Δεκάδες μέλη οικογενειών ομήρων που κρατούνται από τη Χαμάς εισέβαλαν τη Δευτέρα σε συνεδρίαση επιτροπής του ισραηλινού κοινοβουλίου, απαιτώντας συμφωνία για την απελευθέρωση των αγαπημένων τους προσώπων, καθώς οι Ευρωπαίοι υπουργοί Εξωτερικών προσχώρησαν στις αυξανόμενες διεθνείς εκκλήσεις προς το Ισραήλ να διαπραγματευτεί τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους μετά τον πόλεμο.
Πίεση
Οι εξελίξεις έδειξαν την αυξανόμενη πίεση που ασκείται στον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος έχει οχυρωθεί και στα δύο μέτωπα. Επέμεινε στο ισραηλινό κοινό ότι η συνέχιση της καταστροφικής επίθεσης στη Γάζα είναι ο μόνος τρόπος για να φέρει τους ομήρους πίσω. Ταυτόχρονα, έχει απορρίψει το όραμα των Ηνωμένων Πολιτειών για μια μεταπολεμική λύση, λέγοντας ότι δεν θα επιτρέψει ποτέ ένα παλαιστινιακό κράτος.
Η διαμάχη για το μέλλον της Γάζας φέρνει το Ισραήλ αντιμέτωπο με τον κορυφαίο σύμμαχό του, τις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς και με μεγάλο μέρος της διεθνούς κοινότητας. Αποτελεί επίσης ένα σημαντικό εμπόδιο σε οποιαδήποτε σχέδια για μεταπολεμική διακυβέρνηση ή ανοικοδόμηση της παράκτιας περιοχής, μεγάλα τμήματα της οποίας έχουν καταστραφεί ολοσχερώς από τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς.
Την ίδια στιγμή, ωστόσο, το Ισραήλ έλαβε και ένα απολύτως σαφές μήνυμα από τη Σαουδική Αραβία, καθώς ο κορυφαίος διπλωμάτης του βασιλείου δήλωσε ότι δεν πρόκειται να εξομαλύνει τις σχέσεις με το Ισραήλ ή να συμβάλει στην ανοικοδόμηση της Γάζας χωρίς μια αξιόπιστη πορεία προς ένα παλαιστινιακό κράτος.
Το Ριάντ ξεκαθάρισε τη θέση του
Τα σχόλια που έκανε αργά την Κυριακή ο υπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας, πρίγκιπας Φαϊζάλ μπιν Φαρχάν, ήταν αξιοσημείωτα, διότι πριν από τον πόλεμο, οι ΗΠΑ προσπαθούσαν να μεσολαβήσουν για μια συμφωνία-ορόσημο με την οποία η Σαουδική Αραβία θα εξομάλυνε τις σχέσεις της με το Ισραήλ. Τον Σεπτέμβριο, ο Νετανιάχου δήλωσε ότι το Ισραήλ βρισκόταν στο “κατώφλι” μιας συμφωνίας.
Σε συνέντευξή του στο CNN, ο οικοδεσπότης Φαρίντ Ζακαράια ρώτησε: “Λέτε απερίφραστα ότι αν δεν υπάρξει μια αξιόπιστη και μη αναστρέψιμη πορεία προς ένα παλαιστινιακό κράτος, δεν θα υπάρξει εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του Ισραήλ;“. “Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να έχουμε όφελος“, απάντησε ο πρίγκιπας Φαϊζάλ. “Οπότε, ναι“.
Όταν ρωτήθηκε αν η πλούσια σε πετρέλαιο Σαουδική Αραβία θα χρηματοδοτούσε την ανοικοδόμηση στη Γάζα, είπε: “Εφόσον είμαστε σε θέση να βρούμε μια οδό προς μια λύση … τότε μπορούμε να μιλήσουμε για οτιδήποτε. Αλλά αν απλώς επαναφέρουμε το status quo πριν από τις 7 Οκτωβρίου, με τρόπο που μας προετοιμάζει για έναν ακόμη γύρο, όπως έχουμε δει στο παρελθόν, δεν μας ενδιαφέρει αυτή η συζήτηση“.
Το ζήτημα των ομήρων
Βέβαια, ο Νετανιάχου έχει ορκιστεί να συνεχίσει την επίθεση μέχρι την “πλήρη νίκη” επί της Χαμάς και να επιστρέψει όλους τους εναπομείναντες ομήρους μετά το μακελειό της 7ης Οκτωβρίου στο νότιο Ισραήλ που πυροδότησε τον πόλεμο. Στην επίθεση αυτή σκοτώθηκαν περίπου 1.200 άνθρωποι και η Χαμάς και άλλοι μαχητές απήγαγαν περίπου 250 άτομα. Αλλά μετά από τρεις και πλέον μήνες πολέμου, οι Ισραηλινοί διχάζονται όλο και περισσότερο στο ερώτημα αν είναι δυνατόν να γίνουν και τα δύο.
