Αν και ο Φράνσις Φουκουγιάμα παραδέχθηκε ότι ο αφορισμός του περί του «τέλους της Ιστορίας» μετά την πτώση του «ανατολικού μπλοκ» ήταν υπερβολικός και εν πολλοίς άστοχος, μάλλον ο Αμερικανός πολιτικός επιστήμονας δεν θα περίμενε ότι τριάντα χρόνια μετά ο κόσμος θα επέστρεφε σε σχεδόν ψυχροπολεμική εποχή.
Κι όμως, ένα χρόνο μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, φαίνεται ότι ο πλανήτης επιστρέφει σε μια κατάσταση που ούτε οι πλέον απαισιόδοξοι «γκλομπαλίστας» θα μπορούσαν να φανταστούν, καθώς, την ώρα που η Δύση υποστηρίζει με κάθε τρόπο το Κίεβο στην προσπάθειά του να αποκρούσει τη ρωσική επιθετικότητα, Μόσχα και Πεκίνο μοιάζουν να αναθεωρούν προς το καλύτερο τις σχέσεις τους, συμπήγοντας έναν νέο «πόλο» ο οποίος έρχεται να μπει «σφήνα» στην κυριαρχία του δυτικού μοντέλου.
Ύμνοι Πούτιν για το ρόλο της Κίνας
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν υποστήριξε πως η σινορωσική σχέση «σταθεροποιεί τη διεθνή κατάσταση», την ώρα που υπάρχουν πολλές φήμες για ένα κινεζικό ειρηνευτικό σχέδιο για την Ουκρανία το οποίο υποτίθεται ότι θα δημοσιοποιηθεί αυτή την εβδομάδα. «Οι διεθνείς σχέσεις είναι σήμερα περίπλοκες (…) Στο πλαίσιο αυτό, η συνεργασία (…) ανάμεσα στην Κίνα και τη Ρωσία έχει μεγάλη σημασία για τη σταθεροποίηση της διεθνούς κατάστασης», δήλωσε ο ρώσος πρόεδρος υποδεχόμενος στο Κρεμλίνο τον επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας Ουάνγκ Γι.
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν σπάνια δέχεται ξένους αξιωματούχους που δεν είναι αρχηγοί κράτους και αυτή η συνάντηση υπογράμμισε για μια ακόμη φορά τις προνομιακές σχέσεις ανάμεσα στο Κρεμλίνο και τον κινέζο σύμμαχό του. «Αγγίζουμε νέους ορίζοντες», δήλωσε εκφράζοντας την ικανοποίησή του ο Πούτιν και πρόσθεσε πως περιμένει να επισκεφθεί τη Ρωσία ο κινέζος πρόεδρος Σι Τζινιπίνγκ, ενώ ο Ουάνγκ Γι εξέφρασε τη βούληση του Πεκίνου να «ενισχύσει τη στρατηγική σύμπραξη (…) και κάθε συνεργασία» με τη Μόσχα.
«Βούληση να υπερασπιστούμε τα συμφέροντα ο ένας του άλλου»
Οι σινορωσικές σχέσεις «δεν στρέφονται εναντίον των τρίτων χωρών και αντιστέκονται στις πιέσεις τους», υπογράμμισε ο επικεφαλής της κινεζικής διπλωματίας, ο οποίος έγινε δεκτός στο Κρεμλίνο αφού είχε συνομιλίες με τον Ρώσο ομόλογό του, Σεργκέι Λαβρόφ. «Οι σχέσεις μας αναπτύσσονται με τρόπο ασφαλή και δυναμικό. Και παρά τις ισχυρές αναταράξεις στη διεθνή σκηνή, εμείς επιδεικνύουμε ενότητα, βούληση να υπερασπιστούμε τα συμφέροντα ο ένας του άλλου», δήλωσε κατά τη συνάντηση αυτή ο Λαβρόφ, σε μια στιγμή που το Πεκίνο εμφανίζεται να επιδιώκει να αναλάβει ρόλο μεσολαβητή στην ουκρανική σύγκρουση κάνοντας δημόσια λόγο για ένα ειρηνευτικό σχέδιο για την εξεύρεση μιας πολιτικής λύσης.
Ο Ουάνγκ Γι έφθασε στη Μόσχα αφού είχε συναντηθεί την περασμένη εβδομάδα με τον Ουκρανό υπουργό Εξωτερικών Ντμίτρο Κουλέμπα στη διάρκεια της διάσκεψης για την ασφάλεια που οργανώνεται στο Μόναχο, όπου του παρουσίασε, σύμφωνα με το Κίεβο, «στοιχεία κλειδιά του κινεζικού ειρηνευτικού σχεδίου» για την Ουκρανία. Η Κίνα υποσχέθηκε να δημοσιοποιήσει την πρότασή της για «πολιτική λύση» αυτή την εβδομάδα, εγκαίρως για την πρώτη επέτειο της έναρξης της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022.
