Καθώς οι πληροφορίες αναφέρουν ότι οι ρωσικές δυνάμεις ετοιμάζονται για νέα μεγάλη επίθεση στην ανατολική Ουκρανία, ενώ η Δύση έχει ανάψει το πράσινο φως για ενίσχυση των δυνάμεων του Κιέβου με σύγχρονα τανκς, το ερώτημα που αιωρείται από την έναρξη της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης» της Μόσχας επανέρχεται με ένταση.
Πόσο πιθανό είναι ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν, αν τα σχέδιά του δεν υλοποιηθούν, να προχωρήσει στη χρήση τακτικού (δηλαδή, σχετικά μικρής ισχύος) πυρηνικού όπλου στην Ουκρανία; Και, αν συμβεί το -κατά πολλούς- αδιανόητο, πώς θα απαντήσει η Δύση και τι θα σημάνει αυτό για την εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία και, ίσως, πέρα από αυτή;
Κατ’ αρχάς, ένα caveat: τόσο ο Πούτιν, όσο και ο Αμερικανός ομόλογός του, Τζο Μπάιντεν, έχουν τονίσει ότι ένας πυρηνικός πόλεμος απλώς βρίσκεται εκτός λογικής των δύο χωρών, καθώς σε μια τέτοια περίπτωση δεν θα υπάρξει νικητής, αλλά θα επιβεβαιωθεί ο αφορισμός που αποδίδεται στον Αϊνστάιν, ότι ο Δ’ Παγκόσμιος Πόλεμος θα διεξαχθεί με πέτρες.
Το… χέρι του Πούτιν
Ωστόσο, όπως σημειώνουν Δυτικοί αναλυτές, ο Πούτιν μπορεί κάλλιστα και απολύτως «λογικά» να διατάξει τη χρήση τακτικού πυρηνικού όπλου στην Ουκρανία, ιδίως αν διαπιστώσει ότι η σχεδιαζόμενη μεγάλη επίθεσή του δεν βαίνει καλώς και ότι οι Ουκρανοί μπορούν να ανακαταλάβουν τις υπό ρωσική κατοχή περιοχές στο Ντονμπάς.
Μάλιστα, όπως σημειώνουν οι ίδιοι αναλυτές, αν ο Ρώσος πρόεδρος βρεθεί μπροστά στο δίλημμα μιας ταπεινωτικής ήττας -που, π.χ., θα σημαίνει απώλεια εδαφών στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης και της Κριμαίας- και χρήση πυρηνικού όπλου, οι πιθανότητες να καταφύγει στα πυρηνικά είναι περισσότερο από πολλές.
Να σημειωθεί, δε, ότι το πυρηνικό δόγμα της Ρωσίας συμπυκνώνεται στην έκφραση «κλιμάκωση για αποκλιμάκωση», όπερ σημαίνει ότι αν το Κρεμλίνο διαπιστώσει ότι οι Ουκρανοί με τη βοήθεια των Δυτικών μπορούν να κερδίσουν τον πόλεμο, τότε μάλλον δεν θα διστάσει να χρησιμοποιήσει πυρηνικό όπλο για να ανατρέψει τα δεδομένα.
Η απάντηση των ΗΠΑ
Στην περίπτωση αυτή, ο Μπάιντεν έχει δηλώσει ότι οι ΗΠΑ θα απαντήσουν με τρόπο που θα έχει «καταστροφικές συνέπειες» για τα ρωσικά στρατεύματα, φράση που «μεταφράζεται» ως πυρηνικό χτύπημα σε εγκαταστάσεις Ρώσων εντός της Ουκρανίας. Όμως μια τέτοια κίνηση θεωρείται βέβαιο ότι θα φέρει αντίστοιχη απάντηση από τη Μόσχα.
Να σημειωθεί εδώ ότι η ιδέα του «περιορισμένου» πυρηνικού πολέμου, που είχε μελετηθεί από ειδικούς στη δεκαετία του 1960, έχει απορριφθεί καθώς όλες οι προσομοιώσεις που έχουν γίνει, έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι αργά ή γρήγορα ένας τέτοιος πόλεμος θα επεκταθεί πέραν των ορίων μιας χώρας και θα μετατραπεί σε παγκόσμιο.
Η τακτική του Ψυχρού Πολέμου
Είναι, λοιπόν, αδιέξοδο για τις ΗΠΑ, στην περίπτωση που ο Πούτιν αποφασίσει να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα στην Ουκρανία; Η απάντηση έχει ήδη δωθεί από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, όταν η Ουάσινγκτον φρόντιζε με κάθε τρόπο να παρεμποδίζει τις επεκτατικές βλέψεις της Μόσχας χωρίς η ίδια να αναμειγνύεται άμεσα σε συγκρούσεις.
Σε αδρές γραμμές, η ίδια στρατηγική ακολουθείται και σήμερα από την κυβέρνηση Μπάιντεν, με τις πολύ σκληρές κυρώσεις στη Ρωσία, την κινητοποίηση των συμμάχων στο ΝΑΤΟ, την ενίσχυση της Ουκρανίας με κάθε τρόπο και την πολιτική απομόνωση του Πούτιν και των «γερακιών» που τον περιστοιχίζουν και τον στηρίζουν στον πόλεμο.
Το αν και πόσο θα αποδώσει η στρατηγική αυτή θα φανεί στο μέλλον. Πάντως, το γεγονός ότι η «ειδική επιχείρηση» ήδη πλησιάζει στον ένα χρόνο λέει πολλά και ενδεχομένως θα επιτρέψει στην Ουκρανία να πάει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για την ειρήνευση έχοντας το «πάνω χέρι» και πιο ισχυρά διαπραγματευτικά χαρτιά από τη Μόσχα.
