Ανάλυση του Κώστα Μποτόπουλου –
Το 2021 μπήκε, δυστυχώς, διαλύοντας τους μύθους αισιοδοξίας που άφησε το τέλος της προηγούμενης χρονιάς. Παρά τα εμβόλια, η κατάσταση της πανδημίας χειροτερεύει, πριν καλυτερεύσει. Και παρά την επικείμενη αποχώρηση του Τραμπ, οι απειλές κατά της δημοκρατίας είναι ισχυρές, ίσως και πιο ισχυρές, όπως έδειξαν τα γεγονότα ντροπής της 6ης Ιανουαρίου στο Καπιτώλιο.
Αλλά και στο καθαρά οικονομικό επίπεδο, το σύνθημα που επιβάλλει η αρχή της χρονιάς είναι «μη βιαστείτε να πανηγυρίσετε».
Παράταση του lockdown σε όλες τις χώρες
Το 2021 αρχίζει με περισσότερα και πιο σκληρά lockdown -Βρετανία, Γερμανία, Ιταλία, σχεδόν όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, ΗΠΑ μόλις αναλάβει ο Μπάιντεν και παντού όπου πρυτανεύει η λογική της σωτηρίας των ανθρώπων. Κάτι που σημαίνει πως η αρχή της -ονομαστικής- ανάκαμψης θα πρέπει να αναβληθεί για τουλάχιστον ως το τέλος της άνοιξης.
Και συνεπάγεται επιπλέον πίεση στο σύστημα, αμφιβολία αν θα φτάσουν τα υπάρχοντα «πακέτα διάσωσης» και ακόμα μεγαλύτερη επιβάρυνση της κατάστασης του χρέους στην «μετά την πανδημία» εποχή -που μπορεί, μετά από όλα αυτά, να μην ξεκινήσει μέσα στη χρονιά.
- Ειδικά για την Ελλάδα, το χρέος ξεπέρασε το 200% το 2020 και ο ρυθμός αποκλιμάκωσης του μέσα στο 2021 έχει προφανή σημασία όχι μόνο για τη συνολική του βιωσιμότητα, που κάποια στιγμή θα επαναξιολογηθεί, αλλά και για τις βάσεις της όποιας ανάπτυξης.
Η παράταση της αβεβαιότητας το 2021 έχει τη δυναμική, που συναρτάται απόλυτα με το πόσο θα διαρκέσει, να επηρεάσει όλα τα ανοιχτά μέτωπα της διεθνούς οικονομίας: το ύψος των επιτοκίων, το ιδιωτικό και το δημόσιο χρέος, τα «κόκκινα δάνεια» -στη χώρα μας εξακολουθούν να αποτελούν πληγή, που κακοφορμίζει όσο αργούν οι αποφάσεις σχετικά με τη δημιουργία «κακής τράπεζας»-, το ρόλο των κεντρικών τραπεζών, τη λειτουργία του «ηθικού κινδύνου» (moral hazard). Όλα ζητήματα που εξαρτώνται, και επιδεινώνονται, από τη γεωπολιτική αβεβαιότητα.
Γεωπολιτικά σύννεφα ακόμη και μετά την αποχώρηση Τραμπ
Η προοπτική ενός πιο «σταθερού» κόσμου το 2021, μετά την αποχώρηση του Τραμπ από την εξουσία δεν είναι άμεση. Οι ίδιες οι ΗΠΑ είναι πλέον βέβαιο ότι θα έχουν ως πρώτο μέλημα να διασώσουν τη δική τους δημοκρατία και να ανασυγκροτήσουν τους δικούς τους θεσμούς, ώστε να θέσουν κάπως καλύτερες βάσεις για τη δική τους οικονομική ανάταξη, πριν ασχοληθούν, εάν ασχοληθούν, με το ρόλο τους ως διεθνούς δύναμης.
Το Μπρέξιτ μπορεί, τυπικά, να έκλεισε, όμως, σε επίπεδο οικονομίας, σχεδόν όλα τα κρίσιμα ζητήματα, αρχίζοντας από την πλήρη γκάμα των οικονομικών υπηρεσιών, παραμένουν ανοιχτά, όπως άγνωστη είναι και η συνολική επίδραση στην οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου αλλά και της ευρωζώνης.