Τό’να χέρι νίβει τ’ άλλο
Η Κίνα ως τώρα δεν υποστήριξε ούτε επέκρινε δημόσια τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, εκφράζοντας πάντως την υποστήριξή της στη Μόσχα έναντι των δυτικών κυρώσεων. Ωστόσο το Πεκίνο έχει ζητήσει να γίνει σεβαστή η εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας. Πάντως, το ρωσικό ΥΠΕΞ, διά στόματος Μαρίας Ζαχάροβα, τόνισε ότι «παρατηρούμε δηλώσεις ορισμένων Δυτικών πολιτικών και ρεπορτάζ μέσων ενημέρωσης αναφορικά με κάποιου είδους “κινεζικό ειρηνευτικό σχέδιο”. Ως συνήθως, διαστρεβλώνουν την πραγματική εικόνα.[…] Οι Κινέζοι εταίροι μας μάς ενημέρωσαν για τις απόψεις τους σχετικά με τις βαθύτερες αιτίες της ουκρανικής κρίσης καθώς και για την προσέγγισή τους για μια πολιτική διευθέτηση. Δεν υπήρξε καμία συζήτηση κάποιου ξεχωριστού σχεδίου».
Από την άλλη πλευρά, ο γραμματέας του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας Νικολάι Πάτρουσεφ, τόνισε στον Ουάνγκ Γι, ότι το Πεκίνο αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα για τη ρωσική εξωτερική πολιτική και ότι οι δύο χώρες πρέπει να παραμείνουν ενωμένες απέναντι στη Δύση, όπως μετέδωσαν τα ρωσικά κρατικά πρακτορεία ειδήσεων. Ο Πατρούσεφ συμπλήρωσε παράλληλα, ότι η Μόσχα υποστηρίζει τη θέση της Κίνας σχετικά με την Ταϊβάν, το Χονγκ Κονγκ και τη Σιντζιάνγκ, σύμφωνα με δήλωση που επικαλείται το πρακτορείο ειδήσεων RIA Novosti.
Ανησυχία για κινεζική βοήθεια στη Ρωσία
Την ίδια στιγμή, ο γ.γ. του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, δήλωσε ότι ανησυχεί όλο και περισσότερο για το ενδεχόμενο παροχής στρατιωτικής υποστήριξης της Κίνας προς την Ρωσία για την σχεδιαζόμεν εαρινή νέα επίθεσή της στην Ουκρανία. Για την ώρα, η Κίνα έχει τηρήσει εξαιρετικά προσεκτική στάση στο ζήτημα της Ρωσίας και των κυρώσεων σε βάρος της (μάλιστα, το Πεκίνο φέρεται να έχει αρνηθεί να συνδράμει τη Μόσχα σε τομείς που θα παραβίαζαν τις κυρώσεις). Ωστόσο, ενόψει της αποστολής από τη Δύση στο Κίεβο νέων οπλικών συστημάτων, όπως σύγχρονα τανκς και πυροβολικό, έχουν πυκνώσει οι πληροφορίες ότι η Κίνα ενδέχεται να επιχειρήσει να ενισχύσει στρατιωτικά τη Μόσχα.
Πρέπει να σημειωθεί ότι ένας από τους πλέον στενούς συμμάχους της Κίνας, η Βόρεια Κορέα, φέρεται να έχει ήδη στείλει στρατιωτική βοήθεια στη Ρωσία. Πριν από λίγο καιρό, ο εκπρόσωπος του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΠΑ, Τζον Κέρμπι, είχε αναφέρει ότι η Πιονγκγιάνγκ είχε εξοπλίσει τη ρωσική μισθοφορική Ομάδα Βάγκνερ με ρουκέτες και πυραύλους, ωστόσο, η Βόρεια Κορέα είχε διαψεύσει κατηγορηματικά κάτι τέτοιο. Όμως, όπως σημειώνουν αναλυτές, αν η Πιονγκγιάνγκ είχε στείλει όπλα στη Μόσχα, είναι πρακτικά αδύνατο να το έκανε εν αγνοία του Πεκίνου.
Τι σηματοδοτεί η προσέγγιση
Επιστρέφοντας στις σχέσεις Κίνας και Ρωσίας, διεθνείς αναλυτές εκτιμούν ότι οι δύο χώρες όσο έρχονται πιο κοντά, τόσο η επιρροή του Πεκίνου στη Μόσχα αυξάνεται (η Κίνα συνεχίζει να αγοράζει ρωσική ενέργεια, έστω και με μεγάλες εκπτώσεις, αμβλύνοντας το εμπάργκο της Δύσης, κάτι που κάνει και η Ινδία). Από την άλλη, Κίνα και Ρωσία αποτελούν δύο πανίσχυρες πυρηνικές δυνάμεις, αλλά και δύο χώρες που έχουν μεγάλη επιρροπή σε διάφορα σημεία του πλανήτη. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι ελάχιστες είναι οι χώρες εκτός επιρροής ΗΠΑ και ΝΑΤΟ που έχουν καταδικάσει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και έχουν επιβάλει κυρώσεις στη Μόσχα.
Με τις ΗΠΑ να έχουν χαρακτηρίσει την Κίνα ως «στρατηγικό αντίπαλο» και να προσπαθούν μέσω κυρώσεων σε επιχειρήσεις και άλλες οντότητες να περιορίσουν την εξάπλωση της επιρροής της, είναι προφανές ότι η στήριξη της Μόσχας στο Πεκίνο αρχίζει να διαμορφώνει μια κατάσταση που λίγο απέχει από το να χαρακτηριστεί ψυχροπολεμική, πολλώ δε μάλλον, αν κανείς λάβει υπόψη του και την ανησυχία της Ουάσινγκτον για ενδεχόμενη κινεζική εισβολή στην Ταϊβάν, προκειμένου το νησιωτικό κράτος να ενωθεί με την ηπειρωτική Κίνα στο πλαίσιο του δόγματος της «μίας Κίνας».
