Το ενδεχόμενο το βράδυ της Κυριακής η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ να έχει κυβέρνηση με επικεφαλής ακροδεξιούς επιχειρούν να διαχειριστούν οι Βρυξέλλες σε μια περίοδο που η ΕΕ αναζητά και δεν βρίσκει ομοφωνία και ομοψυχία.
Έτσι, η προοπτική μίας ιταλικής κυβέρνησης υπό την ακροδεξιά Τζόρτζια Μελόνι ανησυχεί τις Βρυξέλλες, κυρίως ως προς το θέμα των κυρώσεων κατά της Μόσχας, αλλά διπλωμάτες και ειδικοί δεν φαντάζονται ότι η Ρώμη της δεξιάς/ακροδεξιάς συμμαχίας, του φαβορί των εκλογών της Κυριακής, θα αναλάβει το ρίσκο να αποποιηθεί το τεράστιο πακέτο των ευρωπαϊκών πόρων που εξασφάλισε η κυβέρνηση του Μάριο Ντράγκι για την Ιταλία.
Δεξιό κύμα στη Ρώμη
«Δεν είναι η πρώτη φορά που κινδυνεύουμε να έρθουμε αντιμέτωποι με κυβερνήσεις που συγκροτούνται από κόμματα της άκρας δεξιάς ή της άκρας αριστεράς», υπενθυμίζει ο Ευρωπαίος επίτροπος Δικαιοσύνης Ντιντιέ Ρεντέρ. «Ας αφήσουμε στους ψηφοφόρους την επιλογή των εκπροσώπων τους. Θα αντιδράσουμε στις πράξεις της νέας κυβέρνησης και έχουμε εργαλεία στη διάθεσή μας».
Αρχηγός του μεταφασιστικού κόμματος Fratelli d’Italia, η Τζόρτζια Μελόνι, ως φαβορί κατά τις δημοσκοπήσεις, ετοιμάζεται να κυβερνήσει σε συνασπισμό με την αντιευρωπαϊκή, λαϊκιστική Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι και την Forza Italia του Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Εν μέσω της κρίσης που έχει προκαλέσει η ρωσική επίθεση στην Ουκρανία, η Ιταλία ετοιμάζεται να γίνει, μετά την Σουηδία, η δεύτερη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με κυβέρνηση συμμαχίας με την ακροδεξιά.
«Τα φαντάσματα επιστρέφουν»
Καθώς πλησιάζει ένας χειμώνας που αναμένεται έντονος και θα θέσει σε δοκιμασία την ευρωπαϊκή ενότητα, οι πολιτικές αλλαγές που σημειώθηκαν στη Σουηδία και προβλέπονται για την Ιταλία «δεν θα βοηθήσουν στη λήψη αναγκαίων δύσκολων αποφάσεων», τονίζει ο Fabian Zuleeg, του European Policy Centre. Η συμμαχία του κόμματος Forza Italia – μέλους του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος – με την άκρα δεξιά προκαλεί έντονες επικρίσεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
«Τα φαντάσματα που θεωρούσαμε εξαφανισμένα επιστρέφουν. Το γεγονός ότι τα φιλοφασιστικά κόμματα μπορούν να κερδίσουν εκλογές στην Ευρώπη με την έγκριση του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος είναι πολύ ανησυχητικό», δήλωσε η πρόεδρος της σοσιαλιστικής ομάδας Ιράτσε Γκαρθία Πέρεθ καταγγέλλοντας την υποστήριξη που εξέφρασε στην προσέγγιση αυτή με την άκρα δεξιά ο Γερμανός Μάνφρεντ Βέμπερ, πρόεδρος του ΕΛΚ και επικεφαλής της ομάδας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Το «πλεονέκτημα της αμφιβολίας»
Η κατάρρευση του «φράγματος» προς την άκρα δεξιά ανησυχεί τα κράτη μέλη. «Ο κίνδυνος είναι η άρση των ταμπού που θα ευνοήσει παρόμοιες συμμαχίες στην Ισπανία και την Γαλλία», δηλώνει Ευρωπαίος αξιωματούχος. Στους κόλπους των ευρωπαϊκών θεσμών η εκτίμηση είναι ωστόσο ότι το μέγεθος των κονδυλίων που προορίζονται για την οικονομική ανάκαμψη της Ιταλίας – 200 δισεκατομμύρια ευρώ – θα παρακινήσει την νέα ιταλική ηγεσία σε κάποιου βαθμού σωφροσύνη στο βάθος.
«Η αποποίηση των δισεκατομμυρίων του σχεδίου ανάκαμψης θα ήταν αυτοκτονική», λέει ο Sébastien Maillard, διευθυντής του ινστιτούτου Jacques Delors. «Η Ιταλία έχει πληθύνει τα μηνύματα για τον κατευνασμό των αγορών και των Ευρωπαίων εταίρων», τονίζει Ευρωπαίος διπλωμάτης. «Ποιος θα είναι υπουργός Οικονομικών; Τα ονόματα που κυκλοφορούν είναι ονόματα πολύ γνωστά στις Βρυξέλλες. Ας τους δώσουμε το πλεονέκτημα της αμφιβολίας».
«Ο Πούτιν μπορεί να είναι ήσυχος»
«Οι Ιταλοί δεν έχουν γίνει αντιευρωπαίοι και ευρωσκεπτικιστές όπως οι Βρετανοί», προσθέτει ο Sébastien Maillard. «Αντίθετα, με τον Σαλβίνι στον συνασπισμό, ο Βλαντιμίρ Πούτιν μπορεί να είναι ήσυχος ότι δεν θα υπάρξουν νέες ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Ρωσίας». Ευρύτερα, οι τοποθετήσεις των ηγετών των κομμάτων που θα συμμετάσχουν στον πιθανό κυβερνητικό συνασπισμό της Ιταλίας έχουν διακυμάνσεις. «Αυτή η αβεβαιότητα είναι ανησυχητική», παραδέχεται η υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Γαλλίας Λοράνς Μπουν.
Είναι δεδομένο ότι Παρίσι και Βερολίνο θα χάσουν έναν σημαντικό σύμμαχο εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Εμανουέλ Μακρόν είχε καλλιεργήσει πολύ στενή σχέση με τον Μάριο Ντράγκι. «Η Ιταλία θα γίνει ένας δύσκολος σύμμαχος για την Γαλλία», προβλέπει ο Sébastien Maillard. Εντάσεις στην Ένωση αναμένονται επίσης στο θέμα της μετανάστευσης και πολλά κοινωνικά θέματα, κυρίως το δικαίωμα στην άμβλωση.
Το ζήτημα Όρμπαν
Άλλο σημείο τριβής που αναμένεται με την Ιταλία: η εκπεφρασμένη αντίθεση της Τζόρτζια Μελόνι στις κυρώσεις που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να αναγκάσει τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπάν να αντιμετωπίσει την ενδημική στην Ουγγαρία διαφθορά και να σεβαστεί το κράτος δικαίου. Ειδική πλειοψηφία είναι αναγκαία για να αποφασισθεί η παρακράτηση των ευρωπαϊκών πόρων και η αντίθεση της Ιταλίας, μίας από τις μεγάλες ιδρυτικές χώρες, μπορεί να μπλοκάρει την διαδικασία. «Θα το δούμε αν τα κράτη θα είναι ικανά να διατηρήσουν την πίεση επί του Βίκτορ Ορμπάν», λέει χωρίς να κρύψει τις αμφιβολίες του αξιωματούχος της Κομισιόν.
