Πενήντα μέρες συμπληρώνει ο πόλεμος Ισραήλ Χαμάς και μπορεί να μην υπάρχει ακόμα στον ορίζοντα σημάδι για τερματισμό του, η χθεσινή προσωρινή εκεχειρία εντούτοις δημιουργεί μια ελπίδα για το μέλλον. Και το μέλλον αφορά και την επόμενη μέρα στην ισοπεδωμένη Γάζα.
Ο υπερπληθής παλαιστινιακός θύλακας έχει σχεδόν αφανιστεί – τουλάχιστον το βόρειο τμήμα του – από τους αλλεπάλληλους ισραηλινούς βομβαρδισμούς και τα βλέμματα όλων είναι στραμμένα στην επόμενη μέρα του πολέμου.
Αν δεν υπάρξει ανάμεσα στις δύο πλευρές ένα αμοιβαίο συμφέρον, ο λαός της Γάζας είναι απίθανο να αλλάξει τον τρόπο ζωής του και η Χαμάς θα συνεχίσει την τρομοκρατική της δράση.
Ποιο θα μπορούσε να είναι αυτό το νέο ενδιαφέρον; Η ιστορία μας δείχνει ότι τα οικονομικά συμφέροντα είναι πιο αποτελεσματικά μετά από έναν πόλεμο. Το Σχέδιο Μάρσαλ στην Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και η «Αντίστροφη πορεία» υπό τον στρατηγό Ντάγκλας Μακάρθουρ στην Ιαπωνία είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα.
Στην περίπτωση της Γάζας, ένα κοίτασμα φυσικού αερίου, με αποθέματα άνω του ενός τρισεκατομμυρίου κυβικών ποδιών, θα μπορούσε να γίνει μελλοντική πηγή εσόδων για την παλαιστινιακή οικονομία. Και μάλιστα, κάποιοι υποστηρίζουν ότι αποτελεί ένα σημείο τριβής μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, με την ισραηλινή κυβέρνηση επιδιώκει τον έλεγχο του υπεράκτιου κοιτάσματος.
Από την πλευρά τους οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αποφανθεί ότι το φυσικό αέριο ανήκει στον παλαιστινιακό λαό και είναι δικό τους προς εκμετάλλευση. Για να συμβεί αυτό, ωστόσο, πρέπει να αποκατασταθεί η ειρήνη.
Τι ξέρουμε για το κοίτασμα
Το Gaza Marine είναι ένα κοίτασμα φυσικού αερίου στα ανοικτά των ακτών της Λωρίδας της Γάζας. Το θαλάσσιο πεδίο της Γάζας βρίσκεται περίπου 36 χλμ. υπεράκτια σε βάθος 610 μέτρων. Το κοίτασμα ανακαλύφθηκε το 2000 από τον Όμιλο BG (British Gas) και εκτιμάται ότι περιέχει περισσότερα από ένα τρισεκατομμύριο κυβικά πόδια φυσικού αερίου.
Για πολλά χρόνια μετά την ανακάλυψη, οι διαπραγματεύσεις για την ασφάλεια και την οικονομία καθυστέρησαν την ανάπτυξή του. Δύο από τα κύρια μέρη που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις είναι η Israel Electric Corporation και η Αίγυπτος, οι οποίες επιδιώκουν να μετατρέψουν το φυσικό αέριο σε υγροποιημένο φυσικό αέριο για εξαγωγή. (Ο Όμιλος BG συμμετείχε επίσης.)
Αν και είναι νομικά υπό τη δικαιοδοσία της Παλαιστινιακής Αρχής ως αποτέλεσμα των Συμφωνιών του Όσλο, οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν εμποδίσει τη φυσική πρόσβαση των Παλαιστινίων στην υπεράκτια περιοχή και τους πόρους της.
Σαφώς, η εκμετάλλευση του φυσικού αερίου θα ήταν μια τεράστια βοήθεια για τη Γάζα και την οικονομία της.
Όπως σημειώνει η Jerusalem Post, το τραγικό της υπόθεσης είναι πως μόλις στις 18 Ιουνίου, η ισραηλινή κυβέρνηση έδωσε προκαταρκτική έγκριση για την ανάπτυξη φυσικού αερίου στη Γάζα, γεγονός που καθιστά τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου ακόμη πιο αξιοθρήνητη.
