Η ανθεκτικότητα της οικονομίας της Ρωσίας απέναντι στις κυρώσεις θα δοκιμαστεί φέτος, λένε οι οικονομολόγοι και προβλέπουν ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα μπορούσε να χάσει την υποστήριξη του λαού του αν η Δύση αυξήσει τις κυρώσεις και κάνει τη ζωή στη χώρα πιο δύσκολη.
Η Ρωσία έχει μέχρι στιγμής αντέξει τις επιπτώσεις των δυτικών κυρώσεων, αλλά το έθνος θα μπορούσε να δει ένα σημείο καμπής στις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τους Τζέφρι Σόνενφελντ και Στίβεν Τιαν, δύο ερευνητές του Yale, οι οποίοι πιστεύουν ότι η Δύση είναι πιθανό να συνεχίσει να παρέχει στήριξη στην Ουκρανία, ενώ θα αυστηροποιήσει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, αν επανεκλεγεί ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν. Η μεγαλύτερη οικονομική πίεση θα μπορούσε να κάνει τους Ρώσους λιγότερο ανεκτικούς στην ηγεσία του Πούτιν, είπαν, μετά από μια μακρά περίοδο εφησυχασμού καθώς ο πρόεδρος σέρνει τη χώρα του στον τρίτο χρόνο πολέμου.
Κοινωνική αναταραχή
“Οι άνθρωποι ζουν κανονικά προς το παρόν, αλλά πρόκειται για μια εντελώς μη βιώσιμη στρατηγική και οι θεμελιώδεις παράγοντες ανάπτυξης που στηρίζουν αυτή την οικονομία επιδεινώνονται μπροστά στα μάτια μας“, δήλωσε ο Τιάν. “Και αν δεν εκλεγεί ο Τραμπ, τότε όλα αυτά θα βγουν στην επιφάνεια … Ο χάρτινος πύργος θα καταρρεύσει”. Από την πλευρά του, ο Σεργκέι Γκουρίεφ, Ρώσος οικονομολόγος και νέος πρύτανης του London Business School, πιστεύει επίσης ότι η κοινωνική αναταραχή θα μπορούσε να έρθει στη Μόσχα. Η οικονομία της Ρωσίας αντικατοπτρίζει τις μέρες της ΕΣΣΔ στα τέλη της, είπε, ακριβώς πριν η έντονη οικονομική στήριξη από την κυβέρνηση μειωθεί και στείλει ορισμένους τομείς, όπως η μεταποίηση, σε μια “βαθιά ύφεση“.
Η κατρακύλα που προβλέπουν οι Σόνενφελντ, Τιαν και Γκουρίεφ φαίνεται να έρχεται σε αντίθεση με την εικόνα, έστω και επιφανειακή, που η Ρωσία παρουσιάζει. Η οικονομία της χώρας αναπτύχθηκε κατά 3,6% το 2023, σύμφωνα με τα στοιχεία της ομοσπονδιακής στατιστικής υπηρεσίας. Εν τω μεταξύ, ένα ποσοστό ρεκόρ 56% των Ρώσων πιστεύει ότι η οικονομία βελτιώνεται, σύμφωνα με δημοσκόπηση του 2023. Αλλά οι δημοσκοπήσεις και τα οικονομικά στατιστικά στοιχεία που προέρχονται από τη Ρωσία είναι “πέρα για πέρα παραπλανητικά“, υποστήριξε ο Σόνενφελντ.
Στοιχεία από τη… φαντασία
Προηγουμένως, έχει ισχυριστεί ότι τα στοιχεία ανάπτυξης της Ρωσίας είναι αποκυήματα της “φαντασίας του Πούτιν“, με το Κρεμλίνο να επιλέγει ευνοϊκά στατιστικά στοιχεία, ενώ κρατάει τα πιο άσχημα σημεία δεδομένων μακριά από τα μάτια του κοινού. “Δεν υπάρχει εμπιστοσύνη στην αντικειμενικότητα ή την ασφάλεια των ρωσικών δημοσκοπήσεων“, πρόσθεσε. “Είναι ξεκάθαρα και πλήρωςπροπαγάνδα”, είπε, ενώ ο Γκουρίεφ προσέθεσε ότι ο Πούτιν έχει ισχυριστεί ότι η Ρωσία βρίσκεται καθ’ οδόν προς το να γίνει ο νέος αναπτυξιακός κόμβος του κόσμου, ισχυρισμός που είναι πιθανότατα ένα ψέμα.
“Ο Πούτιν δεν πιστεύει ότι η Ρωσία τα πηγαίνει πολύ καλά. Κατανοεί τις ελλείψεις των στατιστικών στοιχείων, αλλά πρέπει να πείσει τους Ρώσους ότι όλα είναι καλά“, πρόσθεσε. “Αυτή είναι η δουλειά του ως δικτάτορας, να πείσει γι’ αυτό“. Άλλωστε, οικονομικοί δείκτες δείχνουν μια σαφώς πιο ζοφερή εικόνα της οικονομικής κατάστασης της Ρωσίας. Η χώρα είδε τη φυγή 1 εκατομμυρίου πολιτών, το 15% των εκατομμυριούχων της και 19 δισεκατομμύρια δολάρια σε άμεσες ξένες επενδύσεις μόνο το 2022.