Περίπου 100 όμηροι απελευθερώθηκαν στο πλαίσιο μιας εβδομαδιαίας συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός τον Νοέμβριο με αντάλλαγμα την απελευθέρωση Παλαιστινίων που κρατούνταν σε ισραηλινές φυλακές. Περίπου 130 παραμένουν αιχμάλωτοι, αλλά από τότε έχει επιβεβαιωθεί ο θάνατός κάποιων από αυτούς. Η Χαμάς έχει δηλώσει ότι θα απελευθερώσει περισσότερους αιχμαλώτους μόνο με αντάλλαγμα τον τερματισμό του πολέμου και την απελευθέρωση χιλιάδων Παλαιστινίων κρατουμένων. Ο Νετανιάχου έχει αποκλείσει μια τέτοια συμφωνία.
Εισβολή στην Κνεσέτ
Ο θυμός αυξάνεται μεταξύ των οικογενειών των ομήρων. Οι συγγενείς των ομήρων, καθώς και άλλοι διαδηλωτές, έχουν στήσει μια σκηνή έξω από την κατοικία του Νετανιάχου στην Ιερουσαλήμ και ορκίστηκαν να παραμείνουν μέχρι να επιτευχθεί μια συμφωνία για την επιστροφή των υπόλοιπων αιχμαλώτων στην πατρίδα. Άλλοι διαμαρτυρόμενοι ζήτησαν νέες εκλογές. Τη Δευτέρα, δεκάδες μέλη των οικογενειών των ομήρων εισέβαλαν σε συνεδρίαση της επιτροπής οικονομικών της Κνεσέτ, κρατώντας πλακάτ και φωνάζοντας: “Δεν θα κάθεστε εδώ ενώ εκεί πεθαίνουν!“.
One day after Netanyahu rejected a ceasefire, families of captives in Gaza stormed into a Knesset meeting to demand an immediately deal.
“You will not sit here while our children die!”
The Israeli government is sacrificing its own people.pic.twitter.com/9eI3t2vof2
— Dan Cohen (@dancohen3000) January 22, 2024
“Αυτά είναι τα παιδιά μας!” φώναζαν. “Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε με οποιαδήποτε άλλη ατζέντα, πρέπει να συζητήσουμε μόνο ένα πράγμα αυτή τη στιγμή!“. Μάλιστα, κάποιοι εκ των εξοργισμένων και απεγνωσμένων διαδηλωτών χρειάστηκε να ελεγχθούν από τις δυνάμεις ασφαλείας της ισραηλινής βουλής, καθώς φώναζαν στους νομοθέτες και τουλάχιστον ένα άτομο οδηγήθηκε έξω από την αίθουσα. Η συνεδρίαση διακόπηκε για λίγο, αλλά αργότερα επαναλήφθηκε.
Απελπισία στη Γάζα
Την ίδια στιγμή, η επίθεση του Ισραήλ έχει σκοτώσει τουλάχιστον 25.295 Παλαιστίνιους στη Γάζα και έχει τραυματίσει περισσότερους από 60.000, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Γάζας. Το υπουργείο δεν κάνει διάκριση μεταξύ αμάχων και μαχητών, αλλά λέει ότι περίπου τα δύο τρίτα αυτών που σκοτώθηκαν ήταν γυναίκες και παιδιά. Γιατροί ανέφεραν σφοδρές μάχες στη νότια πόλη Χαν Γιουνίς, λέγοντας ότι δεκάδες νεκροί και τραυματίες μεταφέρθηκαν στο ήδη υπερπλήρες νοσοκομείο Νάσερ της πόλης.
Οικογένειες εθεάθησαν να φεύγουν προς τα νότια, σε περιοχές που είναι ήδη γεμάτες με εκατοντάδες χιλιάδες εκτοπισμένους. Ο ισραηλινός στρατός λέει ότι έχει σκοτώσει περίπου 9.000 μαχητές, χωρίς να παρέχει αποδείξεις, και κατηγορεί τη Χαμάς για τον υψηλό αριθμό των νεκρών αμάχων επειδή τοποθετεί μαχητές, σήραγγες και άλλες υποδομές των μαχητών σε πυκνοκατοικημένες περιοχές.
