Η επιστολή των 170 και πλέον μελών του Κογκρέσου για τα – ανύπαρκτα – ανθρώπινα δικαιώματα στην Τουρκία του Ερντογάν είναι το δεύτερο, μεγάλο βήμα του νέου «κινήματος» που γεννιέται στην Ουάσιγκτον κατά της Αγκυρας: Του διακομματικού «κινήματος» Βουλής και Γερουσίας που καταγγέλλει την συστηματική παραβίαση ατομικών και συλλογικών ελευθεριών από τον Ταγίπ Ερντογάν και ζητά πλέον πιεστικά από την κυβέρνηση Μπάιντεν να καταστήσει την Αγκυρα υπόλογη.
Η επιστολή στον Αντονι Μπλίνκεν
Στην επιστολή τους προς τον Αντονι Μπλίνκεν οι 170 εκπρόσωποι Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών στο Κογκρέσο ζητούν από τον αμερικανό υπουργό Εξωτερικών να διασφαλίσει ότι η Τουρκία θα σταθεί υπόλογη για την «κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» και τη «δημοκρατική οπισθοδρόμηση».
Η διακομματική επιστολή καλεί επίσης τον επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας να προσαρμόσει τη σχέση της Ουάσιγκτον με την Τουρκία αναλόγως με τη συμπεριφορά που θα επιδείξει ο πρόεδρος Ερντογάν.
«Ενώ είναι προς το αμοιβαίο μας συμφέρον οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Τουρκία να παραμείνουν στρατηγικοί σύμμαχοι και να επιδιορθώσουν τα ρήγματα που υπάρχουν μεταξύ τους, πιστεύουμε ότι αλλαγές στη συμπεριφορά του προέδρου Ερντογάν και του κόμματος του είναι ζωτικής σημασίας για την αποκατάσταση αυτής της σχέσης», σημειώνουν τα μέλη του Κογκρέσου.
Στην επιστολή γίνεται αναφορά και στην επίσκεψη του προέδρου Ερντογάν στην Ουάσιγκτον το 2017 κατά τη διάρκεια της οποίας οι άνδρες της ασφάλειας του είχαν επιτεθεί και χτυπήσει ειρηνικούς διαδηλωτές που βρίσκονταν έξω από την κατοικία του Τούρκου πρέσβη.
Όπως αναφέρεται στην επιστολή, «η κυβέρνηση του προέδρου Ερντογάν έφερε ακόμα και το στυλ της στους δρόμους της πρωτεύουσας του έθνους μας, όταν κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Ερντογάν το 2017 στις Ηνωμένες Πολιτείες, το τουρκικό προσωπικό ασφαλείας επιτέθηκε σε ειρηνικούς διαδηλωτές και ομοσπονδιακούς υπαλλήλους».
Το “κατηγορώ” κατά Ερντογάν
Σχετικά με την οπισθοδρόμηση των δημοκρατικών ελευθεριών και της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η επιστολή απαριθμεί σημαντικές κατηγορίες εναντίον του Ταγίπ Ερντογάν και της κυβέρνησης του. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, η τουρκική κυβέρνηση προχώρησε:
- στην αποδυνάμωση του δικαστικού σώματος.
- στην τοποθέτηση πολιτικών συμμάχων σε θέσεις κλειδιά στον στρατό και
- στις υπηρεσίες πληροφοριών.
- στην καταστολή της ελευθερίας του λόγου και της ελευθερίας του Τύπου.
- στην εσφαλμένη φυλάκιση πολιτικών αντιπάλων, δημοσιογράφων και μειονοτήτων.
Η επιστολή αυτή είναι το δεύτερο «χτύπημα» του Κογκρέσου κατά Ερντογάν. Πριν από δυο εβδομάδες, 54 γερουσιαστές από το Δημοκρατικό και το Ρεπουμπλικανικό κόμμα είχαν στείλει κοινή επιστολή στον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, ζητώντας του να πιέσει την Άγκυρα προκειμένου να μπει ένα τέλος στην αυταρχική διολίσθηση της Τουρκίας.
