ διατήρησε τις αρνητικές πιστωτικές προοπτικές για την Ισπανία και την Ιταλία, εξηγώντας ότι τα τελευταία χρόνια έχουν καταγραφεί δυσκολίες στις τιτλοποιήσεις, και προσθέτοντας ότι οι χώρες αυτές αντιμετώπισαν καθυστερημένες προοπτικές ανάκτησης και, ενίοτε, αναθεωρημένο χαμηλότερο συνολικό ποσό ανάκτησης.
Κρίσιμος ο «Ηράκλής»
Ένας σημαντικός παράγοντας που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη για τον ευρωπαϊκό χώρο των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs) το 2024 θα είναι η πρόσφατη ανανέωση του Ελληνικού Συστήματος Προστασίας Περιουσιακών Στοιχείων (Hellenic Asset Protection Scheme – HAPS, γνωστό ως σχέδιο «Ηρακλής»), αναφέρει ο οίκος, το οποίο εγκρίθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2023 με συνολικό εγγυημένο ποσό 2 δισ. ευρώ σε τιτλοποιημένα ομόλογα και νέα ημερομηνία λήξης την 31η Δεκεμβρίου 2024 (εκτός εάν παραταθεί με μεταγενέστερο διάταγμα).
Ως εκ τούτου εκτιμάται ότι οι ελληνικές τράπεζες – τόσο οι συστημικές (Alpha Bank, Eurobank, Εθνική Τράπεζα και Τράπεζα Πειραιώς) όσο και άλλες μη συστημικές τράπεζες – θα επωφεληθούν από αυτή την ανανέωση και θα τιτλοποιήσουν μερικά ή όλα τα εναπομείναντα αποθέματα μη εξυπηρετούμενων δανείων τους πριν από τη λήξη της εγγύησης. Υπάρχει, επίσης, εκτίμηση στην αγορά ότι η ανανέωση της ιταλικής Garanzia Cartolarizzazione Sofferenze (GACS) δεν αναμένεται φέτος και, ως εκ τούτου, οι προσδοκίες για την έκδοση ιταλικών NPLs το 2024 από πλευράς όγκου παραμένουν χαμηλές.
Τιτλοποιήσεις
Όσον αφορά τις συναλλαγές σε χώρες όπως Κύπρο, Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία και Ηνωμένο Βασίλειο, η DBRS αναφέρει ότι αναμένει πως οι εκδόσεις δημόσιων senior notes κατά τη διάρκεια του 2024 θα είναι σε γενικές γραμμές σύμφωνες με αυτό που καταγράφηκε κατά την περίοδο μετά την πανδημία, πριν από την εισβολή στην Ουκρανία (2021-2022), δηλαδή, ύψους από 200 έως 400 εκατ. ευρώ ετησίως, δεδομένου ότι τα επιτόκια σταθεροποιούνται τώρα.
Ωστόσο, εκτιμάται ότι το 2024 ενδέχεται να υπάρξουν τιτλοποιήσεις μικρότερων χαρτοφυλακίων μη εξυπηρετούμενων δανείων, χαρτοφυλάκια δανείων που αποδίδουν εκ νέου και τα οποία μπορεί να πωληθούν από υφιστάμενες τιτλοποιήσεις, καθώς και άλλες πιο «εσωστρεφείς» συναλλαγές μεικτών κατηγοριών ενεργητικού που περιλαμβάνουν μη εξυπηρετούμενα δάνεια και δάνεια που είναι απίθανο να πληρωθούν.
