Τoυ Κώστα Μποτόπουλου
Είναι η εποχή που σειρά διεθνών εκθέσεων, καθώς η ετήσια Έκθεση του Διοικητή της Τράπεζαςτης Ελλάδας, επιτρέπουν μια ψύχραιμη χαρτογράφηση της ελληνικής οικονομίας.
- Ποσοστό ανάπτυξης γύρω στο 2%, αισθητά μεγαλύτερο ενός ευρωπαϊκού μέσου όρου κινούμενου σε μηδενικά επίπεδα, δημοσιονομικό συμμάζεμα και «υπερπλεόνασμα», αύξηση εξαγωγών και επενδύσεων, από τη μια.
- Διατήρηση δομικών αδυναμιών και βεβαιότητα για δυσκολότερους καιρούς, από την άλλη.
Όχι απλώς δεν χωρεί εφησυχασμός, αλλά το εύθραυστο της κατάστασης απαιτεί αυξημένη εγρήγορση, για να μη σβηστούν και τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει.
Οι συνεχιζόμενες αδυναμίες
Υπ’ αυτή την έννοια, τη μεγαλύτερη σημασία έχουν οι συνεχιζόμενες αδυναμίες, οι οποίες
κινούνται σε τρία επίπεδα:
1. Παραγωγικό μοντέλο:
- Υψηλό έλλειμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (παρά την
ευρωπαϊκή πρωτιά μας στην ανάπτυξη, είμαστε στην ομάδα των τελευταίων στο
σημαντικό αυτό δείκτη της ανταγωνιστικότητας) - Στενότητα παραγωγικής βάσης (ο κύριος όγκος της οικονομικής δραστηριότητας γυρνά γύρω από το κράτος, το 35% της ανάπτυξης προέρχεται από τον τουρισμό, το 55% των εξαγωγών συνδέεται με τουρισμό, ναυτιλία και πετρελαϊκά προϊόντα)
- Στενότητα στην αγορά εργασίας (βελτίωση στον αριθμό των απασχολουμένων, αλλά δυσκολίες πρόσληψης προσωπικού σε αρκετούς επιχειρηματικούς τομείς και κλάδους)
2. Μεταρρυθμίσεις:
Νομοθετική κινητικότητα αλλά μικρή βελτίωση των κρίσιμων δομών,
δηλαδή της Διοίκησης (παρά την ψηφιακή αναβάθμιση, το κράτος δεν έχει γίνει πολύ
πιο φιλικό στον πολίτη, ούτε οι βασικές υποδομές -Υγεία/Παιδεία/Ασφάλεια-
αποτελεσματικότερες), της Δικαιοσύνης (με τον εξαιρετικά αργό χρόνο απονομής της
να είναι μείζον πρόβλημα και μείζον, μεταξύ άλλων, εμπόδιο στην οικονομική
ανάπτυξη), της ισότητας και απλούστευσης της φορολογίας
3. Χρήση και κατανομή πόρων:
Το χρήμα κυκλοφορεί αλλά δεν αποδίδει όσο θα μπορούσε, η σχέση μεταξύ διευκολύνσεων-δανειοδοτήσεων και άρδευσης της πραγματικής οικονομίας δεν είναι ισόρροπη, η συνολική αξιοποίηση των σημαντικών πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης δεν είναι ανάλογη των συγκριτικά καλών ρυθμών απορρόφησής τους.
Η δύσκολη συγκυρία
Σε αυτά τα δομικά προβλήματα, θα πρέπει να προστεθούν οι ανηφόρες της συγκυρίας:
- Το τέλος της δημοσιονομικής «περιόδου χάριτος» για όλες τις χώρες της Ένωσης από
την αρχή του 2025, που σημαίνει δυσχέρανση έως εξάλειψη «παροχών» και κάθε
τύπου ενισχύσεων (η εξαίρεση των αμυντικών δαπανών δεν αλλάζει κάτι ως προς
αυτό), καθώς και μεταστροφή του επιχειρηματικού και ψυχολογικού κλίματος - Η προβληματική γεωπολιτική κατάσταση –με τους δυο πολέμους, το «φάσμα Τραμπ»,
την επιθετικότητα της Κίνας-, που δημιουργεί εκρηκτικό μίγμα καθώς «συναντά» τις παγκόσμιες οικονομικές ανακατατάξεις –ενδυνάμωση «αυταρχικών οικονομιών» και
αποδυνάμωση «δυτικού μοντέλου», τεράστιες ανισότητες, αύξηση «γκρίζων ζωνών» - Οι επιπτώσεις από μια κλιματική αλλαγή που όχι απλώς καλπάζει, αλλά της οποίας η
αντιμετώπιση, ακόμα και από την ως τώρα πρωτοπόρο Ευρωπαϊκή Ένωση, εξασθενεί
μπροστά σε εθνικά και σε συντεχνιακά συμφέροντα και φόβους. Ειδικά για τη χώρα
μας, με το ρόλο που παίζει το περιβάλλον στην οικονομία (τουρισμός) αλλά και στην
ποιότητα ζωής, η απώλεια ελέγχου στο συγκεκριμένο τομέα μπορεί να αποβεί
καταστροφική.
Έχουμε αγώνα λοιπόν μπροστά μας –για διαφοροποίηση και επέκταση της οικονομίας μας, αλλαγές ουσίας, περισσότερη φαντασία για την αξιοποίηση ευκαιριών και πλεονεκτημάτων. Και δυστυχώς ο χρόνος δεν είναι πλέον σύμμαχος.
Κώστας Μποτόπουλος