Το κλίμα και τα μηνύματα από την Ουάσιγκτον δείχνουν πως το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία μπαίνει όλο και πιο ψηλά στην ατζέντα των διμερών σχέσεων μετά την αποχώρηση Τραμπ από τον Λευκό Οίκο.
Η υπόθεση Οσμάν Καβαλά
Οι δε πληροφορίες αναφέρουν πως επίκειται και νέα ανάλογη πρωτοβουλία, επίσης διακομματική και αυτή την φορά από ακόμη μεγαλύτερο αριθμό Γερουσιαστών, που θεωρούν ότι το δόγμα του στρατηγικού ρόλου της Τουρκίας δεν μπορεί πλέον να έχει την παλαιά του ισχύ για τις ΗΠΑ και, κυρίως, δεν μπορεί να αποτελεί το άλλοθι για να γίνεται ανεκτό το εξώφθαλμα αντιδημοκρατικό μοντέλο εξουσίας του Ταγίπ Ερντογάν.
Η υπόθεση που έχει παίξει καταλυτικό ρόλο στις ΗΠΑ γι αυτό το κλιμακούμενο κύμα πολιτικής οργής κατά της Αγκυρας, όπως επισημαίνουν τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης, είναι η υπόθεση Καβαλά.
Πρόκειται για την υπόθεση του τούρκου επιχειρηματία και φιλάνθρωπου Οσμάν Καβαλά, που παραμένει στην φυλακή – παρά την απαλλακτική απόφαση τουρκικού δικαστηρίου – κατηγορούμενος ότι «επιδιώκει την αποσταθεροποίηση της Τουρκίας».
Ο Οσμάν Καβαλά διώχθηκε αρχικά για υποστήριξη των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων το 2013, γνωστών ως κίνημα του Γκεζί, κατά του Ερντογάν, που τότε ήταν πρωθυπουργός. Παρά την απαλλαγή του πέρσι τον Φεβρουάριο, δεν αποφυλακίσθηκε διότι αμέσως ετέθη ξανά υπό κράτηση στο πλαίσιο άλλης έρευνας που συνδέεται με την απόπειρα πραξικοπήματος κατά του Ερντογάν το 2016. Την απελευθέρωσή του ζητά το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ενώ και στις ΗΠΑ έχε δημιουργηθεί εκτεταμένο δίκτυο υποστήριξής του.
Θα πάρει θέση ο Μπάιντεν;
Διπλωμάτες και πολιτικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι η πολιτικοποίηση και ο διακομματικός χαρακτήρας του κινήματος κατά της παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία δημιουργεί, ντε φάκτο, αυξημένη πίεση στην κυβέρνηση Μπάιντεν για υιοθέτηση σκληρής στάσης απέναντι στην Αγκυρα και σε ζητήματα που δεν άπτονται πλέον μόνον των στρατηγικών συμφερόντων των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ.
Το ερώτημα, ωστόσο, είναι κατά πόσο η πίεση αυτή από το Κογκρέσο μπορεί να οδηγήσει και σε συγκεκριμένες πολιτικές κινήσεις και κυρώσεις κατά της Αγκυρας. Και τούτο διότι ο Τζο Μπάιντεν μπορεί μεν να μην είναι «φίλος» με τον Ερντογάν όπως ήταν ο Τραμπ, αλλά πολύ δύσκολα μπορεί να υποθέσει κανείς πως η όποια αμερικανική κυβέρνηση θα ασκήσει γεωπολιτική και εξωτερική πολιτική με πρώτο γνώμονα τα ανθρώπινα δικαιώματα. Εκτός εάν κρίνει πως, όντως, η Τουρκία δεν συνιστά πλέον τόσο σημαντικό πόλο για τα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ όσο τις προηγούμενες δεκαετίες.
