Σε μεγέθη που συναγωνίζονται τον… πληθωρισμό έχει φθάσει πλέον το βασικό επιτόκιο της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας, καθώς η επικεφαλής της προσπαθεί – με όχι και ιδιαίτερη επιτυχία, αλλά καλύτερα από τους προκατόχους – να τιθασεύσει τον πληθωρισμό, ο οποίος έχει κυριολεκτικά “γονατίσει” τα νοικοκυριά στη γείτονα χώρα.
Συγκεκριμένα, η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας αύξησε την Πέμπτη 25 Ιανουαρίου το βασικό της επιτόκιο κατά 2,5 %, συνεχίζοντας μια σειρά αυξήσεων με στόχο την καταπολέμηση του πληθωρισμού που έφτασε σχεδόν το 65% τον Δεκέμβριο. Η νέα αυτή αύξηση έφερε το επιτόκιο αναφοράς της στο 45%. Πρόκειται για την όγδοη αύξηση των επιτοκίων από τότε που ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εγκατέλειψε τις ανορθόδοξες οικονομικές πολιτικές του, οι οποίες, σύμφωνα με τους οικονομολόγους, συνέβαλαν στην πυροδότηση μιας νομισματικής κρίσης και οδήγησαν σε αύξηση του κόστους ζωής.
Κόντρα στα πιστεύω του Ερντογάν
Ο Ερντογάν είναι κατά βάση οπαδός μιας πολιτικής μείωσης των επιτοκίων για την καταπολέμηση του πληθωρισμού, η οποία έρχεται σε αντίθεση με την κυρίαρχη οικονομική σκέψη, αλλά βασίζεται και στην πίστη του, η οποία θεωρεί τα υψηλά επιτόκια ως ένα είδος τοκογλυφίας (έχει δηλώσει ότι τα υψηλά επιτόκια είναι “η μητέρα κι ο πατέρας κάθε κακού“). Βέβαια, οι κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο αύξησαν γρήγορα τα επιτόκια για να ελέγξουν τις ραγδαίες αυξήσεις των τιμών καταναλωτή που αποδόθηκαν εν πολλοίς στην ανάκαμψη από την πανδημία COVID-19 και στη συνέχεια στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Στην Τουρκία, η κεντρική τράπεζα δήλωσε ότι “θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί αποφασιστικά όλα τα εργαλεία που έχει στη διάθεσή της, σύμφωνα με τον κύριο στόχο της, τη σταθερότητα των τιμών“. Αναλυτές δήλωσαν, ωστόσο, ότι η αύξηση των επιτοκίων μπορεί να μην είναι επαρκής για να περιορίσει τον πληθωρισμό. “Η σωρευτική σύσφιξη των 3.650 μονάδων βάσης μπορεί να μην είναι αρκετή για να τιθασεύσει αποφασιστικά το μακροχρόνιο πρόβλημα του πληθωρισμού της Τουρκίας“, δήλωσε ο Μπάρτος Σαβίκι, αναλυτής αγοράς της Conotoxia fintech, σε σημείωμά του στο ΑΡ, προσθέτοντας ότι ο όμιλός του δεν αναμένει περαιτέρω αυξήσεις ενόψει των τοπικών εκλογών που θα πραγματοποιηθούν τον Μάρτιο.
Η νέα ομάδα
“Μια αύξηση των επιτοκίων κατά 2,5% στο 45% είναι απίθανο να είναι αρκετή για να αρχίσει να μειώνεται ο πληθωρισμός στο εγγύς μέλλον“, δήλωσε ο Κάγκρι Κούτμαν, ειδικός στην τουρκική αγορά στην KNG Securities με έδρα το Λονδίνο. Ο Τούρκος πρόεδρος ανέστρεψε την πορεία της οικονομικής του πολιτικής μετά την κατάκτηση της τρίτης θητείας στο αξίωμα τον Μάιο. Ο Ερντογάν διόρισε μια νέα οικονομική ομάδα με επικεφαλής τον πρώην τραπεζίτη της Merrill Lynch Μεχμέτ Σιμσέκ, ο οποίος επέστρεψε ως υπουργός Οικονομικών.
Η Χαφιζέ Γκαγιέ Ερκάν, πρώην τραπεζικό στέλεχος με έδρα τις ΗΠΑ, ανέλαβε τον Ιούνιο τη θέση του διοικητή της κεντρικής τράπεζας, και έγινε η πρώτη γυναίκα που κατέχει αυτή τη θέση στην Τουρκία. Υπό τη θητεία της, το κόστος δανεισμού αυξήθηκε από 8,5% στο σημερινό 45%. Προηγουμένως, ο Ερντογάν συνήθιζε να αλλάζει… σαν πουκάμισα τους κεντρικούς του τραπεζίτες που φέρονται να αντιστάθηκαν στην πίεσή του να μειώσουν τα επιτόκια, παρότι υποτίθεται ότι η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας είναι ανεξάρτητη και ακολουθεί πολιτική με βάση τις δικές της εκτιμήσεις και όχι τα πολιτικά “θέλω”
Ερντογάν στηρίζει Ερκάν
Την περασμένη εβδομάδα, η Ερκάν διέψευσε τους ισχυρισμούς μιας τουρκικής εφημερίδας που υποστήριζε ότι ο πατέρας της ασκούσε επιρροή στην τράπεζα και είχε απολύσει έναν υπάλληλο της τράπεζας. Οι ισχυρισμοί είχαν οδηγήσει σε εικασίες σχετικά με την πιθανή απομάκρυνση της Ερκάν από το αξίωμά της. Ο πρόεδρος Ερντογάν, ωστόσο, τάχθηκε υπέρ της διοικητού της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας αυτή την εβδομάδα, απορρίπτοντας το δημοσίευμα ως “παράλογες φήμες που αποσκοπούν στην καταστροφή του κλίματος εμπιστοσύνης και σταθερότητας στην οικονομία που έχουμε επιτύχει με μεγάλες δυσκολίες“.
Η Ερκάν είχε πει ότι ο πληθωρισμός θα μπορούσε να αυξηθεί πάνω από το 70% μέχρι το καλοκαίρι, αλλά στη συνέχεια θα ψυχθεί γρήγορα στο 36% μέχρι το τέλος του έτους. Η Goldman Sachs δήλωσε ότι αναμένει πως ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει φέτος ταχύτερα από ό,τι ανέμενε η κεντρική τράπεζα και ότι θα μειωθεί στο 33% μέχρι το τέλος του 2024. Η Τουρκία έχει επίσης δρομολογήσει ευρύ πρόγραμμα οικονομικών μεταρρυθμίσεων με στόχο την ανασυγκρότηση του συναλλαγματικού αποθέματος της κεντρικής τράπεζας και τον έλεγχο του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών που βρίσκεται σε επίπεδα ρεκόρ.
