Η Ρωσία είναι πιθανό να αντιμετωπίσει το πρώτο της επεισόδιο χρεοκοπίας, μετά από έναν αιώνα, από τη στιγμή που προχώρησε, νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, στην αποπληρωμή διεθνούς ομολόγου της σε ρούβλια, παρόλο που η πληρωμή αυτή όφειλε να γίνει σε δολάρια ΗΠΑ, σύμφωνα με τους όρους του διεθνούς δανεισμού προς τη Μόσχα.
Η Ρωσία δεν έχει αθετήσει ποτέ το εξωτερικό της χρέος από το 1917, αλλά τα ομόλογά της έχουν πλέον αναδειχθεί ως σημείο κρίσης, μετά τις κυρώσεις και την οικονομική της διαμάχη με τις δυτικές χώρες. Μια χρεοκοπία ήταν αδιανόητη μέχρι πρόσφατα. Όλα αυτά άλλαξαν μετά την εισβολή της στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, την οποία η Μόσχα αποκαλεί «ειδική στρατιωτική επιχείρηση».
Οι αναλυτές του Reuters δίνουν τις απαντήσεις σε βασικά ερωτήματα που αφορούν στη Ρωσική οικονομία και το ενδεχόμενο χρεοκοπίας της:
1. Μπορεί η Ρωσία να πληρώσει τις υποχρεώσεις της;
Η Ρωσία επρόκειτο να καταβάλει πληρωμή 649 εκατ. δολάρια στους κατόχους δύο κρατικών της ομολόγων τη Δευτέρα. Όμως το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ μπλόκαρε τη μεταφορά, εμποδίζοντας τη Ρωσία να χρησιμοποιήσει οποιοδήποτε από τα παγωμένα συναλλαγματικά της αποθέματα για την εξυπηρέτηση του χρέους της.
Έχοντας βρει μια εναλλακτική λύση, η Ρωσία τοποθέτησε το ισοδύναμο του ρουβλίου αυτών των πληρωμών για κατόχους ομολόγων από τα λεγόμενα μη φιλικά κράτη σε ειδικούς λογαριασμούς στο Εθνικό της Αποθετήριο Διακανονισμού.
Η Μόσχα έχει περίοδο χάριτος 30 ημερών από την ημερομηνία πληρωμής, η οποία ήταν στις 4 Απριλίου.
Οι αναλυτές λένε ότι η Ρωσία έχει τα μέσα και την ικανότητα να πληρώσει. Η χώρα λαμβάνει δισεκατομμύρια δολάρια σε έσοδα από τις εξαγωγές ενέργειας και ενώ περίπου τα μισά συναλλαγματικά της αποθέματα είναι παγωμένα, έχει ακόμα στη διάθεσή της εκατοντάδες εκατομμύρια που δεν έχουν δεσμευτεί.
Η Ελίνα Ριμπάκοβα, αναπληρώτρια επικεφαλής οικονομολόγος στο Ινστιτούτο Διεθνών Χρηματοοικονομικών Αναλύσεων, είπε ότι πιθανότατα πρόκειται για «ένδειξη προθυμίας πληρωμής» εκ μέρους της Μόσχας.
Το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, παρά τις κυρώσεις προς τη Ρωσία, έχει χορηγήσει στο τραπεζικό σύστημα άδεια για να επιτρέψει τις πληρωμές που σχετίζονται με την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους της Μόσχας έως τις 25 Μαΐου.
Όλα αυτά σημαίνουν ότι η Ρωσία θα μπορούσε ακόμα να πραγματοποιήσει τις πληρωμές των διεθνών υποχρεώσεών της σε δολάρια, αν το ήθελε, σύμφωνα με αναλυτές.
2. Πότε μία αθέτηση πληρωμής είναι και αδυναμία πληρωμής ;
Στο πιο βασικό της επίπεδο, μια αθέτηση υποχρεώσεων είναι αθέτηση σύμβασης, αν και ο όρος μπορεί να καλύψει μια ποικιλία σεναρίων.
Η αθέτηση πληρωμής είναι αδυναμία πληρωμής κεφαλαίου, τόκων ή άλλων ποσών που οφείλονται μετά τη λήξη της περιόδου χάριτος, σύμφωνα με όσα έχει υιοθετήσει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Ωστόσο, υπάρχουν επίσης τεχνικές προεπιλογές λόγω διαφόρων γεγονότων όπως σφάλματα διαχείρισης, τα οποία γενικά θεωρούνται από τους συμμετέχοντες στην αγορά ως ασήμαντα και διορθώνονται γρήγορα.
- Οι νομικοί εμπειρογνώμονες λένε ότι η πληρωμή χρέους σε λάθος νόμισμα, σετην περίπτωση της Ρωσίας περίπτωση σε ρούβλια, συνιστά μη πληρωμή. Η Ρωσία, ωστόσο, απέρριψε την έννοια της χρεοκοπίας. «Δεν υφίστανται λόγοι για πραγματική χρεοκοπία» δήλωσε την Τετάρτη ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ.
3. Ποιός αποφασίζει αν υπάρχει χρεοκοπία;
Οι αγορές συχνά απευθύνονται σε οργανισμούς αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας για να εκτιμήσουν ότι έχει συμβεί μια χρεοκοπία. Ωστόσο, μια χρεοκοπία είναι μια πραγματική κατάσταση, όχι μια αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας. Και το θέμα είναι ότι από τη στιγμή που οι μεγάλοι Οίκοι αξιολόγησης έχουν αποσύρει τις αξιολογήσεις για τη Ρωσία, δεν είναι σαφές σε τι είδους εκτιμήσεις και δεσμευτικές ανακοινώσεις θα μπορούσαν να κάνουν για ενδεχόμενη χρεοκοπία της Ρωσίας.
Μια τέτοια επιλογή θα έχει ευρύτερες συνέπειες. Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να ενεργοποιήσει τα CDS (ΣΣ: συμβόλαια παραγώγων χρηματοοικονομικών προϊόντων, που αποτελούν «ασφάλιστρα» έναντι ομολόγων που εκδίδουν είτε κράτη είτε επιχειρήσεις, τα οποία οι επενδυτές αγοράζουν για να καλυφθούν από τον κίνδυνο χρεοκοπίας του κράτους ή της επιχείρησης). Σήμερα εκκρεμούν συμβόλαια CDS περίπου 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων στη Ρωσία.
4. Τι άλλο μπορεί να συμβεί;
Η Ρωσία θα μπορούσε να κηρύξει μονομερώς “μορατόριουμ” – προσωρινή ή μόνιμη διακοπή πληρωμών. Το “μορατόριουμ” μπορεί να γίνει με επίσημη ανακοίνωση ή με νόμο , πριν ή μετά την αθέτηση πληρωμής, σύμφωνα με όσα προβλέπει το ΔΝΤ.
Μια κυβέρνηση μπορεί να ανακοινώσει ένα μορατόριουμ ως προσωρινό μέτρο για να σταματήσει τις πληρωμές πριν ξεκινήσει ένα πρόγραμμα αναδιάρθρωσης του χρέους της, όπως έκανε το Μεξικό το 1982.
Η κήρυξη μορατόριουμ είναι επίσης ένας από τους πιθανούς παράγοντες ενεργοποίησης των συμβάσεων CDS.
5. Τι ακολουθεί την αθέτηση υποχρεώσεων;
Οι υποχρεώσεις χρέους που κινδυνεύουν ή βρίσκονται ήδη σε αθέτηση πληρωμών μπορεί να οδηγηθούν στα διεθνή δικαστήρια με στόχο την αποζημίωση των πιστωτών ή την κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων ενός οφειλέτη, έναντι του χρέους του.
Ωστόσο, οι δικαστικές διαφορές και οι κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων είναι χρονοβόρες με δαπανηρές διαδικασίες. Πολλές προηγούμενες προσπάθειες δικαστικής διευθέτησης ήταν ανεπιτυχείς, όπως όταν οι πιστωτές προσπάθησαν να καταλάβουν το διάσημο σκάφος του πολεμικού ναυτικού της Αργεντινής, το ARA Libertad, το 2012, ή απολιθωμάτων δεινοσαύρων της Αργεντινής που εκτίθεντο στην Ευρώπη, λόγω μη πληρωμής χρεών της χώρας, μια δεκαετία νωρίτερα,