Περίπου το 85% των 2,3 εκατομμυρίων κατοίκων της Γάζας έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια του, αναζητώντας άπιαστο καταφύγιο στο νότο, καθώς το Ισραήλ συνεχίζει να πλήττει όλα τα τμήματα του πολιορκημένου θύλακα. Αξιωματούχοι του ΟΗΕ λένε ότι ένας στους τέσσερις ανθρώπους στη Γάζα λιμοκτονεί, καθώς οι μάχες και οι ισραηλινοί περιορισμοί εμποδίζουν την παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας, παρά τις περί του αντιθέτου δηλώσεις Ισραηλινών αξιωματούχων
Το σχέδιο των ΗΠΑ
Ο πόλεμος έχει επίσης υποδαυλίσει τις εντάσεις σε ολόκληρη την περιοχή, με ομάδες που υποστηρίζονται από το Ιράν στο Λίβανο, τη Συρία, το Ιράκ και την Υεμένη να επιτίθενται σε ισραηλινούς και αμερικανικούς στόχους. Μάλιστα, υπάρχουν φόβοι για μια ευρύτερη “έκρηξη” στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, αν και μέχρι στιγμής φαίνεται ότι οι “μεγάλοι παίκτες” (ΗΠΑ και Ιράν) δείχνουν σχετική αυτοσυγκράτηση, αποφεύγοντας να “τραβήξουν τα σχοινί” πέρα από ένα συγκεκριμένο όριο.
Ο Νετανιάχου, του οποίου η δημοτικότητα έχει πέσει κατακόρυφα από τις 7 Οκτωβρίου, αντιμετωπίζει πιέσεις από τις ΗΠΑ να στραφεί σε πιο ακριβείς στρατιωτικές επιχειρήσεις και να κάνει περισσότερα για να διευκολύνει την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα. Η Ουάσινγκτον τον πιέζει επίσης όσον αφορά στο σχέδιό της για τη μεταπολεμική Γάζα, ζητώντας μια μεταρρυθμισμένη Παλαιστινιακή Αρχή να κυβερνήσει την περιοχή και να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις για μια λύση δύο κρατών.
Η Αρχή κυβερνά σήμερα θύλακες της κατεχόμενης από το Ισραήλ Δυτικής Όχθης και εκδιώχθηκε από τη Γάζα το 2007, όταν η Χαμάς ανέλαβε την εξουσία. Αλλά ο κυβερνητικός συνασπισμός του Νετανιάχου δεσμεύεται από ακροδεξιά κόμματα που θέλουν να εντείνουν την επίθεση, να ενθαρρύνουν την “εθελοντική” μετανάστευση εκατοντάδων χιλιάδων Παλαιστινίων από τη Γάζα και να εγκαταστήσουν εκ νέου εβραϊκούς οικισμούς εκεί. Ο Νετανιάχου έχει απορρίψει την είσοδο της Παλαιστινιακής Αρχής στη Γάζα και έχει αποκλείσει οποιοδήποτε παλαιστινιακό κράτος.
Εκνευρισμός στην Ευρώπη
Σε μια συνάντηση για τον πόλεμο τη Δευτέρα στις Βρυξέλλες, οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ πρόσθεσαν τη φωνή τους στις εκκλήσεις για ένα παλαιστινιακό κράτος, λέγοντας ότι είναι ο μόνος τρόπος για την επίτευξη ειρήνης. Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Στεφάν Σεζούρν δήλωσε ότι η απόρριψη της κρατικής υπόστασης από τον Νετανιάχου ήταν “ανησυχητική“. Θα υπάρξει ανάγκη για ένα παλαιστινιακό κράτος με εγγυήσεις ασφάλειας για όλους, είπε ο Σεζούρν.
“Ποιες είναι οι άλλες λύσεις που έχουν στο μυαλό τους;” αναρωτήθηκε ο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ σχετικά με τις προθέσεις του Ισραήλ. “Να αναγκάσουν όλους τους Παλαιστίνιους να φύγουν; Να τους σκοτώσουν;” δείχνοντας ότι πλέον και η Ευρώπη, η οποία είχε εξαρχής ταχθεί υπέρ του δικαιώματος του Ισραήλ στην αυτοάμυνα – μάλιστα με τρόπο που προκάλεσε ενόχληση σε ορισμένες πρωτεύουσες -, έχει αρχίσει να έχει δεύτερες σκέψεις σχετικά με τις εξελίξεις στην περιοχή.
Οι Παλαιστίνιοι επιδιώκουν ένα κράτος που θα περιλαμβάνει τη Γάζα, την κατεχόμενη από το Ισραήλ Δυτική Όχθη και την προσαρτημένη ανατολική Ιερουσαλήμ, εδάφη που κατέλαβε το Ισραήλ στον πόλεμο του 1967. Το Ισραήλ θεωρεί όλη την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσά του και τη Δυτική Όχθη ως την ιστορική και βιβλική καρδιά του εβραϊκού λαού. Έχει χτίσει δεκάδες οικισμούς και στις δύο περιοχές που φιλοξενούν εκατοντάδες χιλιάδες Εβραίους εποίκους. Οι ειρηνευτικές συνομιλίες κατέρρευσαν πριν από σχεδόν 15 χρόνια.
