Ο Γκέερτ Βίλντερς, με τα ξανθά μαλλιά και τη φλογερή ρητορική του, κατάφερε μία νίκη σοκ στην Ολλανδία όπως χαρακτηρίστηκε από πλήθος ΜΜΕ. Με το παρατσούκλι του Ολλανδού Ντόναλντ Τραμπ, φημίζεται για την έντονη εκστρατεία του κατά της μετανάστευσης, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ιδιαίτερα του Ισλάμ.
Το ζήτημα που προκύπτει είναι αν θα καταφέρει να σχηματίσει κυβέρνηση και να χριστεί πρωθυπουργός καθώς εκτός από τις 35 εδρες που κέρδισε χρειάζεται αρκετές ακόμα για να αποκτήσει την πλειοψηφία στο ολλανδικό κοινοβούλιο. Το μόνο που χρειάζεται να κάνει είναι να πείσει πιθανούς εταίρους συνασπισμού σε άλλα κόμματα να συνεργαστούν μαζί του.
Η συμμαχία Πρασίνων-Εργατικών του Φρανς Τίμερμανς, που κατέλαβε τη δεύτερη θέση και εκλέγει 25 βουλευτές, έχει απορρίψει εκ των προτέρων κάθε συνεργασία με τον Βίλντερς. «Ήρθε η ώρα να υπερασπιστούμε τη δημοκρατία», δήλωσε μάλιστα ο πρώην Επίτροπος.
Η Ντιλάν Γεσιλγκιόζ, η ηγέτιδα του κεντροδεξιού Λαϊκού Κόμματος για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία (VVD, 24 έδρες) του απερχόμενου πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε είπε, μετά το απογοητευτικό για το κόμμα της αποτέλεσμα, ότι θα πρέπει «να δούμε αν ο Βίλντερς καταφέρει να σχηματίσει έναν συνασπισμό».
Πριν από τις εκλογές οι ηγέτες των τριών μεγαλύτερων πολιτικών κομμάτων είχαν διαβεβαιώσει ότι δεν θα συμμετείχαν σε μια κυβέρνηση με επικεφαλής το PVV. Όμως ο Βίλντερς είπε ότι «δεν μπορούν πλέον να αγνοούν» το κόμμα του.
Γιατί είναι τόσο αμφιλεγόμενος;
Ως πολιτικός ηγέτης, ο Wilders είναι γνωστός για την εμπρηστική του γλώσσα.
Ο Wilders ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα ως μέλος του κοινοβουλίου το 1998, πρώτα για το κεντροδεξιό VVD, όπου ήταν καθοδηγητής ενός νεαρού Mark Rutte, πριν εγκαταλείψει το κόμμα και ιδρύσει το δικό του Κόμμα για την Ελευθερία το 2006. Αυτό τον κάνει τον μακροβιότερο βουλευτή στο ολλανδικό κοινοβούλιο, εξού και το παρατσούκλι «βετεράνος».
Ο Wilders είπε ότι η αποστροφή του προς το Ισλάμ τροφοδοτήθηκε από τη δολοφονία του αντι-ισλαμιστή σκηνοθέτη Theo van Gogh το 2004, καθώς και από τον χρόνο που πέρασε σε ένα κιμπούτς στο Ισραήλ. Το προεκλογικό του πρόγραμμα απαιτούσε την απαγόρευση του Κορανίου, των τζαμιών και όλων των ισλαμικών σχολείων, καθώς και των ισλαμικών μαντήλων στα κυβερνητικά κτίρια.
Πριν από αρκετά χρόνια, ένα δικαστήριο τον καταδίκασε για προσβολή μιας ομάδας ανθρώπων με βάση το υπόβαθρό τους, αφού ζήτησε «λιγότερους Μαροκινούς» στην Ολλανδία σε μια ομιλία του το 2014.
