Καθώς ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αναζητά τρόπο αποκατάστασης της επικοινωνίας με τον Λευκό Οίκο, καθώς με την αποχώρηση του Ντόναλντ Τραμπ και την άφιξη του Τζο Μπάιντεν το τηλέφωνο στο προεδρικό μέγαρο στην Άγκυρα έχει σιγήσει, μια λεπτομερής ανάλυση των σχέσεών της Τουρκίας με τη Δύση καταλήγει σε διόλου ευχάριστα συμπεράσματα για όλες τις πλευρές, ιδίως, όμως, για τον ίδιο τον Ερντογάν.
Το Κέντρο Αμερικανικής Προόδου, ένα φιλελεύθερο think tank που συνδέεται με τους Δημοκρατικούς στις ΗΠΑ, σε μια από τις πλέον διεισδυτικές αναλύσεις των σχέσεων της Τουρκίας με τους Δυτικούς συμμάχους της σημειώνει ότι ο μοναδικός τρόπος οι σχέσεις αυτές να μην επιδεινωθούν σοβαρά μέσα στο 2021 είναι ο Ερντογάν να κάνει σοβαρές υποχωρήσεις σε μείζονα ζητήματα πολιτικής, τα οποία, όμως, θα έχουν οδυνηρές συνέπειες για τον ίδιο στο εσωτερικό μέτωπό του.
Πολλά τα «αγκάθια»
Η ανάλυση αναφέρεται διεξοδικά σε όλα τα «αγκάθια» των σχέσεων της Τουρκίας με τις ΗΠΑ, την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ (από τους S-400, τη Συρία, τη Λιβύη, τις στενότερες σχέσεις με τη Ρωσία, την αποσταθεροποίηση στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, μέχρι την αυταρχική και αντιδημοκρατική πολιτική που το καθεστώς Ερντογάν εφαρμόζει στην Τουρκία και την ενεργειακή πολιτική) και «φωτιζεί» με λεπτομέρειες τους τρόπους με τους οποίους η Άγκυρα κινήθηκε αγνοώντας συμμαχίες και συνεργασίες.
Παράλληλα, υπογραμμίζει ότι στο εσωτερικό της Τουρκίας ο Ερντογάν έχει δημιουργήσει τέτοιες συνθήκες που το οιοδήποτε βήμα πίσω σε οιοδήποτε θέμα θα του κοστίσει οδυνηρά σε πολιτικό κεφάλαιο. Σημειώνει, δε, ότι η εξάρτηση του Ερντογάν από το ακροδεξιό εθνικιστικό ΜΗΡ κάνει ακόμα πιο δύσκολο τον οποιοδήποτε ελιγμό μπορεί να θεωρηθεί υποχώρηση ή εν πάση περιπτώσει βήμα πίσω στην «σκληρή» γραμμή που η κυβέρνησή του έχει υιοθετήσει από το 2015 και εντεύθεν.
Διπλωματία, αυτοσυγκράτηση και τύχη
Η ανάλυση του Κέντρου καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «θα χρειαστεί λεπτή διπλωματία, τύχη και αυτοσυγκράτηση από πολλές πλευρές ώστε το 2021 να περάσει χωρίς μια πιο ουσιώδη ρήξη των σχέσεων της Τουρκίας με τις ΗΠΑ και την Ε.Ε.», σημειωνόντας ότι Ουάσινγκτον και Άγκυρα αδυνατούν να συμφωνήσουν ακόμα και στο πού διαφωνούν για το τι έχει συμβεί από το 2015 και μετά, αν και μια ρήξη θα έχει συνέπειες για όλους.
Η ανάλυση εκτιμά ότι η Ουάσινγκτον δεν θα επιδιώξει να πιέσει άμεσα την Τουρκία, ωστόσο, σε σχέση με τον τρόπο που την προσέγγιζε ο Τραμπ -αγνοώντας συχνά την γραφειοκρατία του- οι ΗΠΑ θα γίνουν πιο σαφείς και αυστηρές, κρατώντας τις σχέσεις παγωμένες και ελπίζοντας σε μια αλλαγή: είτε διάρρηξη των σχέσεων Μόσχας-Άγκυρας είτε πολιτική αλλαγή στην Τουρκία μετά τις επόμενες εκλογές.
Οι κινήσεις Ερντογάν
Όμως, το Κέντρο επισημαίνει ότι ο ίδιος ο Ερντογάν, προκειμένου να ξεφύγει από πιθανές πιέσεις ίσως σπρώξει τα πράγματα ο ίδιος, προκαλώντας κρίση σε κάποιο από τα πολλά ανοιχτά μέτωπα με στόχο την επίδειξη ισχύος της Τουρκίας. Κάτι τέτοιο θα υποχρεώσει τη Δύση να κινηθεί και αυτή επιθετικά, επιβάλλοντας νέες κυρώσεις και προκαλώντας νέα ρήγματα στις σχέσεις των δύο πλευρών.
Επίσης, η Τουρκία μπορεί να μην λάβει κάποια απόφαση και να συνεχίσει να παίζει σε δύο ταμπλό. Ωστόσο, σε αυτή την περίπτωση η ανάλυση υπογραμμίζει ότι αυτό θα σημαίνει ότι η Άγκυρα δεν είναι πλέον μέλος της «ομάδας». Αν η Τουρκία επιδιώκει στρατηγική αυτονομία, οι ΗΠΑ θα πρέπει να την αντιμετωπίσουν με σαφή και ξεκάθαρη συναλλακτική πολιτική, χωρίς εχθρότητα, αλλά ούτε και με φρούδες ελπίδες, ήτοι, αναγνωρίζοντας ότι οι δύο χώρες δεν είναι πλέον στρατηγικοί εταίροι.
