Το Ισραήλ και οι σύμμαχοί του, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γαλλίας, κατάφεραν το βράδυ του Σαββάτου και τις πρώτες πρωινές ώρες της Κυριακής να αποτρέψουν, ως επί το πλείστον, μια άνευ προηγουμένου επίθεση του Ιράν κατά του εβραϊκού κράτους.

Η Ισλαμική Δημοκρατία εκτόξευσε περισσότερα από 300 μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους κατά του Ισραήλ. Σχεδόν όλα αναχαιτίστηκαν πριν φθάσουν στον ισραηλινό εναέριο χώρο και δεν αναφέρθηκαν θύματα. Ένα 10χρονο κορίτσι στο Ισραήλ τραυματίστηκε σοβαρά από την πτώση θραυσμάτων, ενώ μια στρατιωτική βάση υπέστη ελαφρές ζημιές.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δήλωσε ότι καταδίκασε με τον πιο έντονο τρόπο την επίθεση -την πρώτη από ιρανικό έδαφος εναντίον του Ισραήλ- και ισραηλινοί αξιωματούχοι προειδοποίησαν ότι πρόκειται για “σοβαρή και επικίνδυνη κλιμάκωση” από την Τεχεράνη.

Ο Λευκός Οίκος και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι κάλεσαν το Ισραήλ να επιδείξει αυτοσυγκράτηση καθώς προσπαθούν να αποτρέψουν μια άμεση σύγκρουση με το Ιράν, η οποία θα μπορούσε να πλήξει την παγκόσμια οικονομία και να στείλει τις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου υψηλότερα. Ο Μπάιντεν είναι ιδιαίτερα πρόθυμος να το αποφύγει αυτό σε μια χρονιά εκλογών.

Το Ιράν είχε απειλήσει αντίποινα κατά του Ισραήλ μετά το χτύπημα πυραύλων στο συγκρότημα της πρεσβείας του στη Συρία την 1η Απριλίου, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν επτά Ιρανοί αξιωματικοί. Η επίθεση το βράδυ του Σαββάτου ήταν μια νόμιμη απάντηση, δήλωσε εκπρόσωπος της Τεχεράνης.

Επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ

Η Τεχεράνη δήλωσε ότι δεν θα υπάρξουν περαιτέρω επιθέσεις εφόσον το Ισραήλ δεν ανταποδώσει. Προειδοποίησε για “σημαντικά πιο σοβαρά” πλήγματα αν το Ισραήλ επιλέξει αυτή την επιλογή.

“Βλέπουμε ότι αυτή η επιχείρηση πέτυχε ένα πλήρες αποτέλεσμα και δεν υπάρχει πρόθεση να συνεχιστεί”, δήλωσε ο αρχηγός του επιτελείου του Ιρανικού στρατού, Μοχάμαντ Μπαγκερί, στην κρατική τηλεόραση την Κυριακή.

Οι επιθέσεις είχαν επισημανθεί σε βαθμό που τα Ιρανικά κρατικά μέσα ενημέρωσης ανακοίνωσαν την εκτόξευση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών αρκετές ώρες πριν αυτά εισέλθουν στο ισραηλινό έδαφος. Πολλοί δυτικοί διπλωμάτες είπαν ότι αυτό γινόταν για να διασφαλιστεί ότι οι ζημιές θα ήταν περιορισμένες και οι απώλειες θα ελαχιστοποιούνταν.

Τα χρηματιστήρια στο Ισραήλ, τη Σαουδική Αραβία και αλλού στη Μέση Ανατολή υποχώρησαν την Κυριακή, αλλά μόνο ελαφρώς. Οι ισραηλινές μετοχές κυμάνθηκαν μεταξύ απωλειών και κερδών. Μέχρι τις 4 μ.μ. στο Τελ Αβίβ σημείωναν άνοδο 0,3%.Η Σαουδική Αραβία, η οποία δήλωσε ότι έχει “βαθιά ανησυχία για τις εξελίξεις στρατιωτικής κλιμάκωσης στην περιοχή”, είδε το κύριο χρηματιστήριό της να σημειώνει πτώση 0,3%.