Επίσης, δεν είναι αντίθετος να επιτίθεται σε άλλους πολιτικούς με σκληρούς όρους, αποκαλώντας την απερχόμενη υπουργό Οικονομικών Sigrid Kaag «μάγισσα» και να ντροπιάζει τον αντίπαλό του, Φρανς Τίμερμανς, κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης.
Η αντι-ισλαμική ρητορική του Wilders τον έχει καταστήσει στόχο εξτρεμιστών και τον οδήγησε στο να ζει υπό την προστασία του 24/7, μετακομίζοντας από το ένα ασφαλές σπίτι στο άλλο τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
Ποιες είναι οι πολιτικές του;
Η κύρια προεκλογική υπόσχεση του Wilders ήταν να σταματήσει το «τσουνάμι του ασύλου», το οποίο κατηγόρησε για διάφορα κοινωνικά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένης της έλλειψης στέγης στη χώρα και του υψηλού κόστους στους φορείς Υγείας.
Ως εκ τούτου, ζήτησε να σταματήσει το άσυλο για τους πρόσφυγες και την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων εντός της ΕΕ, προτείνοντας τη θέσπιση θεωρήσεων εργασίας για ορισμένους. Θέλει επίσης να ανακληθούν οι προσωρινές άδειες ασύλου για τους Σύρους και να αφαιρεθεί η ολλανδική υπηκοότητα και να απελαθούν οι εγκληματίες.
Σε αντίθεση με άλλα ακροδεξιά πρόσωπα, ο Wilders δεν αρνείται την κλιματική αλλαγή, αν και πιστεύει ότι η κυβέρνηση έχει ξοδέψει πάρα πολλά για τη μείωση των εκπομπών CO2. Υποστήριξε ότι οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής άνθρακα και φυσικού αερίου παραμένουν ανοιχτοί και προτείνει να σταματήσει η κατασκευή ηλιακών πάρκων και ανεμογεννητριών. Θέλει επίσης να αποσύρει την Ολλανδία από τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα του ΟΗΕ.
Αντίθετα, κηρύττει την προσαρμογή του κλίματος — ενισχύοντας αναχώματα και επενδύοντας σε έργα που θα επέτρεπαν στα ποτάμια να υπερχειλίζουν περιστασιακά.
Ένας σκληροπυρηνικός ευρωσκεπτικιστής, ο Wilders ζήτησε ένα δημοψήφισμα «Nexit» για την αποχώρηση από την ΕΕ και θέλει να εξαιρεθούν από τους κανονισμούς της ΕΕ για το άσυλο και τη μετανάστευση, κάτι το οποίο δεν «αγόρασαν» οι Ολλανδοί ψηφοφόροι στην προηγούμενη εκλογική διαδικασία, αλλά μένει να φανεί τι θα κάνει τώρα.
Τι πιστεύει ο υπόλοιπος κόσμος;
Οι ολλανδικές εκλογές είναι οι τελευταίες σε μια σειρά ψηφοφοριών που αλλάζουν το πολιτικό τοπίο της Ευρώπης, με τα ακροδεξιά κόμματα να αναδύονται στην Ιταλία, τη Γερμανία και τη Γαλλία.
Τον Βίλντερς συνεχάρηκαν οι πολιτικοί του φίλοι Μαρίν Λεπέν και ο Ούγγρος Βίκτορ Ορμπάν, ο οποίος είπε ότι «τα φτερά της αλλαγής είναι εδώ».
Στο Κίεβο τα αποτελέσματα θα αντιμετωπιστούν με ανησυχία. Όπως και άλλοι ακροδεξιοί ηγέτες στην ήπειρο, ο Βίλντερς επαίνεσε τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν και τάχθηκε ενάντια σε αυτό που περιέγραψε το 2017 ως «υστερική ρωσοφοβία» στην Ευρώπη.
Από την πλήρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία πέρυσι, ο Wilders έχει αποστασιοποιηθεί κάπως από το Κρεμλίνο, χαρακτηρίζοντας την επίθεση ως λάθος, σε μια προσπάθεια να «στρογγυλέψει» τις απόψεις του.