Και ενώ οι πολύ αυξημένες, λόγω πολέμου, στρατιωτικές δαπάνες έχουν στηρίξει την οικονομία της Μόσχας, αυτό είναι απίθανο να διαρκέσει για πολύ περισσότερο, με τους Ευρωπαίους ερευνητές να προβλέπουν μια πιο υποτονική πορεία ανάπτυξης για τη Ρωσία μέχρι το 2024. Αυτά τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι η οικονομία της χώρας “κανιβαλίζεται” από τον πόλεμο στην Ουκρανία, δήλωσε ο Σόνενφελντ, όσο κι αν ο Πούτιν διαφημίζει την (μέχρι στιγμής πραγματική, αν κάποιος θέλει να είναι αντικειμενικός) ανθεκτικότητα της χώρας απέναντι στις κυρώσεις της Δύσης.
Επιπλέον κυρώσεις
Η επανεκλογή του Μπάιντεν και οι αυστηρότερες κυρώσεις θα μπορούσαν να είναι το γεγονός που θα αφυπνίσει τους Ρώσους πολίτες σε αυτή την πραγματικότητα, δήλωσαν οι Σόνενφελντ και Τιαν. Η Δύση θα μπορούσε να επιφέρει ένα δυνητικά καταστροφικό πλήγμα στη ρωσική οικονομία, αν έβλεπε πέρα από το εμπόριο πετρελαίου και επέβαλε κυρώσεις στον ρωσικό χάλυβα, τον χαλκό και άλλα μεταλλικά προϊόντα, τα οποία αντιπροσωπεύουν περίπου το 20% των συνολικών εσόδων της χώρας, εκτίμησαν.
Εν τω μεταξύ, το βιοτικό επίπεδο στη Ρωσία έχει ήδη πέσει. Οι πολιτικές υποδομές καταρρέουν, εν μέρει επειδή η Ρωσία ξοδεύει πολλά για τον πόλεμό της. Ο ρωσικός πληθωρισμός είναι επίσης υψηλός, με ρυθμό 7,58%, σύμφωνα με στοιχεία του ρωσικού υπουργείου Οικονομίας. “Θα υπάρξει μαζική αναταραχή όταν οι άνθρωποι στη Ρωσία συνειδητοποιήσουν ότι ο δρόμος προς τη νίκη που υποσχέθηκε ο Πούτιν δεν πρόκειται να υλοποιηθεί με τον τρόπο που υπόσχεται, όταν οι άνθρωποι συνειδητοποιήσουν ότι όσον αφορά την Ουκρανία, δεν υπάρχει δρόμος προς τη νίκη“.
Απίθανη η κατάρρευση
Ο Γκουρίεφ δεν πιστεύει ότι η οικονομία της Ρωσίας θα διαλυθεί εντελώς, καθώς οι κεντρικοί τραπεζίτες θα εργαστούν σκληρά για να περιορίσουν τη ζημιά. Αλλά ο πληθωρισμός και η περιορισμένη ανάπτυξη θα αποτελέσουν τεράστια προβλήματα για τη Μόσχα, με αποτέλεσμα μια επώδυνη οικονομική αναδιάρθρωση. “Είναι απίθανο η ρωσική οικονομία και το ρωσικό πολιτικό σύστημα να οδηγηθούν σε κατάρρευση“, δήλωσε. “Η απαραίτητη προϋπόθεση για το τέλος αυτού του πολέμου είναι φυσικά η αλλαγή του πολιτικού καθεστώτος και ειδικότερα η αποχώρηση του κ. Πούτιν“.
Άλλοι οικονομολόγοι έχουν υποστηρίξει ότι σε αυτό το σημείο, η Ρωσία δεν έχει την πολυτέλεια ούτε να κερδίσει ούτε να χάσει τον πόλεμό της, καθώς η οικονομία της εξαρτάται υπερβολικά από τις στρατιωτικές δαπάνες για να μπορέσει να σταθεί μόνη της. Όπως και νά’χει, πάντως, όσο κι αν η Μόσχα κατάφερει να αποκρούσει τις συνέπειες των κυρώσεων που της επέβαλε η Δύση μετά την εισβολή στην Ουκρανία, η υποβόσκουσα φθορά που προκαλείται στην οικονομία της δεν μπορεί να κρυφτεί, οπότε το ερώτημα είναι αν ο Πούτιν μπορεί να βγάλει “λαγό από το καπέλο” ή αν η λαϊκή δυσαρέσκεια θα φουντώσει.
