Παγωμάρα και αντιδράσεις προκάλεσαν τα σχόλια του Ρεπουμπλικάνου υποψήφιου για την προεδρία των ΗΠΑ και πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ σχετικά με το ΝΑΤΟ.
Όπως είναι ήδη γνωστό, ο Τραμπ δήλωσε ότι σε παλιότερη σύνοδο της Συμμαχίας ένας ηγέτης «μεγάλης χώρας» τον ρώτησε τι θα έκανε σε ένα υποθετικό σενάριο, κατά το οποίο μια χώρα, που δεν έχει πληρώσει τα απαιτούμενα, δεχόταν επίθεση από τη Ρωσία. «Με ρώτησε, οι ΗΠΑ θα βοηθούσαν αυτή τη χώρα;», ανέφερε και πρόσθεσε: «Του είπα: Δεν έχεις πληρώσει; Δεν τηρείς τους κανόνες; Όχι, δεν θα σε προστατεύσω. Στην πραγματικότητα, θα τους ενθάρρυνα (σ.σ. τους Ρώσους) να κάνουν ό,τι θέλουν. Πρέπει να πληρώσεις».
Το άρθρο 5
Πολλοί έσπευσαν να ερμηνεύσουν τη δήλωση αυτή ως ουσιαστική εγκατάλειψη του ΝΑΤΟ από τις ΗΠΑ, αν ο Τραμπ επανεκλεγεί πρόεδρος. Άλλωστε, κατά την πρώτη θητεία του, είχε καταφέρει να κάνει τη συμμαχία… κουλουβάχατα με αμφίσημες δηλώσεις σχετικά με το μέλλον της, το ρόλο των ΗΠΑ σε αυτή, αλλά και με επιθετική ρητορική, ιδίως κατά μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών, όπως η Γερμανία και η Γαλλία, σχετικά με τη μη τήρηση της αρχής για αμυντικές δαπάνες στο 2% του ΑΕΠ, όπως προβλέπεται στον καταστατικό χάρτη του ΝΑΤΟ.
Φυσικά, αυτό που είπε ο Τραμπ είναι πρακτικά αδύνατον να συμβεί, τουλάχιστον όσο οι ΗΠΑ είναι μέλη του ΝΑΤΟ: το άρθρο 5 της ιδρυτικής συμφωνίας ξεκαθαρίζει ότι «τα Μέρη συμφωνούν ότι μια ένοπλη επίθεση εναντίον ενός ή περισσοτέρων από αυτά στην Ευρώπη ή τη Βόρεια Αμερική θα θεωρείται επίθεση εναντίον όλων τους και κατά συνέπεια συμφωνούν ότι, εάν συμβεί μια τέτοια ένοπλη επίθεση, καθένα από αυτά, ασκώντας το δικαίωμα ατομικής ή συλλογικής αυτοάμυνας που αναγνωρίζεται από το άρθρο 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, θα βοηθήσει το Μέρος ή τα Μέρη που δέχονται την επίθεση αυτή, λαμβάνοντας αμέσως, ατομικά και σε συνεννόηση με τα άλλα Μέρη, τα μέτρα που κρίνει αναγκαία, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ένοπλης βίας».
Τι επιδιώκει ο Τραμπ
Ωστόσο, φαίνεται ότι ο Τραμπ έχει άλλες επιδιώξεις, επαναφέροντας στο προσκήνιο τη συζήτηση αυτή. Προφανώς, δεν είναι ιδιαίτερα ευτυχής με την ύπαρξη του ΝΑΤΟ, καθώς θεωρεί ότι αξιοποιείται από τους Ευρωπαίους για να χρησιμοποιούν τις ΗΠΑ για να καλύπτουν τις αμυντικές ανάγκες τους. Ωστόσο, διάλυση της συμμαχίας δεν φαίνεται στο ορατό μέλλον, οπότε, τι μπορούμε να περιμένουμε από μια νέα προεδρία Τραμπ, όσον αφορά στον τομέα της άμυνας;
- Πρώτα και κύρια, περιορισμό της βοήθειας των ΗΠΑ προς την Ουκρανία. Ο Τραμπ και οι Ρεπουμπλικάνοι, ιδίως στη Βουλή των Αντιπροσώπων, έχουν εκφράσει δυσφορία για τα τεράστια πακέτα που στέλνει η Ουάσινγκτον στο Κίεβο, οπότε αν ο Τραμπ κερδίσει το Νοέμβριο, αναμένεται η όποια βοήθεια να περνά από «ψιλή κρισάρα» και να φεύγει από τις ΗΠΑ προς την Ουκρανία με το… σταγονόμετρο.
- Δεύτερον, διαρκή γκρίνια της Ουάσινγκτον για τις αμυντικές δαπάνες των «μεγάλων» της συμμαχίας, και μόνιμο έλεγχο για το 2% του ΑΕΠ, παρότι μετά την εισβολή στην Ουκρανία, τα ποσά που διατίθενται για την άμυνα και τον εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεων των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ έχουν αυξηθεί δραματικά.
- Τρίτον, πίεση των ΗΠΑ προς τους συμμάχους τους για την αγορά αμερικανικών οπλικών συστημάτων, κάτι που αναμένεται να προκαλέσει δυσφορία σε διάφορες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, ιδίως δε σε χώρες με ισχυρή εγχώρια αμυντική βιομηχανία.
Φυσικά, όλα αυτά είναι αναλύσεις που στηρίζονται στα όσα έχει κατά καιρούς πει ο ίδιος ο Τραμπ και ενδεχομένως να αλλάξουν αν εκλεγεί πρόεδρος. Ωστόσο, το σίγουρο είναι ότι η Ευρώπη προετοιμάζεται για το ενδεχόμενο να πρέπει να αντιμετωπίσει άλλη μια τετραετία Τραμπ, κάτι που δεν ενθουσιάζει κανέναν…
