Το μεγάλο νομισματικό πείραμα του Ταγίπ Ερντογάν οδηγεί σε αλλεπάλληλα αρνητικά ρεκόρ την ισοτιμία της λίρας, «καίει» την – ήδη συμπιεσμένη – αγοραστική δύναμη των τούρκων καταναλωτών και δοκιμάζει τα όρια των διεθνών αγορών. Ταυτόχρονα όμως, παράγει πλεονάσματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της Τουρκίας μέσα από την άνοδο των εξαγωγών και του τουρισμού, εγείροντας το, προφανές πλέον, ερώτημα κατά πόσο η τουρκική κυβέρνηση σαμποτάρει και υπονομεύει βάσει σχεδίου την ισοτιμία της λίρας.
Σχεδόν στο 1 προς 10 η ισοτιμία δολαρίου – λίρας
Το τουρκικό νόμισμα έγραψε χθες νέο ιστορικό αρνητικό ρεκόρ φθάνοντας σχεδόν στις 10 λίρες ανά ένα δολάριο. Η ισοτιμία της λίρας έφθασε στις 9,965 ανά δολάριο στον απόηχο της έκρηξης του πληθωρισμού στις ΗΠΑ η οποία και άνοιξε έδαφος για αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων από την Fed σε χρόνο ταχύτερο απ’ ό,τι προβλεπόταν έως τώρα. Παγίως, η αύξηση του κόστους δανεισμού στις ΗΠΑ οδηγεί σε εκροές χρήματος από αναπτυσσόμενες οικονομίες με υψηλό χρέος σε ξένο νόμισμα, όπως η Τουρκία.
Δομικά, ωστόσο, η καθίζηση της λίρας έχει την αφετηρία της στα περίφημα Erdoganomics – την ανορθόδοξη οικονομική και νομισματική προσέγγιση του Ερντογάν που επιμένει στην μείωση των επιτοκίων παρά την ιλιγγιώδη πορεία του πληθωρισμού στην Τουρκία.
Οι μειώσεις επιτοκίων την ώρα που καλπάζει ο πληθωρισμός
Από τον Σεπτέμβριο μέχρι σήμερα η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας έχει μειώσει τα επιτόκια από το 19% στο 16%, παρά τον καλπασμό του πληθωρισμού που έφθασε έως και στο 19,9%. Η Deutsche Bank, σύμφωνα με χθεσινό της report, αναμένει περαιτέρω μειώσεις των τουρκικών επιτοκίων κατά επιπλέον δύο μονάδες τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο, προβλέποντας παράλληλα ότι ο μετρικός πληθωρισμός θα παραμείνει πάνω από το 20% για όλο το πρώτο εξάμηνο του επόμενου έτους και θα κλείσει το 2022 στο 16%.
«Το βασικό μας σενάριο για τα τουρκικά επιτόκια είναι πως στο τέλος του 2021 θα βρίσκονται στο 14%, έναντι προηγούμενης εκτίμησης για 15%», αναφέρει η Deutsche Bank.
Η επιμονή στην μείωση των επιτοκίων έχει οδηγήσει την λίρα σε πτώση άνω του 25% μέσα στο 2021, ενώ η τελευταία πρόβλεψη της Commerzbank είναι πως έως τον Μάρτιο το τουρκικό νόμισμα θα υποχωρήσει στις 11 λίρες ανά δολάριο.
Ο Ερντογάν “ποντάρει” στο πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών
Το ανορθόδοξο «δόγμα Ερντογάν» ωστόσο φαίνεται να ποντάρει στο ότι η υποτιμημένη λίρα θα ενισχύσει τα έσοδα από εξαγωγές και τουρισμό, θα μειώσει τις εισαγωγές και θα ακυρώσει τον πληθωρισμό μέσα από τα πλεονάσματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Προσώρας, η «συνταγή» αυτή δείχνει να βγαίνει: Με βάση τα χθεσινά, επίσημα στοιχεία η Τουρκία πέτυχε τον Σεπτέμβριο για δεύτερο συνεχόμενο μήνα πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών λόγω του άλματος στα έσοδα από τις εξαγωγές και τον τουρισμό.
Το πλεόνασμα ανέβηκε στα 1,65 δισ. δολάρια έναντι 814 εκ. δολαρίων τον Αύγουστο, ενώ στο δωδεκάμηνο το έλλειμμα συρρικνώθηκε στα 18,4 δισ. δολάρια.
Το ερώτημα, ωστόσο, είναι εάν αυτά τα πλεονάσματα θα σταθούν αρκετά για να αντισταθμίσουν δύο καίριους παράγοντες: Τις εκροές συναλλάγματος και τις τεράστιες ανατιμήσεις και ελλείψεις που αντιμετωπίζουν πλέον οι Τούρκοι πολίτες – ελλείψεις που, λόγω των ακριβών εισαγωγών, αφορούν πλέον σύμφωνα με το Bloomberg και 650 βασικά φάρμακα.