«Στο πλαίσιο των υφιστάμενων προσπαθειών μεταξύ του Κράτους του Ισραήλ, της Αιγύπτου και της Παλαιστινιακής Αρχής (PA), με έμφαση στην παλαιστινιακή οικονομική ανάπτυξη και τη διατήρηση της σταθερότητας της ασφάλειας στην περιοχή, αποφασίστηκε η ανάπτυξη του κοιτάσματος φυσικού αερίου της Γάζας στην ακτή της Γάζας», ανέφερε τον Ιούνιο το γραφείο του ισραηλινού πρωθυπουργού.
Ο Leon Harris, συντάκτης στην JP, στο σημείο αυτό φέρνει το παράδειγμα του στρατηγού Μακ Άρθουρ στην Ιαπωνία κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Γράφει:
Ο MacArthur συνειδητοποίησε ότι μόνο όταν ο Ιάπωνας αυτοκράτορας, Hirohito, παραδοθεί άνευ όρων – κάτι που έκανε στις 15 Αυγούστου 1945 – θα ακολουθούσε το παράδειγμά του και ο ιαπωνικός λαός. Μόνο μετά από αυτήν την παράδοση, κατά τη διάρκεια των επτά ετών (1945-1952) της μεταπολεμικής κατοχής και ανοικοδόμησης της Ιαπωνίας, ο ιαπωνικός λαός υπέστη την οικονομική μετάβαση που τον οδήγησε στη σύγχρονη εποχή του.
Ομοίως – παρά τις πολλές διαφορές μεταξύ των δύο καταστάσεων – η ηγεσία της Χαμάς θα πρέπει να πειστεί να παραδοθεί άνευ όρων, ώστε ο λαός της Γάζας να ακολουθήσει το παράδειγμά του.
Στη συνέχεια, μια προσεκτικά επιλεγμένη νέα ηγεσία (όχι η Χαμάς), με την έγκριση του Ισραήλ και την υποστήριξη εγγυητριών δυνάμων, θα πρέπει να αναλάβει την ανανέωση της εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου της Γάζας. Θα επιτραπεί στη Γάζα να ενταχθεί σε μια περιφερειακή εμπορική συμμαχία που θα περιλαμβάνει τη Σαουδική Αραβία, την Αίγυπτο, τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και άλλους. Η Αίγυπτος θα μπορούσε να παίξει εξέχοντα ρόλο μιας και τώρα προμηθεύει υγροποιημένο φυσικό αέριο στην Ευρώπη αντί για τη Ρωσία λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Όλοι οι εμπλεκόμενοι θα ωφεληθούν. Έτσι δίνεται η ευκαιρία στην ειρήνη.
Τι άλλο χρειάζεται;
Χρειάζεται νέα έννομη τάξη. Ο MacArthur άλλαξε δραστικά την ιαπωνική νομοθεσία μετά το 1945 για να την κάνει να ακολουθεί τις αρχές των ΗΠΑ. Η ΕΕ έχει ενώσει 27 χώρες σε ένα ενιαίο οικονομικό σύστημα. Πιο πρόσφατα, ο ΟΟΣΑ έκανε συστάσεις φορολογικής μεταρρύθμισης σχετικά με το ηλεκτρονικό εμπόριο, οι οποίες υιοθετούνται τώρα σε περίπου 140 χώρες. Η Μέση Ανατολή δεν πρέπει να αποτελεί εξαίρεση.
Υπάρχει ένα νομικό σύστημα της Παλαιστινιακής Αρχής που προφανώς βασίζεται στο νόμο της Σαρία, αλλά αν τελικά δημιουργηθεί μια περιφερειακή συμμαχία φυσικού αερίου θα πρέπει να υπάρξει πρόσθετη νομοθεσία. Αυτό θα ήταν πιθανότατα ένα έργο 20 ετών, που θα μπορούσε να ξεκινήσει σύντομα.
Το Ισραήλ δεν έχει ακόμη διπλωματικές σχέσεις με τη Σαουδική Αραβία. Πρέπει επίσης να διατηρήσει την ασφάλεια και τον στρατιωτικό περιορισμό στη Λωρίδα της Γάζας για να αποφύγει κάθε πιθανότητα αναζωπύρωσης της Χαμάς. Πάνω από όλα, θα πρέπει να συμφωνηθούν οι περιφερειακές σχέσεις.
