- Blue jeans: Από τον Κολόμβο και τις καραβέλες του, στο Χρυσό Πυρετό της Καλιφόρνια, τον Λεμπ (ΛίβαΪ) Στράους και στο μπλε της Γένοβας
Επτά χρόνια παραμένει ο Γενοβέζος Χριστόφορος Κολόμβος στην Ισπανία, περιμένοντας μια οριστική απάντηση από τους βασιλείς της Αραγωνίας – Φερδινάνδο και της Καστίλης – Ισαβέλλα για να χρηματοδοτήσουν το ταξίδι του στις μακρινές Ινδίες.
Και έχει πλέον απελπιστεί… Εκείνοι ήθελαν πρώτα να τελειώσουν τον πόλεμο εναντίον της τελευταίας αραβικής ηγεμονίας στην Ιβηρική, με έδρα την Γρανάδα. Το 1492 τελικώς η Ισαβέλλα και ο Φερδινάνδος κερδίζουν την Γρανάδα και στο ισλαμικό φρούριο της Αλάμπρα, στην Αίθουσα των Πρεσβευτών, δίνουν την υποστήριξη τους στον Κολόμβο να σαλπάρει για τον Νέο Κόσμο με τις καραβέλες του.
Η “Santa Maria” , η “La Pinta” και η “La Nina”, οι τρεις καραβέλες του Κολόμβου είχαν πανιά από ένα ειδικό ύφασμα, ένα καραβόπανο που ήταν ο προπροπάππους του τζιν υφάσματος!!!. Μετά από 350 και πλέον χρόνια από την ανακάλυψη της Αμερικής, ο Λίβαϊ Στράους λανσάρει το παντελόνι μπλουτζίν στους χρυσοθήρες της Καλιφόρνια.
***
Ο Λίβαϊ Στρως γεννήθηκε ως Λεμπ Στράους στο βασίλειο της Βαυαρίας. Οι γονείς του, ο Χιρς και η Ρεβέκκα Στράους, ήταν Ασκεναζίτες Εβραίοι. (Οι Ασκεναζίτες, ήταν Ιουδαίοι που είχαν καταφύγει στην κεντρική Ευρώπη το 70 μ.Χ. για να αποφύγουν τους διωγμούς από τους Ρωμαίους. Κυρίως εγκαταστάθηκαν στην κοιλάδα του Ρήνου. Σε αντίθεση με τους Σεφαραδίτες που κατάγονται από την Ιβηρική Χερσόνησο και εγκαταστάθηκαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, κυρίως στη Θεσσαλονίκη, μετά το διωγμό τους από την Ισπανία.)
Λεμπ Στράους ή Λίβαϊ Στρως
Μόλις ο Λίβαϊ έγινε 18 ετών, ταξίδεψε με τη μητέρα του και τις δύο αδελφές του στις Ηνωμένες Πολιτείες για να ζήσει με τους αδελφούς του, που είχαν αρχίσει μία επιχείρηση χονδρεμπορίου υφασμάτων στη Νέα Υόρκη, την «J. Strauss Brother & Co.». Η οικογένεια αποφάσισε να ανοίξει μία θυγατρική της οικογενειακής φίρμας στη Δυτική Ακτή και επέλεξαν το Σαν Φρανσίσκο, το εμπορικό κέντρο του Πυρετού του Χρυσού στην Καλιφόρνια.
Ο καλιφορνέζικος Πυρετός του Χρυσού
Ο καλιφορνέζικος Πυρετός του Χρυσού είχε χτυπήσει το 1848-1849, αναγκάζοντας χιλιάδες ανθρώπους να μετακομίσουν δυτικά ψάχνοντας μια καλύτερη, στα χρυσωρυχεία του Σακραμέντο και του Σαν Φραντσίσκο. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1850 υπήρχαν περισσότερες από 300.000 νέες αφίξεις – ένας στους 90 ανθρώπους των ΗΠΑ ζούσε στην Καλιφόρνια. Το 1850, δύο χρόνια αφότου η αμερικανική κυβέρνηση αγόρασε τη γη, η Καλιφόρνια έγινε η 31η πολιτεία των ΗΠΑ. Ο φτωχός Λίβαϊ, μην έχοντας τίποτα να χάσει, ακολούθησε το κοπάδι των εσωτερικών μεταναστών για την Άγρια Δύση, φθάνοντας στιςαρχές Μαρτίου του 1853 στο Σαν Φραντσίσκο.
