Όπως είναι ήδη γνωστό, ο οίκος αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας Fitch αναβάθμισε το αξιόχρεο της Ελλάδας σε καθεστώς επενδυτικής βαθμίδας ΒΒΒ- από ΒΒ+ με σταθερές προοπτικές. Ήταν ο δεύτερος οίκος, από τους τρεις “μεγάλους” του χώρου μετά την Standard & Poor’s που έδωσε επενδυτική βαθμίδα στη χώρα, ενώ η Moody’s αν και αναβάθμισε το αξιόχρεο, εντούτοις το διατήρησε ένα σκαλοπάτι πριν από το ivnestment grade.
Μείωση του χρέους
Δύο κορυφαία στελέχη της Fitch, στη διάρκεια webinar, εξήγησαν τους λόγους για την απόφαση του οίκου, τονίζοντας, κατ’ αρχάς, ότι εκτιμούν πως τα επόμενα χρόνια λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ θα παραμείνει σε έντονα πτωτική τροχιά, χάρη στην ισχυρή ονομαστική ανάπτυξη, την υπερεκτέλεση του προϋπολογισμού, τα πρωτογενή πλεονάσματα και την ευνοϊκή δομή του χρέους. Επίσης, σημειώνουν ότι τα ρίσκα πολιτικής αναταραχής είναι σχετικά χαμηλά, με σταθερό πολιτικό πλαίσιο και δημοσιονομική πειθαρχία.
Στο πλαίσιο αυτό εκτιμούν ότι ο δείκτης του χρέους θα υποχωρήσει στο 160,8% εφέτος και στο 141,2% το 2027 από 171,4% το 2022. Η αναμενόμενη μείωση κατά 65 ποσοστιαίες μονάδες από τα υψηλά του 205% εντός πανδημίας είναι μεταξύ των καλύτερων επιδόσεων χώρας που αξιολογεί η Fitch, αν και ο δείκτης αναμένεται να παραμείνει σε σχεδόν τριπλάσια επίπεδα από αυτά των χωρών με αξιολόγηση ΒΒΒ. Παράγοντες που μετριάζουν το βάρος, όπως τα χαμηλά κόστη εξυπηρέτησης, οι μακρινές ωρίμανσης και το σημαντικό μαξιλάρι ρευστότητας μειώνουν τα ρίσκα για τα δημόσια οικονομικά.
Ανάπτυξη και πολιτική σταθερότητα
Η Fitch προβλέπει πλέον ανάπτυξη 2,4% το 2023, σε μια μικρή ανοδική αναθεώρηση από την τελευταία αξιολόγηση. Αυτό αντανακλά καλύτερη του αναμενόμενου τροχιά στην κατανάλωση τα τελευταία τρίμηνα, καθώς και την προσδοκία για διατήρηση ισχυρών επενδύσεων. Ο οίκος αναμένει ότι η ανάπτυξη θα διατηρηθεί σε παρόμοια επίπεδα 2% με 2,5% (μέσο όρο 2,4%) τη διετία 2024-2025 με βοήθειες από τον χαμηλότερο πληθωρισμό, την συνεχιζόμενη απορρόφηση κοινοτικών κονδυλίων και βελτιωμένη οικονομική εμπιστοσύνη.
Τα ρίσκα σχετίζονται κυρίως με εξωγενείς εξελίξεις, αν και η Ελλάδα έχει αποδειχθεί ανθεκτική στη μείωση της ζήτησης από βασικούς εμπορικούς εταίρους, χάρη και στις ισχυρές επιδόσεις από τους κλάδους των υπηρεσιών. Επίσης, σημειώνει ότι η επανεκλογή της κυβέρνησης ΝΔ συνιστά πολιτική συνέχεια και σταθερότητα. Η κυβέρνηση έχει επιδείξει τη διάθεση της για μεταρρυθμίσεις. H συνέχεια της πολιτικής, μετά τις εκλογές στα τέλη Ιουνίου, η οποία της παρέχει μια σαφή πλειοψηφία για να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις είναι σημαντική για τη Fitch.
Μεταρρυθμίσεις
Οι μεταρρυθμίσεις σε τομείς όπως το επιχειρηματικό περιβάλλον, το κράτος δικαίου και η αγορά εργασίας, προχωρούν και θα μπορούσαν να ενισχύσουν το μεσοπρόθεσμο αναπτυξιακό δυναμικό και να αντιμετωπίσουν ορισμένες διαρθρωτικές αδυναμίες. Η δέσμευση για τη διευκόλυνση ανάκαμψης και ανθεκτικότητας παραμένει ισχυρή, με την Ελλάδα να σημειώνει σταδιακή πρόοδο όσον αφορά τις εκταμιεύσεις και τον προγραμματισμό, αν και ορισμένoi κίνδυνοι υλοποίησης εξακολουθούν να υφίστανται.
Ειδική αναφορά έγινε και για το τραπεζικό σύστημα, το οποίο βελτιώθηκε σε “ΒΒ” από “Β” μετά από την αναβάθμιση από τη Fitch των αξιολογήσεων βιωσιμότητας των τεσσάρων μεγαλύτερων τραπεζών της χώρας τον Σεπτέμβριο του 2023. Οι αναβαθμίσεις αντανακλούν διαρθρωτικές βελτιώσεις στην κερδοφορία των τραπεζών, με αποτέλεσμα την κεφαλαιακή συσσώρευση κεφαλαίου και συνεχή βελτίωση της ποιότητας του ενεργητικού.
Θετικά και αρνητικά
Εν τέλει, η Fitch επισημαίνει ότι οι αρνητικοί παράγοντες αξιολόγησης αφορούν ένα σοβαρό δυσμενές σοκ που θα επηρέαζε την Ελλάδα, τη μεσοπρόθεσμη αναπτυξιακή δυναμική και την επιδείνωση στην εξωτερική ανταγωνιστικότητα. Για τα δημόσια οικονομικά, η Fitch επισημαίνει τον πιθανό κίνδυνο για την ανοδική τάση του δημόσιου χρέους/ΑΕΠ, για παράδειγμα, λόγω διαρθρωτικής δημοσιονομικής χαλάρωσης, παρατεταμένης αδύναμης ανάπτυξης ή υλοποίησης σημαντικών ενδεχόμενων υποχρεώσεων.
Από την άλλη πλευρά, πάντως, οι θετικοί παράγοντες αξιολόγησης και τα θετικά ρίσκα αφορούν στα δημόσια οικονομικά, την πιθανή συνεχιζόμενη και σημαντική μείωση του χρέους της γενικής κυβέρνησης ως κλάσμα προς το ΑΕΠ, για παράδειγμα λόγω δημοσιονομικής εξυγίανσης μεσοπρόθεσμα, αλλά και την βελτίωση του μεσοπρόθεσμου αναπτυξιακού δυναμικού και των επιδόσεων, για παράδειγμα, λόγω υψηλότερων επενδύσεων και δυναμικής ή και εφαρμογής διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
