Μπορεί ο Τούρκος πρόεδρος τελικά να… λύγισε και να είπε το «ναι» στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, μια μέρα πριν την έναρξη της Συνόδου Κορυφής της συμμαχίας στο Βίλνιους της Λιθουανίας, ωστόσο, πολλές σημαντικές λεπτομέρειες σχετικά με τη συμφωνία αυτή παραμένουν… θολές.
Τα δεδομένα
Κατ’ αρχάς, τα βασικά δεδομένα που προκύπτουν από τη συμφωνία:
- Ο γ.γ. του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, ο οποίος έκανε το… διαιτητή στη συνάντηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Ουλφ Κρίστερσον, μπορεί να δήλωσε ότι ο Τούρκος πρόεδρος δεσμεύτηκε να εισαχθεί το ταχύτερο στην τουρκική Εθνοσυνέλευση το πρωτόκολλο εισδοχής της Σουηδίας στη συμμαχία, αλλά δεν μπορούσε να δώσει λεπτομέρες χρονοδιάγραμμα σχετικά με τη διαδικασία κύρωσης του πρωτοκόλλου.
- Η Τουρκία «στρίμωξε» πολύ τη Σουηδία, με τη Στοκχόλμη να δεσμεύεται ότιι δεν θα παρέχει υποστήριξη στις κουρδικές οργανώσεις YPG/PYD και στη FETO, την οργάνωση του Φετουλάχ Γκιουλέν, ενώ δεσμεύεται να υποστηρίξει την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην ΕΕ, με έμφαση στην αναβάθμιση της τελωνειακής σύνδεσης και της άρσης απαίτησης της βίζας για τους Τούρκους που ταξιδεύουν στην Ένωση.
- Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση της συμμαχίας, επίσης, «τόσο η Σουηδία όσο και η Τουρκία συμφώνησαν ότι η αντιτρομοκρατική συνεργασία είναι μια μακροπρόθεσμη προσπάθεια, η οποία θα συνεχιστεί πέρα από την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Ο Γενικός Γραμματέας Στόλτενμπεργκ επιβεβαίωσε επίσης ότι το ΝΑΤΟ καταδικάζει κατηγορηματικά την τρομοκρατία σε όλες τις μορφές και εκδηλώσεις της». Μένει να φανεί τι επίδραση θα έχει αυτό στο κράτος δικαίου της Σουηδίας.
Τα… παζάρια
Είναι προφανές ότι, πέραν από τις δεσμεύσεις της Σουηδίας, η Τουρκία επιδίωξε, προκειμένου να δώσει το «πράσινο φως» για την ένταξη της σκανδιναβικής χώρας στο ΝΑΤΟ, να… παζαρέψει σκληρά, τόσο με τις ΗΠΑ, όσο και με την ΕΕ, ώστε να πετύχει τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη από μια συμφωνία που κάθε άλλο παρά δεδομένη μπορούσε να θεωρείται.
Σε αδρές γραμμές, το τι ζητά η Τουρκία είναι γνωστό:
- από τις ΗΠΑ, θέλει να… ξεκολλήσει η πώληση 40 νέων μαχητικών F-16 και περίπου 80 κιτ αναβάθμισης για παλιότερα αεροσκάφη, η οποία βρίσκεται «παγωμένη» στο Κογκρέσο. Το γεγονός ότι πολλοί Αμερικανοί πολιτικοί είχαν συνδέσει την πώληση αυτή με το «ναι» της Τουρκίας στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, σημαίνει ότι η εξέλιξη της Δευτέρας επιτρέπει στην κυβέρνηση Μπάιντεν να επαναφέρει το ζήτημα (πολλώ δε μάλλον, αν θεωρηθεί δεδομένη η προσπάθεια της Ουάσινγκτον να κρατήσει την Τουρκία εντός ατλαντικής τροχιάς). Βέβαια, οι ενστάσεις παραμένουν και μένει να φανεί πώς ο Τζο Μπάιντεν θα τις προσπεράσει ή, εν πάση περιπτώσει, πώς θα επιλύσει το πρόβλημα αυτό.
- από την ΕΕ, ο Ερντογάν ζήτησε ευθέως την επανέναρξη της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας, η οποία έχει «παγώσει» από το 2018. Η Κομισιόν απάντησε ότι τα δύο θέματα δεν σχετίζονται και, σε γενικές γραμμές ο Τούρκος πρόεδρος δεν μοιάζει και ιδιαίτερα «ζεστός» στην προοπτική ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ. Ωστόσο, εκτιμάται ότι θα πιέσει -και μέσω της Σουηδίας- για διεύρυνση της τελωνειακής ένωσης και για άρση της υποχρεωτικής βίζας.
Τι θα πάρει τελικά η Τουρκία
To ποιο αποτέλεσμα είχαν τελικά τα παζάρια της Τουρκίας, αναμένεται να φανεί μέσα στο επόμενο διάστημα, μετά τον -προφανώς πανηγυρικό χαρακτήρα που λαμβάνει η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ. Οι πρώτες εκτιμήσεις δείχνουν ότι οι ΗΠΑ εν τέλει θα φροντίσουν ώστε η Τουρκία να πάρει τα F-16 που θέλει, πιθανόν επικαλούμενες και ζητήματα ασφαλείας στην ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ. Από την πλευρά των Βρυξελλών, πάντα υπάρχει η λεγόμενη θετική ατζέντα με την Άγκυρα, ωστόσο, η όποια διαδικασία θα είναι μακρόσυρτη και θα περιλαμβάνει την ανάγκη να υπερπηδηθούν πολλά εμπόδια.
Το πιθανότερο είναι ο ίδιος ο Ερντογάν να δώσει κάποια στοιχεία σχετικά με τα ανταλλάγματα που πήρε για το «ναι» στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, μετά το τέλος της Συνόδου Κορυφής. Από την άλλη, η Άγκυρα συνεχίζει να απαιτεί στο πλαίσιο της αναθεώρησης των αμυντικών σχεδίων του ΝΑΤΟ η Κύπρος να ονοματίζεται μέσω… συντεταγμένων, θέτοντας κι εκεί διάφορα εμπόδια και ενστάσεις. Το βέβαιο είναι ότι η «κοινοπραξία» που οραματίζεται ο Τζο Μπάιντεν μάλλον απέχει ακόμα αρκετά από την υλοποίησή της, αν και η συνάντηση Ερντογάν με τον Κυριάκο Μητσοτάκη ίσως αποτελέσει μια βάση για αναθέρμανση των σχέσεων των δύο χωρών. Ίδομεν…