Ωστόσο, σε μια από τις τελευταίες συζητήσεις πριν από τις εκλογές, ο Wilders είπε ότι δεν θα υποστήριζε την αποστολή στην Ουκρανία περισσότερων χρημάτων και όπλων. Αυτοί οι πόροι, είπε, χρειάζονται για τον στρατό της Ολλανδίας. Η υπηρεσιακή κυβέρνηση της χώρας, αντίθετα, είναι ένθερμος υποστηρικτής της Ουκρανίας και μόλις διέθεσε πάνω από 2 δισεκατομμύρια ευρώ σε βοήθεια για το Κίεβο το επόμενο έτος.
Ο Βίλντερς είναι σταθερός υποστηρικτής του Ισραήλ και υποστηρίζει τη μεταφορά της πρεσβείας της Ολλανδίας εκεί στην Ιερουσαλήμ ενώ κλείνει το ολλανδικό διπλωματικό γραφείο στη Ραμάλα, έδρα της Παλαιστινιακής Αρχής.
Μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, είπε ότι «το Ισραήλ παλεύει για την ύπαρξή του» ενάντια στις «δυνάμεις του μίσους, της βαρβαρότητας και της τρομοκρατίας».
Θα γίνει πρωθυπουργός;
Ο Βίλντερς εξασφάλισε το 25% των ψήφων στην Ολλανδία, που είναι πολύ σε ένα εκλογικό σύστημα με μεγάλη διάσπαση, αλλά όχι αρκετό για την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού με δύο ή τρία άλλα κόμματα προτού αναλάβει την εξουσία.
Αυτό είναι πιο εύκολο να ειπωθεί παρά να γίνει, καθώς τα κυρίαρχα κόμματα στην Ολλανδία είναι απρόθυμα να ενώσουν τις δυνάμεις τους με την ακροδεξιά και έχουν καταφέρει να απομονώσουν τον Βίλντερς για περισσότερο από μια δεκαετία. Το μέγεθος της νίκης του, ωστόσο θα του δώσει το πάνω χέρι στις διαπραγματεύσεις.
Στην ομιλία του μετά την πρωτιά, ο Βίλντερς κάλεσε τα άλλα κόμματα να συμμετάσχουν εποικοδομητικά σε συνομιλίες συνασπισμού, και μάλιστα πρότεινε ότι θα ήταν πρόθυμος να συμβιβαστεί με την αντιμουσουλμανική του στάση προκειμένου να σχηματίσει κυβέρνηση. «Καταλαβαίνω πολύ καλά ότι τα κόμματα δεν θέλουν να είναι σε μια κυβέρνηση με ένα κόμμα που θέλει αντισυνταγματικά μέτρα», είπε. «Δεν πρόκειται να μιλήσουμε για τζαμιά, Κοράνια και ισλαμικά σχολεία».
Αν και ο Pieter Omtzigt, ο οποίος έχτισε ένα κεντρώο κόμμα από την αρχή σε τρεις μήνες για να λάβει περίπου 20 έδρες στις εκλογές, είχε προηγουμένως αποκλείσει το ενδεχόμενο να ενώσει τις δυνάμεις του με τον Wilders, δήλωσε το βράδυ της Τετάρτης ότι θα ήταν ανοιχτός σε συνομιλίες και αρνήθηκε να κυβερνήσει από τυχόν πιθανούς συνεργάτες.
Η Dilan Yeşilgöz, η οποία αντικατέστησε τον πρωθυπουργό Mark Rutte ως αρχηγό του κόμματος VVD στην Ολλανδία, δήλωσε επίσης ότι ήταν ανοιχτή στην ιδέα να ενώσει τις δυνάμεις της με το PVV του Wilders — αλλά αυτή την εβδομάδα απέκλεισε το ενδεχόμενο να τον υποστηρίξει ως πρωθυπουργό.
- Με πληροφορίες από Politico