Κάποιοι μπορεί να αναρωτηθούν αν αυτό είναι σαν να δίνουμε στη Γάζα περισσότερα χρήματα από το Κατάρ; Όχι, αυτό μοιάζει με το Σχέδιο Μάρσαλ όταν η Ναζιστική Γερμανία ηττήθηκε.
Συνοψίζοντας: Μια οικονομική συμμαχία για το φυσικό αέριο και το μεταρρυθμισμένο τοπικό νομικό σύστημα μπορεί να είναι ένας καλός στρατηγικός στόχος για τις ΗΠΑ και το Ισραήλ μετά τον πόλεμο. Θα πρέπει να συμφωνηθούν μυριάδες λεπτομέρειες, πιθανώς σταδιακά. Αλλά με θάρρος, δημιουργικότητα και καλή θέληση, μπορεί να γίνει», καταλήγει ο συντάκτης.
Τι λένε οι ΗΠΑ
Κατά τη διάρκεια μιας πρόσφατης επίσκεψης στο Ισραήλ, ο σύμβουλος ενεργειακής ασφάλειας του Προέδρου Μπάιντεν, Άμος Χοχστάιν υποστήριξε ότι το θαλάσσιο αυτό πεδίο της Γάζας μπορεί να βοηθήσει πολύ στην ανάπτυξη της παλαιστινιακής οικονομίας.
Σε συνέντευξή του στο The National, σημεία της οποίας αναπαράγει η ισραηλινή Haaretz, ο Χοχστάιν υπογράμμισε ότι οι δυνατότητες του κοιτάσματος δεν πρέπει να υπερεκτιμηθούν. Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι «μπορεί οπωσδήποτε να είναι μια ροή εσόδων για μια παλαιστινιακή κυβέρνηση και να διασφαλίσει ότι υπάρχει ένα ανεξάρτητο ενεργειακό σύστημα για την Παλαιστίνη».
«Καθώς βαδίζουμε προς μια λύση, προς ένα μέλλον της Γάζας που δεν ελέγχεται από τρομοκρατική οργάνωση, αλλά από τον παλαιστινιακό λαό, πρέπει να εξετάσουμε την οικονομική δραστηριότητα»
«Υπάρχει μια ευκαιρία εδώ να αναπτυχθούν τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στην υπεράκτια Γάζα, για λογαριασμό των Παλαιστινίων», είπε, αναφερόμενος στα θαλάσσια αποθέματα φυσικού αερίου που έχουν ήδη ανακαλυφθεί στην περιοχή. Και αποκάλυψε ότι «μόλις φτάσουμε στην επόμενη μέρα και τελειώσει αυτός ο φρικτός πόλεμος, υπάρχουν εταιρείες πρόθυμες να αναπτύξουν αυτά τα πεδία».
Ερωτηθείς εάν το Ισραήλ θα επέτρεπε μια τέτοια εξέλιξη, ο κ. Χοχστάιν ήταν κατηγορηματικός «ναι, 100%». Είπε: «Είμαι πολύ σίγουρος, δεν υπάρχει λόγος να μην το κάνουν, δεν είναι δικό τους [τους Ισραηλινούς], το αέριο ανήκει στον παλαιστινιακό λαό».
Τα κοιτάσματα του Ισραήλ
Υπενθυμίζεται ότι τα δύο γιγάντια κοιτάσματα στα ανοικτά των ακτών του Ισραήλ—Ταμάρ και Λεβιάθαν—μετέτρεψαν τη χώρα σε εξαγωγέα φυσικού αερίου που η διψασμένη για φυσικό αέριο Ευρώπη κοιτάζει ως πιθανό προμηθευτή. Το Ισραήλ πρόσφατα χορήγησε έξι άδειες εξερεύνησης σε εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των BP και Eni. Οι άδειες είναι όλες για υπεράκτιες έρευνες για φυσικό αέριο.
«Οι νικήτριες εταιρείες έχουν δεσμευτεί για άνευ προηγουμένου επενδύσεις στην εξερεύνηση φυσικού αερίου τα επόμενα τρία χρόνια, κάτι που ελπίζουμε ότι θα οδηγήσει στην ανακάλυψη νέων δεξαμενών φυσικού αερίου», δήλωσε ο υπουργός Ενέργειας του Ισραήλ, Israel Katz.
- Mε πληροφορίες από Jerusalem Post και Haaretz