• “Το Ιράν σχεδίασε τα αντίποινά του για να προκαλέσει μέγιστο συμβολισμό, αλλά ελάχιστη ζημιά”, δήλωσε ο Ziad Daoud, επικεφαλής οικονομολόγος αναδυόμενων αγορών του Bloomberg Economics. “Από μόνη της, δεν θα πρέπει να αναστατώσει τις αγορές. Αλλά αν πυροδοτήσει μια ισραηλινή αντεπίθεση, τότε οδηγούμαστε σε ένα πολύ επικίνδυνο σπιράλ. Το κλειδί για το τι θα συμβεί στη συνέχεια είναι αν οι ΗΠΑ μπορούν να συγκρατήσουν την ισραηλινή αντίδραση”.

“Το Ισραήλ θα ανταποδώσει με χτύπημα στο ιρανικό έδαφος”

Παρόλα αυτά, ορισμένοι Ισραηλινοί υπουργοί κάλεσαν για μια επιθετική αντίδραση. Ο υπουργός Εθνικής Ασφάλειας Ιταμάρ Μπεν Γκβίρ δήλωσε ότι θα πρέπει να υπάρξει μια “συντριπτική επίθεση” στο Ιράν, ενώ ο υπουργός Εξωτερικών Ισραέλ Κατζ δήλωσε ότι η χώρα θα ανταποδώσει άμεσα χτύπημα στο ιρανικό έδαφος.

Ο ισραηλινός στρατός τόνισε ότι το Ιράν σκόπευε να προκαλέσει μεγάλη ζημιά στο Ισραήλ. “Το Ιράν ήθελε να έχει αποτελέσματα και δεν είχε αποτελέσματα”, δήλωσε ο Ντάνιελ Χάγκαρι, ο κύριος εκπρόσωπος των IDF. “Ήθελε πολύ πιο σημαντική ζημιά από αυτό που συνέβη”.

Το Ιράν δήλωσε ότι υπάρχει μια “νέα εξίσωση” μεταξύ του ίδιου και του Ισραήλ. Άφησε να εννοηθεί ότι ήταν προετοιμασμένο για έναν πιο άμεσο ρόλο στον σκιώδη πόλεμο με το Ισραήλ που συνήθως διεξάγεται μέσω των παραστρατιωτικών του αντιπροσώπων στη Μέση Ανατολή.

“Από τώρα και στο εξής, αν το σιωνιστικό καθεστώς επιτεθεί στα συμφέροντα, τα περιουσιακά στοιχεία, τον λαό ή τους πολίτες μας σε οποιοδήποτε σημείο, θα κάνουμε αντεπίθεση από την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν”, δήλωσε στην κρατική τηλεόραση ένας διοικητής του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης.

Η αντίδραση Μπάιντεν

Ο Μπάιντεν θα μιλήσει με τους ηγέτες της Ομάδας των Επτά την Κυριακή “για να συντονίσει μια ενιαία διπλωματική απάντηση”, σύμφωνα με ανακοίνωση του Λευκού Οίκου.

Μίλησε με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου και επανέλαβε ότι η υποστήριξη της Ουάσινγκτον προς τη χώρα είναι “ακλόνητη”. Ωστόσο, είπε ότι οι ΗΠΑ δεν θα υποστηρίξουν μια ισραηλινή αντεπίθεση εναντίον του Ιράν, ανέφερε το Axios, επικαλούμενο άγνωστο αξιωματούχο του Λευκού Οίκου.