Η παράταση της πανδημίας το 2021θέτει ήδη «στο κόκκινο» οικονομίες που λειτουργούσαν σχεδόν αποκλειστικά με «κυβερνητική στήριξη», με πρώτο παράδειγμα τη Βραζιλία, στην οποία ο Πρόεδρος Μπολσονάρο δήλωσε ήδη ότι τα «λεφτά τελείωσαν» και «δεν μπορεί να κάνει πια τίποτα» -γενικώς αναμείνατε μεγάλες αναταράξεις στη Λατινική Αμερική φέτος.
Η Κίνα, παρά την αναδρομική ανάδυση γεγονότων -ο ιός είχε εμφανιστεί πολύ πιο νωρίς, τα αρχικά θύματα ήταν πολύ περισσότερα, η σημερινή «σταθεροποίηση» της υγειονομικής κατάστασης είναι πολύ αμφίβολη- τα οποία αλλάζουν την εικόνα που είχε προσπαθήσει να σερβίρει στην ανθρωπότητα, συνεχίζει το εντελώς ιδιαίτερο, και αρκετά απειλητικό, μίγμα αυταρχισμού -στο εσωτερικό της αλλά και έναντι του Χονγκ Κονγκ, για παράδειγμα-, δοκιμασίας των αντιπάλων -ΗΠΑ, Ινδίας, Ιαπωνίας- και επίθεσης οικονομικής «φιλίας» -στα ευρωπαϊκά λιμάνια, στην Αφρική.
- Η σίγουρα σημαντική συμφωνία επενδύσεων μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Κίνας, που έκλεισε πολύ πρόσφατα, μπορεί να διαβαστεί ως περαιτέρω αναβάθμιση της οικονομικής δυναμικής της Ένωσης, αλλά και ως επιτυχία της Κίνας, που στρέφεται προς την Ευρώπη τη στιγμή και με τους όρους που εκείνη που θέλει, ιδίως διασπώντας το «δυτικό μέτωπο» ΕΕ-ΗΠΑ.
Μπερδεμένες οι αγορές κεφαλαίων
Οι αγορές κεφαλαίων στην αρχή του 2021 δίνουν αντιφατικά μηνύματα: υπερβολική ευφορία μόλις αναγγέλθηκε η ανακάλυψη εμβολίων και άρχισαν οι εμβολιασμοί κι έκτοτε σκαμπανεβάσματα που έχουν λιγότερη σχέση με τις ρεαλιστικές προοπτικές της οικονομίας και περισσότερη με την προσπάθεια πρόβλεψης των νέων πηγών κέρδους μετά τις ανακατατάξεις που έχει επιφέρει, και θα συνεχίσει να επιφέρει, η πανδημία.
Δεν είναι τυχαία ούτε η διαφοροποίηση στην κατάταξη των πιο επιτυχημένων εταιριών, αλλά και των πιο πλούσιων επιχειρηματιών, ούτε οι διακυμάνσεις εικονικών νομισμάτων, και ειδικώς του bitcoin, που δοκιμάζονται από τις αγορές ως «λιμάνια διαφυγής»: μέσα στις διακοπές Χριστουγέννων-Πρωτοχρονιάς το bitcoin πραγματοποίησε το μεγαλύτερο ράλι της ιστορίας του, για να χάσει 17% της αξίας του τις πρώτες μέρες του νέου έτους.
Γενικώς πάντως κέρδισε περισσότερο από 300% μέσα στο 2020, κάτι που δείχνει καθαρά ότι το ζήτημα της λειτουργίας αλλά και της κερδοφορίας των κρυπτο-νομισμάτων παγκοσμίως εισέρχεται σε νέα φάση.
Σε νέα φάση έχει εισέλθει, από τα μισά του 2020, και το πετρέλαιο, με τις πρόσφατες προσπάθειες της ομάδας του ΟΠΕΚ+, εντός του οποίου καθοριστικό ρόλο παίζουν η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία, για νέα συμφωνία επί της παραγωγής και επί των τιμών, να αποδεικνύονται πολύ δύσκολες και να θυμίζουν την πίεση που ασκείται στο «μαύρο χρυσό». Πίεση που λογικά θα αυξηθεί, καθώς το 2021 έχει αναγγελθεί, μεταξύ άλλων, και ως χρονιά προώθησης του αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής.
Εν ολίγοις: παράταση της υγειονομικής κατάστασης ανάγκης, γεωπολιτική αστάθεια, μεταβολές οικονομικών σταθερών. Αυτό φαίνεται να είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα δοθεί ο αγώνας της ανάπτυξης τη χρονιά που μόλις άρχισε -κι αλίμονο στις χώρες, και τις οικονομίες, που θα βρεθούν απομονωμένες.
Διαβάστε επίσης:
