Καθοριστική για τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου κρίνεται η σημερινή επίσκεψη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στη Λιβύη.
Η σημασία της συγκυρίας
Η επίσκεψη του πρωθυπουργού στη Λιβύη πραγματοποιείται σε μια περίοδο κατά την οποία επιχειρείται η δημιουργία συνθηκών ομαλότητας στη μεγάλη χώρα, καθώς η κυβέρνηση υπό τον πρόεδρο του μεταβατικού συμβουλίου, Μοχάμεντ αλ Μένφι (πρώην πρέσβης Λιβύης στην Αθήνα), έχει οριστεί προκειμένου να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές στις 24 Δεκεμβρίου.
- Το προφανές ελληνικό ενδιαφέρον εστιάζεται στην προσπάθεια απόκτησης παρουσίας σε μια χώρα όπου η Τουρκία έχει πλέον δυσανάλογα σημαντική επιρροή.
Η πρόσφατη έκθεση του πάνελ εμπειρογνωμόνων των Ηνωμένων Εθνών προς την επιτροπή κυρώσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας ΟΗΕ, όπου διαπιστώνονται κατάφωρες παραβιάσεις του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη από την Τουρκία, μέσω παροχής εξοπλισμού και εκπαίδευσης μισθοφόρων, δεν λειτουργεί διόλου αποθαρρυντικά για την Αγκυρα, η οποία δεν έχει ακόμη αποδεχθεί τις προσκλήσεις για αποχώρηση από τη βορειοαφρικανική χώρα.
- Η Τουρκία εξακολουθεί να εκπαιδεύει στελέχη των λιβυκών ενόπλων δυνάμεων, αλλά και να συντηρεί δυνάμεις τζιχαντιστών μισθοφόρων από τη Συρία.
Τις προηγούμενες ημέρες, ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν και ο Αιγύπτιος ομόλογός του Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι απηύθυναν πρόσκληση για αποχώρηση «όλων» των ξένων δυνάμεων από το έδαφος της Λιβύης.
Μακρύς ο δρόμος
Ο δρόμος, πάντως, αναμένεται μακρύς, ενώ ιδιαίτερα οι μεγαλύτερες ευρωπαϊκές χώρες (Γερμανία, Ιταλία, Γαλλία) ήδη διαγκωνίζονται για την ανοικοδόμηση.
- Σημειώνεται ότι η Ελλάδα έχει προσφερθεί, μεταξύ άλλων, να εκπαιδεύσει την Ακτοφυλακή της χώρας.
Η σημερινή επίσκεψη έχει συμβολική αλλά και ουσιαστική σημασία. Συμβολική, διότι συνιστά αλλαγή σελίδας στις σχέσεις των δύο χωρών, οι διπλωματικές σχέσεις των οποίων ήταν “παγωμένες” από τότε που η Αθήνα, λόγω του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου, απέλασε τον Λίβυο πρεσβευτή – Mohamed Younis Menfi οποίος είναι σήμερα ο μεταβατικός πρόεδρος της χώρας μετά τη συμφωνία όλων των πλευρών για κατάπαυση του πυρός.
Όλα θα εξαρτηθούν από την απόσυρση του τουρκολιβυκού μνημονίου
Από πλευράς ουσίας, η πλήρης αποκατάσταση των σχέσεων περνά μέσα από την απόσυρση της Λιβύης από το παράνομο Τουρκολιβυκό μνημόνιο για την ΑΟΖ των δύο χωρών που όμως δεν συνυπολογίζει την ύπαρξη της Κρήτης και άλλων ελληνικών νησιών.
- Υπενθυμίζεται ότι το κοινοβούλιο της Λιβύης δεν το έχει επικυρώσει ποτέ, η Ελλάδα το έχει προσβάλλει στον ΟΗΕ και το πλέον θετικό της υπόθεσης είναι ότι έως σήμερα η συμφωνία αυτή δεν έχει τεθεί ποτέ σε πρακτική ισχύ.
Το αίτημα αυτό λοιπόν αναμένεται να τεθεί με επίσημο τρόπο τόσο από τον κ. Μητσοτάκη, όσο και από τον κ. Δένδια στις σημερινές συναντήσεις τους προς τους ομολόγους τους.
Αναφερόμενη στην επίσκεψη, η κυβερνητική εκπρόσωπος Αριστοτελία Πελώνη τόνισε χθες ότι η Ελλάδα είναι έτοιμη να στηρίξει τη Λιβύη και τους Λίβυους «με όλους τους τρόπους, τόσο στο διμερές όσο και στο ευρωπαϊκό πλαίσιο».
Το επίσημο πρόγραμμα της επίσκεψης
Στις 15:25 τοπική ώρα (16:25 ώρα Ελλάδος), ο Πρωθυπουργός θα συναντηθεί με τον Πρωθυπουργό της Μεταβατικής Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας της Λιβύης (GNU), Abdul Hamid Dbeibeh.
Παράλληλα, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας θα έχει συνάντηση με την ομόλογο του Najla al-Mangoush.
Στη συνέχεια θα πραγματοποιηθούν διευρυμένες συνομιλίες των αντιπροσωπειών και ακολούθως οι δύο ηγέτες θα προχωρήσουν σε δηλώσεις στον Τύπο.
Στις 17:00 τοπική ώρα (18:00 ώρα Ελλάδος), ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα συναντηθεί με τον Πρόεδρο του Προεδρικού Συμβουλίου της Λιβύης, Mohamed al-Menfi και στη συνέχεια θα ακολουθήσουν διευρυμένες συνομιλίες.
Στη συνέχεια, ο Πρωθυπουργός θα επισκεφθεί την Ελληνική Πρεσβεία στη Λιβύη.
