Αυξάνονται και πάλι οι τιμές στο πετρέλαιο λόγω των φόβων ότι ο πόλεμος Ισραήλ – Χαμάς θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει τη Μέση Ανατολή και να συρρικνώσει την παγκόσμια προσφορά.
Το αργό πετρέλαιο την Παρασκευή (13/10) σκαρφάλωσε περισσότερο από 5% και οδεύει προς τη μεγαλύτερη εβδομαδιαία άνοδο από τον Απρίλιο. Μια κλιμάκωση του πολέμου του Ισραήλ με τη Χαμάς, θα μπορούσε να οδηγήσει το αργό πετρέλαιο στα 150 δολάρια το βαρέλι και να μειώσει περίπου 1 τρισεκατομμύριο δολάρια από την παγκόσμια οικονομική παραγωγή, σύμφωνα με το Bloomberg Economics.
Eν τω μεταξύ η απόφαση των ΗΠΑ να επιβάλλουν κυρώσεις σε δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο με τιμή πάνω από το ανώτατο όριο τιμής της G7 των 60 δολαρίων το βαρέλι, επιδρά αρνητικά στην αγορά του «μαύρου χρυσού».
Η Ρωσία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στον κόσμο και ένας σημαντικός εξαγωγέας και ο αυστηρότερος έλεγχος των αποστολών της από τις ΗΠΑ θα μπορούσε να περιορίσει την προσφορά.
Επίσης ο ΟΠΕΚ διατήρησε την πρόβλεψή του για ανάπτυξη της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου, λόγω των ενδείξεων πως θα διατηρηθούν οι αναπτυξιακές προοπτικές, ενώ αναμένει περαιτέρω κέρδη στην Κίνα, τον μεγαλύτερο εισαγωγέα πετρελαίου στον κόσμο. «Τα ζητήματα από την πλευρά της προσφοράς παρέμειναν στο επίκεντρο στην αγορά του πετρελαίου», δήλωσε ο Daniel Hynes, ανώτερος στρατηγικός αναλυτής εμπορευμάτων στην ANZ, σε σημείωμά του, προσθέτοντας ότι οι τιμές αυξήθηκαν λόγω της επιβολής κυρώσεων από τις ΗΠΑ.
Η ανάλυση του Bloomberg
Όπως σημειώνει ανάλυση του αμερικανικού πρακτορείου, η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή μπορεί να προκαλέσει μετασεισμούς σε όλο τον κόσμο, καθώς η περιοχή είναι ένας κρίσιμος προμηθευτής ενέργειας αλλά και μία σημαντική δίοδος για τη ναυτιλία. Ο αραβο-ισραηλινός πόλεμος του 1973, που οδήγησε στο πετρελαϊκό εμπάργκο και χρόνια στασιμοπληθωρισμού στις βιομηχανικές οικονομίες, αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Όμως άλλες συγκρούσεις είχαν μικρότερο οικονομικό αντίκτυπο, έστω και εάν οι απώλειες ζωών ήταν σημαντικές.
Σήμερα, η παγκόσμια οικονομία είναι ευάλωτη, καθώς ακόμα ανακάμπτει από την πληθωριστική κρίση που προκάλεσε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Άλλος ένας πόλεμος σε μία περιοχή κρίσιμη για την ενέργεια θα μπορούσε να αναζωπυρώσει τον πληθωρισμό. Οι ευρύτερες συνέπειες θα μπορούσαν να εκτείνονται από μια νέα αναταραχή στον αραβικό κόσμο έως τις επόμενες προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, όπου οι τιμές της βενζίνης είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν την ψήφο των πολιτών.
Τα τρία σενάρια για τη σύγκρουση Ισραήλ-Χαμάς
Σύμφωνα με το Bloomberg, τα σενάρια για τη Μέση Ανατολή είναι τρία: Στο πρώτο, οι συγκρούσεις περιορίζονται γενικά στη Γάζα και το Ισραήλ. Στο δεύτερο, η σύγκρουση εξαπλώνεται σε γειτονικές χώρες όπως ο Λίβανος και η Συρία, όπου βρίσκονται ισχυρές ομάδες μαχητών με τη στήριξη της Τεχεράνης, ουσιαστικά καταλήγοντας σε έναν πόλεμο δι’ αντιπροσώπων μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν. Στο τρίτο σενάριο, η κατάσταση κλιμακώνεται σε μια άμεση στρατιωτική σύγκρουση ανάμεσα στους δύο εχθρούς.
Σε όλα τα σενάρια, η γενική κατεύθυνση είναι ίδια, σύμφωνα με τους αναλυτές του Bloomberg: Πιο ακριβό πετρέλαιο, υψηλότερος πληθωρισμός και χαμηλότερη ανάπτυξη. Αυτό που διαφέρει είναι η ένταση. Όσο εξαπλώνεται η σύγκρουση, τόσο οι επιπτώσεις της γίνονται παγκόσμιες, αντί για περιφερειακές.
Σενάριο 1: Σύγκρουση που περιορίζεται στη Γάζα
Το 2014, η απαγωγή και δολοφονία τριών Ισραηλινών από τη Χαμάς πυροδότησε μία χερσαία εισβολή στη Γάζα, στην οποία σκοτώθηκαν πάνω από 2.000 άτομα. Καθώς η σύγκρουση δεν επεκτάθηκε αλλού, οι επιπτώσεις στις τιμές του πετρελαίου και την παγκόσμια οικονομία ήταν περιορισμένες.