Τα χρυσωρυχεία του Σαν Φραντσίσκο (1848)
Ο Στρως ίδρυσε την επιχείρησή του με την επωνυμία Levi Strauss & Co. και άρχισε να εισάγει εκλεκτά προϊόντα για ένδυση, αλλά και κλινοσκεπάσματα, μαντήλια, και τσάντες από τα αδέλφια του στη Νέα Υόρκη. Εμπορευόταν επίσης καραβόπανο για τα αντίσκηνα που χρησιμοποιούσαν οι χρυσοθήρες, το οποίο εισήγαγε από την Γένοβα. Τα πλοία έφθαναν από την μακρινή Ιταλία και ξεφόρτωναν μακριά τόπια καραβόπανου, σε μπλε χρώμα, το περίφημο μπλε της Γένοβας.
Η ιταλική πόλη Γένοβα ήταν περίφημη για τα βελούδα, τα κοτλέ και τα βαμβακερά της υφάσματα εδώ και 3 αιώνες πριν από τη γέννηση του Λιβάι, καθώς και για τα καραβόπανα που χρησιμοποιούσαν οι ναυτικοί αρχικά για την προστασία των αγαθών πάνω στο κατάστρωμα. Τον 17ο αιώνα στη Γένοβα οι εργάτες και οι ναύτες συνήθιζαν να φοράνε βερμούδες, παντελόνια και σαλοπέτες από ένα παρόμοιο ύφασμα γιατί ήταν πολύ ανθεκτικά στο νερό και στην αρμύρα.
Η Ιταλική πόλη Γένοβα σε γκραβούρα εποχής
Πως βγήκε το brand «bluejeans»
Από το χαρακτηριστικό μπλε χρώμα των καραβόπανων της Τζένοα, το γαλλικό «bleau de Genes», «Jenoan» για τους αμερικανούς, προήλθε ο αγγλικός όρος «bluejeans», που αργότερα έμεινε στο μισό της λέξης, στο απλό «jeans». Αρχικά τα τζιν παντελόνια ήταν μπεζ χρώματος, το οποίο στη συνέχεια αντικαταστάθηκε από το λουλακί (indigo) το οποίο οι κατασκευαστές έπαιρναν από φυτά στην Ινδία. Ας σημειώσουμε ότι, έβαφαν μόνο τα βασικά νήματα ύφανσης, κάτι που εξηγεί γιατί η μία πλευρά είναι μπλε και η άλλη άσπρη, ενώ η βαφή ήταν επιφανειακή και έφευγε με τη χρήση, κάνοντας τα υφάσματα να ξεθωριάζουν.
Tο «μπλε της Γένοβας» δημιουργεί μια αυτοκρατορία
Επιστρέφουμε στον Λίβαϊ και στο εμπόριό υφασμάτων του ο οποίος παραλαμβάνοντας κάθε μήνα το «μπλε της Γένοβας» σκέφτεται ότι εκτός από αντίσκηνα, το ύφασμα αυτό θα ταίριαζε ιδανικά για γίνει παντελόνι για τους χρυσοθήρες και τους εργάτες τους. Κι έτσι σύντομα το μικρό ραφτάδικο του Σαν Φρανσίσκο θα μετατρεπόταν σε αυτοκρατορία, με τη Levi Strauss να εγκαινιάζει πράγματι το μπλουτζίν στον δυτικό κόσμο και να το κάνει προσιτό στις πλατιές μάζες.
