Στο κενό φαίνεται ότι πέφτει η πρόταση του Τούρκου υπουργού Άμυνας, Χουλουσί Ακάρ, για την εφαρμογή «μοντέλου Κρήτης» για το αντιαεροπορικό σύστημα S-400 που η Τουρκία αγόρασε από την Τουρκία.
Όχι μόνο η πρόταση απορρίφθηκε με συνοπτικές διαδικασίες από τον Ιμπραήμ Καλίν, τον εξ απορρήτων του Ερντογάν, αλλά ειδικοί αναλυτές θεωρούν ότι μια τέτοια λύση δεν θα μπορούσε να δουλέψει στην παρούσα φάση.
Η υπόθεση των S-300
Όμως, τι είναι το «μοντέλο Κρήτης»; Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 η Κύπρος αγόρασε από τη Ρωσία τον «πρόγονο» των S-400, το αντιαεροπορικό σύστημα S-300 ως φόβητρο για τα τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη.
Η Τουρκία απείλησε ότι αν το σύστημα εγκατασταθεί, θα πραγματοποιήσουν επίθεση για να το καταστρέψουν, απειλώντας με μείζονα κρίση στην περιοχή. Τελικά, η Ελλάδα δέχθηκε να αποθηκεύσει τους S-300 στην Κρήτη και η κρίση αποτράπηκε.
Πρέπει να σημειωθεί ότι το σύστημα S-300 ενεργοποιήθηκε για πρώτη φορά το 2013 στη διάρκεια άσκησης. Φαίνεται ότι και ο Ακάρ κάτι τέτοιο είχε στο μυαλό του, δηλαδή, ενεργοποίηση των S-400 μόνο σε περίπτωση ανάγκης.
Άλλωστε και ο ίδιος δήλωσε ότι «δεν είναι ότι θα τους χρησιμοποιούμε διαρκώς. Τα συστήματα θα χρησιμοποιούνται βάσει των απειλών», προσθέτοντας ότι και οι S-300 στην Ελλάδα δεν είναι πάντα ενεργοί.
Οι εναλλακτικές
Ωστόσο, το σχέδιο του Ακάρ, για να ικανοποιήσει τις ΗΠΑ, οι οποίες έχουν επιβάλλει κυρώσεις στην Τουρκία για τους S-400, θα πρέπει να περιλαμβάνει μετακίνηση του συστήματος εκτός της χώρας, κάτι που η Άγκυρα δεν επιθυμεί.
Δύο εναλλακτικές που έχουν «πέσει στο τραπέζι» αφορούν στη μεταφορά των S-400 είτε στα Κατεχόμενα της Κύπρου είτε στη Λιβύη, όπου η Τουρκία έχει ισχυρή στρατιωτική παρουσία τα τελευταία χρόνια.
Ωστόσο, αναλυτές που μίλησαν στο Ahval εκφράζουν έντονο σκεπτικισμό για τις εναλλακτικές αυτές, θεωρώντας ότι οι ΗΠΑ θα επιμείνουν μέχρι τέλους η Άγκυρα να ξεφορτωθεί οριστικά το ρωσικά σύστημα.
Μη λύσεις
Όσον αφορά στα Κατεχόμενα, εκτιμάται ότι οι ΗΠΑ θα απορρίψουν την πρόταση αφού δεν αναγνωρίζουν την «ΤΔΒΚ», ενώ σημειώνουν ότι μια τέτοια κίνηση θα προκαλέσει αντιδράσεις από Κύπρο, Ελλάδα και Ε.Ε.
Μάλιστα, υπογραμμίζουν ότι Αθήνα και Λευκωσία θα αντιμετωπίσουν μια τέτοια κίνηση ως σαφή εχθρική κίνηση και ως προετοιμασία της Άγκυρας για θερμό επεισόδιο στην Ανατολική Μεσόγειο και θα αντιδράσουν ανάλογα.
Όσον αφορά στη Λιβύη, πέραν του ότι θα παραβιάσει το εμπάργκο όπλων που έχει επιβληθεί, είναι μια πρόταση που δεν ενθουσιάζει καθόλου την Ουάσινγκτον, καθώς θα αυξήσει την παρουσία ρωσικών οπλικών συστημάτων στη Μεσόγειο.
Αδιέξοδο
Όλοι οι αναλυτές, ωστόσο, συμφωνούν ότι η Άγκυρα βρίσκεται πλέον σε αδιέξοδο, όσον αφορά στους S-400 και το ρόλο που παίζει η αγορά του οπλικού συστήματος στις σχέσεις της με ΗΠΑ και ΝΑΤΟ.
Στην πραγματικότητα, σημειώνουν, ακόμα κι αν η Τουρκία απαλλαγεί αύριο από το σύστημα, οι σχέσεις της με την Ουάσινγκτον θα παραμείνουν «παγωμένες» για μεγάλο διάστημα και οι κυρώσεις δεν θα αρθούν αμέσως.
Επίσης, υπογραμμίζουν ότι η επιστροφή της Τουρκίας στο πρόγραμμα ανάπτυξης του stealth μαχητικού 5ης γενιάς, F-35, από το οποίο αποβλήθηκε λόγω των S-400, σε καμία περίπτωση δεν θα είναι αυτόματη.
Το κόστος της υποχώρησης
Από την άλλη, μια υποχώρηση του Ερντογάν για τους S-400 θα αποτελέσει προσωπική ήττα για τον Τούρκο πρόεδρο σε μια περίοδο που η παντοδυναμία του στο εσωτερικό της χώρας αμφισβητείται ποικιλοτρόπως.
Παράλληλα, θα σημαίνει ότι η Τουρκία «πέταξε» 2,5 δισ. δολάρια για την αγορά ενός εξαιρετικά εξελιγμένου οπλικού συστήματος και ότι η στρατηγική σχέση της με την Ρωσία τίθεται υπό αμφισβήτηση.
Στην ουσία, αυτό που υπογραμμίζουν οι αναλυτές είναι ότι, στην παρούσα φάση, ό,τι κι αν αποφασίσει ο Ερντογάν για τους S-400, δεν θα τον βγάλει από το αδιέξοδο στο οποίο ο ίδιος μπήκε με την αγορά τους.