“Ο πρόεδρος ήταν ξεκάθαρος: Δεν θέλουμε να το δούμε αυτό να κλιμακώνεται”, δήλωσε στο NBC ο Τζον Κίρμπι, εκπρόσωπος του Μπάιντεν. “Δεν επιδιώκουμε έναν ευρύτερο πόλεμο με το Ιράν”.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν καταδίκασε τις επιθέσεις του Ιράν και δήλωσε ότι “όλοι οι παράγοντες πρέπει τώρα να απέχουν από περαιτέρω κλιμάκωση και να εργαστούν για την αποκατάσταση της σταθερότητας στην περιοχή”.

“Αυτή η εκστρατεία δεν έχει τελειώσει ακόμη και πρέπει να παραμείνουμε προετοιμασμένοι”, δήλωσε ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, Γιοάβ Γκαλάντ. “Το Ισραήλ άντεξε την επίθεση απόψε. Οι Ισραηλινές Δυνάμεις Άμυνας απέκρουσαν αυτή την επίθεση με τον πιο εντυπωσιακό τρόπο, μαζί με τους εταίρους μας. Όλος ο κόσμος είδε απόψε τι είναι το Ιράν, μια χώρα του τρόμου”.

“Το Ισραήλ πρέπει να προετοιμαστεί για οποιοδήποτε σενάριο”

Το Ισραήλ έχει αναβαθμίσει σημαντικά την αεράμυνά του τα τελευταία 15 χρόνια, προσθέτοντας νέα συστήματα για την αναχαίτιση βαλλιστικών πυραύλων που εκτοξεύονται από απόσταση 2.400 χιλιομέτρων. Αυτή η εμβέλεια περιλαμβάνει το Ιράν, το οποίο νωρίτερα φέτος παρουσίασε βαλλιστικούς πυραύλους που μπορούν να φτάσουν μέχρι το Ισραήλ.

Η πιο ενεργή και γνωστή αεράμυνα του Ισραήλ είναι το Iron Dome, το οποίο έχει αναχαιτίσει χιλιάδες ρουκέτες που εκτοξεύτηκαν από Παλαιστίνιους μαχητές στη Γάζα από το 2011. Αλλά το Iron Dome έχει σχεδιαστεί για πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη με μικρή εμβέλεια και είναι μόνο ένα από τα προηγμένα συστήματα πυραυλικής άμυνας που υπάρχουν.

Το Ισραήλ διαθέτει επίσης έναν αναχαιτιστή μεσαίου έως μεγάλου βεληνεκούς, γνωστό ως David’s Sling, και το αμυντικό σύστημα Arrow.

Η νέα ένταση ξεκίνησε με την τρομοκρατική ενέργεια της Χαμάς

Η επίθεση θα μπορούσε να επιδεινώσει μια σύγκρουση στη Μέση Ανατολή που ξεκίνησε όταν χιλιάδες πράκτορες της Χαμάς εισέβαλαν στο Ισραήλ από τη Γάζα τον Οκτώβριο, σκοτώνοντας περίπου 1.200 ανθρώπους και απαγάγοντας 250. Τα αντίποινα της αεροπορικής και χερσαίας επίθεσης του Ισραήλ έχουν σκοτώσει περισσότερους από 33.000 ανθρώπους στη Γάζα, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας που διοικεί η Χαμάς στο παλαιστινιακό έδαφος.Αυτό προκάλεσε οργή στον μουσουλμανικό κόσμο και όχι μόνο.

Η Χαμάς έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ και την ΕΕ.

Μια άμεση σύγκρουση μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ θα μπορούσε να εμπλέξει και την ομάδα Χεζμπολάχ με έδρα το Λίβανο, η οποία όπως και η Χαμάς υποστηρίζεται από το Ιράν, και να αυξήσει την πιθανότητα ενός περιφερειακού πολέμου. Οι προμήθειες πετρελαίου από τον Περσικό Κόλπο θα μπορούσαν επίσης να περιοριστούν.

Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, προειδοποίησε επανειλημμένα ότι το Ισραήλ θα “τιμωρηθεί ” για το φονικό χτύπημα στη Δαμασκό, το οποίο κατέστρεψε το κτίριο του προξενείου της Ισλαμικής Δημοκρατίας και σκότωσε τουλάχιστον 13 ανθρώπους. Το Ισραήλ δεν ανέλαβε την ευθύνη, αλλά ούτε και την αρνήθηκε.

Ένας από τους αξιωματικούς που έχασαν τη ζωή τους ήταν ο Mohammadreza Zahedi, στρατηγός του IRGC και ο πιο υψηλόβαθμος Ιρανός που σκοτώθηκε από τότε που οι ΗΠΑ, υπό τον τότε πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, δολοφόνησαν τον Qassem Soleimani στο Ιράκ το 2020.

Ο “άξονας της αντίστασης” του Ιράν

Μετά τον θάνατο του Σολειμανί, το Ιράν εξαπέλυσε επιθέσεις σε στρατιωτικές βάσεις των ΗΠΑ, αλλά δεν σκότωσε κανέναν.Το Ιράν απείλησε την Κυριακή ότι θα πλήξει και πάλι αμερικανικές βάσεις στη Μέση Ανατολή εάν ο Λευκός Οίκος βοηθήσει το Ισραήλ να απαντήσει στην επίθεση του Σαββάτου το βράδυ.

Το Ιράν υποστηρίζει ομάδες κατά του Ισραήλ και των ΗΠΑ σε όλη την περιοχή. Μαζί, συχνά αποκαλούνται “άξονας της αντίστασης”.Περιλαμβάνουν τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ, καθώς και τους Χούτι στην Υεμένη και τις πολιτοφυλακές στη Συρία και το Ιράκ.

Οι Χούτι χρησιμοποίησαν τον πόλεμο στη Γάζα ως πρόσχημα για πυραυλικές επιθέσεις εναντίον εμπορικών πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα και τον Κόλπο του Άντεν, ενώ η Χεζμπολάχ ανταλλάσσει πυρά στα σύνορα με το Ισραήλ σχεδόν καθημερινά μετά την εισβολή.

Οι υποστηριζόμενες από το Ιράν ομάδες στο Ιράκ και τη Συρία στόχευαν τακτικά αμερικανικές βάσεις με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη στα τέλη του περασμένου έτους και τον Ιανουάριο. Οι επιθέσεις αυτές σταμάτησαν ως επί το πλείστον αφότου τρεις Αμερικανοί στρατιώτες στην Ιορδανία σκοτώθηκαν από μη επανδρωμένο αεροσκάφος στα τέλη Ιανουαρίου και το Πεντάγωνο απάντησε πλήττοντας εγκαταστάσεις στην περιοχή που συνδέονται με το Ιράν.

Οι συνομιλίες με τη Χαμάς καθυστερούν

Επίσης, την Κυριακή, το Ισραήλ δήλωσε ότι η Χαμάς απέρριψε την τελευταία πρόταση κατάπαυσης του πυρός από τους διαμεσολαβητές.

Η Χαμάς απέρριψε το προσχέδιο που παρουσίασαν οι διαμεσολαβητές, σύμφωνα με τη Μοσάντ, την ισραηλινή υπηρεσία εξωτερικών πληροφοριών.

Αν και η Μοσάντ δεν είπε άμεσα ότι φταίνε τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και οι πυραυλικές επιθέσεις του Ιράν στο Ισραήλ, δήλωσε ότι ο ηγέτης της Χαμάς στη Γάζα, Γιαχία Σινουάρ, “συνεχίζει να εκμεταλλεύεται την ένταση με το Ιράν” και “δεν θέλει μια ανθρωπιστική συμφωνία και την επιστροφή των ομήρων”. Οι ΗΠΑ, το Κατάρ και η Αίγυπτος μεσολαβούν στις συνομιλίες.

• Με πληροφορίες από το Bloomberg