Λίγο αργότερα, το 1872 ένας ράφτης από τη Νεβάδα, ο Τζέικομπ Ντέιβις, που προμηθευόταν καραβόπανο από τον Λίβαϊ, είχε αναπτύξει μια τεχνική για να κάνει το παντελόνι ανθεκτικότερο, χρησιμοποιώντας μεταλλικές κόπιτσες στις τσέπες. Με αυτό τον τρόπο οι τσέπες δεν σκίζονταν πλέον. Ο Λιβάι ένιωσε ενθουσιασμένος καθώς έψαχνε πολύ καιρό ένα ακόμη πιο ανθεκτικό παντελόνι για τις κακουχίες των χρυσοθήρων στα ποτάμια και τα ορυχεία, που να αντέχει στη σκληρή δουλειά της Άγριας Δύσης. Το πρώτο μπλουτζίν με μεταλλικές κόπιτσες κυκλοφόρησε το 1873 και πουλήθηκε αμέσως.
Από τα «jeans» στο ντένιμ (de Nimes)
Όταν με τον καιρό οι χρυσοθήρες άρχισαν να διαμαρτύρονται ότι το σκληρό καραβόπανο τους προκαλούσε διάφορους ερεθισμούς, ο Στρως αποφάσισε να αντικαταστήσει το καραβόπανο με ένα γαλλικό βαμβακερό, διαγώνιας ύφανσης, το οποίο ονομαζόταν ντένιμ – δίμιτο στα ελληνικά.
Οι κάτοικοι της γαλλικής πόλης Nimes είχαν ζηλέψει το μπλε της Γένοβας και είχαν δημιουργήσει μια δική τους πρόταση βαμβακερού υφάσματος, το ντένιμ (δηλαδή de Nimes). Η Νιμ, η πόλη αυτή της νότιας Γαλλίας μας χάρισε και άλλα είδη προϊόντων και brands. Στη Νιμ γεννήθηκαν ο γιατρός και επιχειρηματίας Λουί Περιέρ, δημιουργός του ομώνυμου εμφιαλωμένου νερού και ο Ζαν Νικό που εισήγαγε τον καπνό στην Γαλλία και έδωσε το όνομά του στην νικοτίνη.
Η συνέχεια είναι γνωστή. Τα διάσημα blue jeans γράφουν ιστορία με τους καουμπόηδες της Marlboro, την Άβα Γκάρντνερ το 1947, τον Μάρλον Μπράντο το 1953 στον «Ατίθασο», τον Τζέιμς Ντιν το 1955 στο «Επαναστάτης χωρίς αιτία», την Μέριλιν Μονρόε να φορά το αντρικό 501 χαμηλά στη μέση τη δεκαετία του ’50, τη Μπριζίτ Μπαρντό το ’60, τον Μπομ Ντίλαν το ‘60 και από το ’70 με όλους τους οίκους μόδας να το προτείνουν.
Ο αλησμόνητος Τζέιμς Ντιν στον «Ατίθασο» (1955) καθιερώνει το ανέμελο στιλ του«bluejean»
Μπορεί ο Κολόμβος να έφτασε πρώτος στη Νέα Γη πατώντας στο Μαϊάμι το 1492, ο Λίβαϊ να έκανε μια περιουσία από χρυσάφι κοντά στους χρυσοθήρες, αλλά η γειτονική μας χώρα είναι αυτή που χάρισε στον κόσμο το μπλε της Γένοβας.
- Το κείμενο αφιερώνεται στο σημερινό πρώτο Σάββατο της Άνοιξης, στα νιάτα μας, στην Μαρία Αγάπη και σε όλες τις αγάπες της ζωής μας
Ο Ισπανός
Διαβάστε και τις άλλες ιστορίες του Ισπανού
- https://www.youtube.com/watch?v=RB-3KzSdmNQ Ο Λουκιανός τραγουδά τα «Τζιν», τραγούδι που έγραψε για την κόρη του Γιασεμή Κηλαηδόνη. Το χορεύει η μικρή Φωτεινή, με «χιόνια» το tape της ΕΡΤ, αλλά δείτε το έτσι για την… αλητεία
- https://www.youtube.com/watch?v=lWiBFhhBi2c “ Αφιέρωμα στον James Dean”
- https://www.youtube.com/watch?v=FzrhTLNorF0 trailer “Η μάσκα του Ζορρό” . Ταινία blockbuster του 1998 με τον Αντόνιο Μπαντέρας που μάχεται τους χρυσοθήρες της Καλιφόρνιας.