Η τραγική αυτή ιστορία μπορεί να επαναληφθεί, αλλά με αυστηρότερη επιβολή των αμερικανικών κυρώσεων στο ιρανικό πετρέλαιο. Το Ιράν έχει ήδη αυξήσει την παραγωγή του κατά 700.000 βαρέλια την ημέρα, με το Bloomberg Economics να υπολογίζει ότι εάν αυτό το πετρέλαιο χαθεί από την αγορά, οι τιμές θα αυξηθούν κατά 3 με 4 δολάρια το βαρέλι.
Οι επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία θα είναι ελάχιστες, ειδικά εάν Σαουδική Αραβία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα καλύψουν το κενό στην αγορά.
Σενάριο 2: Πόλεμος δι’ αντιπροσώπων
Εάν η σύγκρουση επεκταθεί στον Λίβανο και τη Συρία, το οικονομικό κόστος θα αυξηθεί. Στον σύντομο αλλά αιματηρό πόλεμο Ισραήλ-Χεζμπολάχ του 2006, το πετρέλαιο ενισχύθηκε κατά 5 δολάρια το βαρέλι. Σήμερα, αυτό θα αντιστοιχούσε σε αύξηση 10%, στα 94 δολάρια.
Εντάσεις θα μπορούσαν να προκύψουν στην ευρύτερη περιοχή. Αίγυπτος, Λίβανος και Τυνησία βαλτώνουν σε οικονομική και πολιτική στασιμότητα και θα μπορούσαν να παραδοθούν σε διαμαρτυρίες και μία επανάληψη της Αραβικής Άνοιξης.
Σε αυτή την περίπτωση, η παγκόσμια οικονομία θα βρεθεί αντιμέτωπη με δύο σοκ: Μία αύξηση των τιμών του πετρελαίου κατά 10% και μία risk off κίνηση στις αγορές, όπως συνέβη στην Αραβική Άνοιξη.
Αυτό θα επιβάρυνε την παγκόσμια ανάπτυξη κατά 0,3 ποσοστιαίες μονάδες ή 300 δισ. δολάρια, υπολογίζει το Bloomberg Economics, ρίχνοντας τους ρυθμούς ανάπτυξης στο 2,4%. Θα πρόκειται για τα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 3 δεκαετιών, εάν εξαιρεθεί η πανδημία και η κρίση του 2008.
Το ακριβότερο πετρέλαιο θα ενισχύσει τον πληθωρισμό παγκοσμίως κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες, κρατώντας τον κοντά στο 6% και πιέζοντας τις κεντρικές τράπεζες να κρατήσουν την νομισματική πολιτική τους σφικτή, όσο η οικονομία απογοητεύει.
Σενάριο 3: Πόλεμος Ιράν-Ισραήλ
Το Bloomberg Economics θεωρεί ότι μια άμεση σύγκρουση του Ισραήλ με το Ιράν είναι ένα απίθανο, αλλά επικίνδυνο σενάριο, που θα πυροδοτούσε μια παγκόσμια ύφεση. Το πετρέλαιο θα σημείωνε άλμα και η βουτιά των αγορών θα επέφερε ένα σημαντικό πλήγμα στη ανάπτυξη, ανεβάζοντας τον πληθωρισμό.
Σε αυτό το σενάριο, οι εντάσεις ανάμεσα στις υπερδυνάμεις του πλανήτη θα έκαναν την κατάσταση ακόμα πιο ευμετάβλητη, καθώς οι ΗΠΑ είναι στενός σύμμαχος του Ισραήλ, ενώ η Κίνα και η Ρωσία ενισχύουν τους δεσμούς τους με το Ιράν.
Με δεδομένο ότι το ένα πέμπτο της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου προέρχεται από την περιοχή του Κόλπου, οι τιμές θα εκτινάσσονταν. Μία επανάληψη του χτυπήματος σε εγκαταστάσεις της Aramco από μαχητές που συντάσσονται με το Ιράν, το 2019 (τότε είχε πλήξει την μισή παραγωγή της Σαουδικής Αραβίας), δεν μπορεί να αποκλεισθεί.
Έτσι, το Bloomberg σημειώνει ότι οι τιμές του πετρελαίου μπορεί να μην τετραπλασιαστούν, όπως έγινε το 1973, αλλά να αυξηθούν όπως συνέβη μετά την εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ το 1990. Με τα σημερινά δεδομένα, οι τιμές θα έφταναν στα 150 δολάρια. Το Bloomberg προβλέπει, επίσης, ένα ακραίο risk off στις αγορές.
Όλα αυτά θα σήμαιναν μείωση της παγκόσμιας ανάπτυξης κατά 1 ποσοστιαία μονάδα, στο 1,7% για το 2024, κάτι που συνεπάγεται παγκόσμια ύφεση και απώλεια 1 τρισ. δολαρίων. Το πετρελαϊκό σοκ θα εκτίνασσε τον πληθωρισμό στο 6,7%.
- Με πληροφορίες από Bloomberg
